Широконосни мајмуни

Од Википедија — слободната енциклопедија
Широконосни мајмуни или
Новосветски мајмуни
Кафеав пајаковиден мајмун (Ateles hybridus).
Научна класификација
Царство: Animalia
Колено: Chordata
Класа: Mammalia
Ред: Primates
Подред: Haplorrhini
Инфраред: Simiiformes
Парворед: Platyrrhini
E. Geoffroy, 1812
Семејства

Callitrichidae
Cebidae
Aotidae
Pitheciidae
Atelidae

Широконосни мајмуни или новосветски мајмуни (науч. Platyrrhini) — парворед на примати. Заедно со тесноносните мајмуни (старосветски мајмуни) го образуваат инфраредот на вистински мајмуни, а со аветите го образуваат подредот на сувоносни мајмуни.

Широконосните мајмуни, со исклучок на човекот, се единствените примати кои живеат на американскиот континент. Нивниот ареал на живеење се протега од јужно Мексико до северна Аргентина. На островите од Карипското Море порано постоеле неколку (денес изумрени) видови кои припаѓале во групата на антилски мајмуни (Xenotrochini).

За разлика од старосветските мајмуни, кај широконосните мајмуни ноздрите се насочени нанапред, а носот во целост е покрупен и поширок. Големината и тежината на широконосните мајмуни е различна. Најмал претставник од овој инфраред воопшто е џуџестиот мармозет, кој тежи само 100 г, а најголеми се дрекавците и неколку видови на пајаковидни мајмуни, чија тежина надминува 10 кг. Сите новосветски мајмуни живеат на дрвјата и, со исклучок на ноќните мајмуни, активни се во текот на денот.

Најстарите фосили од широконосни мајмуни и припаѓаат на олигоценската епоха. Во однос на двата други инфраредови на сувоносни мајмуни, поблсико сродство имаат со старосветските мајмуни отколку со аветите. Многу е веројатно дека предците на овој таксон го преминале Атлантскиот Океан на пловечки дрвја во епохата кога растојанието меѓу континентите не било толку големо.

Систематика[уреди | уреди извор]

Широконосните мајмуни се распределени во пет семејства:

  • Семејство Callitrichidae: мармозети и тамарини
  • Семејство Cebidae: капучини и верверични мајмуни
  • Семејство Aotidae: ноќни или бувски мајмуни (дурукулис)
  • Семејство Pitheciidae: титии, сакии и уакарии
  • Семејство Atelidae: дрекавци, пајаковидни и волнени мајмуни

Надворешни врски[уреди | уреди извор]