Чапји

Чапји; Период: ипрес - денес
Научна класификација
Царство:	Животни
Колено:	Хордати
Класа:	Птици
Надред:	Нови птици
Ред:	Пеликановидни
Семејство:	Чапји; Leach, 1820
	Распространетост
Синоними
	Cochlearidae

Чапји (науч. Ardeidae) — семејство долгоноги птици од редот на пеликановидните (Pelecaniformes) кои живеат крај вода, и има околу 64 вида. Класификацијата на поодделни видови задава тешкотии, па понекогаш може да се сместат во нови редови и семејства. Тие се слични со штрковите, ибисите и лажичарките, а се разликуваат од нив по начинот на летање, бидејќи летаат со згрчен врат (а не со испружен).

Опис[уреди | уреди извор]

Чапјите се средни до големи птици, со долги нозе и вратови. Тие покажуваат сосема мал полов диморфизам во својата големина. Најмалатите чапји се долги 30 cm, а најголемите 152 cm. Вратот може да го држат во форма на S, да го издолжуваат и да го згрчуваат. Го држат згрчено за време на летање, за разлика од сите други долговрати птици. Нозете им се долги и силни, и речиси кај сите видови долниот дел им е без пердуви. Кога летаат, нозете и стапалата им се наназад. На нозете имаат долги тенки прсти, од кои три им се свртени нанапред, а еден наназад.^[1] Клуновите им се обично долги и во облик на харпун. Варираат од многу фини, елегантни, до затапени и дебели. Клуновите, како и другите делови без перја им се обично жолти, црни или кафени, но и тие бои може да се менуваат во сезоната на парење. Пердувите на чапјите се меки, а перјето е сино, црно, кафено, сиво или бело.

Поведение[уреди | уреди извор]

Исхрана[уреди | уреди извор]

Чапјите се месојадци. Тие живеат крај вода, и нивната исхрана се состои претежно од водни животни: риби, водоземци, влекачи, водни инсекти и сл. Ловат, така што мирно стојат крај водата и чекаат пленот да се приближи во нивниот домет. Понекогаш, прават сенка со своите крилја, за подобро да гледаат во водата и се наведнуваат подолу, за клунот да им е поблиску до пленот. Кога ќе го здогледаат пленот, се движат малку лево-десно, да ја проценат положбата и потоа го прободуваат со својот клун. Во ловот, може да бидат и поактивни, а не само да стојат и чекаат, одејќи полека и гонејќи го пленот откако ќе го здогледаат. Понекогаш ги употребуваат нозете, за да го избркаат скриениот плен.^[2]

Размножување[уреди | уреди извор]

Чапјите се моногамни и претежно се размножуваат во колонии. Во колониите може да живеат повеќе видови чапји како и други видови водни птици.^[3] Прво мажјаците доаѓаат и го градат гнездото и со свои изведби ги привлекуваат женките. Откако ќе се спарат, заеднички продолжуваат да го градат гнездото. Гнездата ги градат до или над вода, врз вегатеација, ретко на земја.^[1]^[3] Некои видови гнездата ги прават вискоко на дрвјата.^[1] Вообичаено, чапјите излегнуваат 3-7 јајца. Тие се сјајно сини или бели, освен кај големите чапји кои имаат маслинасто-кафени јајца.^[1]

Систематизација[уреди | уреди извор]

Во 2008 година, по извршените анализи и студии, семејството на чапјите беше ставена во редот на пеликановидните,^[4] а претходно беа во редот на штрковидните.^[5]

Во семејството на чапјите се разликуваат неколку потсемејства со нивните родови:

потсем. Tigrisomatinae

род Cochlearius
род Tigrisoma
род Tigriornis
род Zonerodius

потсем. Botaurinae

род Zebrilus
род Ixobrychus
род Botaurus

потсем. Ardeinae

род Zeltornis
род Nycticorax
род Nyctanassa
род Gorsachius
род Butorides
род Agamia
род Pilherodius
род Ardeola
род Bubulcus
род Proardea
род Ardea — типични чапји (11–17 вида)
род Syrigma
род Egretta
род Mesophoyx

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Martínez-Vilalta, Albert; Motis, Anna (1992). „Family Ardeidae (Herons)“. Во del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi (уред.). Handbook of the Birds of the World. Volume 1, Ostriches to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions. стр. 376–403. ISBN 978-84-87334-10-8.
↑ Meyerriecks, Andrew (1966). „Additional Observations on "Foot-Stirring" Feeding Behavior in Herons“ (PDF). The Auk. 83 (3): 471–472. doi:10.2307/4083060.
↑ ^3,0 ^3,1 Hilaluddin, Aisha S.; A.Khan, Yahya; Kaul, H. R. (2006). „Nesting ecology of Cattle Egrets and Little Egrets in Amroha, Uttar Pradesh,India“ (PDF). Forktail. 22. Архивирано од изворникот (PDF) на 2011-06-10. Посетено на 2013-04-22.
↑ Hackett, Shannon J.; T., R.; Reddy, S.; Bowie, R. C. K.; Braun, E. L.; Braun, M. J.; Chojnowski, J. L.; Cox, W. A.; Han, K.-L.; и др. (2008). „A Phylogenomic Study of Birds Reveals Their Evolutionary History“. Science (journal). 320 (5884): 1763–1768. doi:10.1126/science.1157704. PMID 18583609.
↑ Gill, F. & D. Donsker (Eds). (2010). Family Links Архивирано на 18 февруари 2013 г.. IOC World Bird Names (version 2.4).

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

„Чапји“ на Ризницата ^?

Чапји на Викивидовите ^?
Заштита на чапјите — стручна група на МСЗП (англиски)
Видеа со чапји — Семрежна збирка на птици

[HBW-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Martínez-Vilalta, Albert; Motis, Anna (1992). „Family Ardeidae (Herons)“. Во del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi (уред.). Handbook of the Birds of the World. Volume 1, Ostriches to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions. стр. 376–403. ISBN 978-84-87334-10-8.

[2] Meyerriecks, Andrew (1966). „Additional Observations on "Foot-Stirring" Feeding Behavior in Herons“ (PDF). The Auk. 83 (3): 471–472. doi:10.2307/4083060.

[EgretcolonyIndia-3] 3,0 ^3,1 Hilaluddin, Aisha S.; A.Khan, Yahya; Kaul, H. R. (2006). „Nesting ecology of Cattle Egrets and Little Egrets in Amroha, Uttar Pradesh,India“ (PDF). Forktail. 22. Архивирано од изворникот (PDF) на 2011-06-10. Посетено на 2013-04-22.

[4] Hackett, Shannon J.; T., R.; Reddy, S.; Bowie, R. C. K.; Braun, E. L.; Braun, M. J.; Chojnowski, J. L.; Cox, W. A.; Han, K.-L.; и др. (2008). „A Phylogenomic Study of Birds Reveals Their Evolutionary History“. Science (journal). 320 (5884): 1763–1768. doi:10.1126/science.1157704. PMID 18583609.

[5] Gill, F. & D. Donsker (Eds). (2010). Family Links Архивирано на 18 февруари 2013 г.. IOC World Bird Names (version 2.4).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]