Прејди на содржината

Труење со јаглерод моноксид

Од Википедија — слободната енциклопедија
Труење со јаглерод моноксид
A carbon atom (shown as a grey ball) tripled bonded to an oxygen atom (shown as a red ball).
Јаглерод моноксид
СпецијалностТоксикологија, ургентна медицина
СимптомиГлавоболка, вртоглавица, слабост, повраќање, градна болка, конфузија[1]
КомпликацииГубиток на свест, аритмија, конвулзии[1][2]
ПричинителиВдишување на јаглерод моноксид[3]

Труење со јаглерод моноксид вообичаено се случува поради вдишување на поголемо количество на јаглерод моноксид (CO).[3] Симптомите често се опишуваат како „слични на грип“ и вообичаено вклучуваат главоболка, вртоглавица, слабост, повраќање, градна болка, и конфузија.[1] Изложеност на поголеми количини може да резултира со губиток на свест, аритмија, напади, и смрт.[1][2] Класично опишуваната „црвена како цреша кожа“ ретко се случува.[2] Долготрајните компликации вклучуваат чувство на замор, проблеми со меморијата и движењето.[4] Кај лица изложени на чад, предвид треба да се земе труење со цијанид.[2]

Труење со јаглерод моноксид може да настане случајно или како обид за самоубиство.[5] CO е гас без боја и мирис, кој првично не предизвикува иритација.[4] Се создава при нецелосно согорување на органската материја.[4]

Знаци и симптоми

[уреди | уреди извор]

Јаглерод моноксидот не е токсичен за сите форми на живот. Неговите штетни ефекти се должат на врзувањето со хемоглобинот, па неговата токсичност кај организми кај кои не е присутен хемоглобинот е нејасна. На тој начин нема влијание врз растенијата кои вршат фотосинтеза.[6] Лесно се апсорбира од белите дробови.[7] Вдишување на гасот може да доведе до хипоксична повреда, оштетување на нервниот систем, па дури и смрт. Различни луѓе и популации можат да имаат различни нивоа на толеранција на јаглерод моноксид.[8] Во просек, изложеноста на 100 ppm или повеќе е опасна по здравјето на луѓето.[9]

Ефектите на јаглерод моноксид во однос на неговата концентрација во делови во милион во воздухот:[10][11]
Концентрација Симптоми
35 ppm (0.0035%), (0.035‰) Главоболка и вртоглавица во рок од шест до осум часа при константна изложеност
100 ppm (0.01%), (0.1‰) Мала главоболка во рок од два до три часа
200 ppm (0.02%), (0.2‰) Мала главоболка во рок од два до три часа; губиток на расудувањето
400 ppm (0.04%), (0.4‰) Фронтална главоболка во рок од еден до два часа
800 ppm (0.08%), (0.8‰) Вртоглавица, гадење, и конвулзии во рок од 45 min; губење на осет во рок од 2 часа
1,600 ppm (0.16%), (1.6‰) Главоболка, тахикардија, вртоглавица, и гадење во рок од 20 min; смрт за помалку од 2 часа
3,200 ppm (0.32%), (3.2‰) Главоболка, вртоглавица и гадење во рок од пет до десет минути. Смрт за 30 минути.
6,400 ppm (0.64%), (6.4‰) Главоболка и вртоглавица за една до две минути. Конвулзии, респираторен застој, и смрт за помалку од 20 минути.
12,800 ppm (1.28%), (12.8‰) Несвестица после 2–3 вдишувања. Смрт за помалку од три минути.

Акутно труење

[уреди | уреди извор]
Симптоми на труење со CO

Главни манифестации на труење со јаглерод моноксид се јавуваат во органските системи кои најмногу зависат од кислородот, централниот нервен систем и срцето.[12] Првични симптоми се главоболка, наузеа, малаксаност и замор.[13]

Хронично труење

[уреди | уреди извор]

Хроничната изложеност на релативно ниски нивоа на јаглерод моноксид може да предизвика постојана главоболка, замаеност, депресија, конфузија, губиток на меморија, гадење, нарушување на слухот и повраќање.[14][15] Не е познато дали хроничната изложеност на ниски нивоа може да предизвика трајно невролошко оштетување.[16] Вообичаено, по прекинување на изложеноста на јаглерод моноксид, симптомите исчезнуваат, освен доколку нема епизода на сериозно акутно труење.[14]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име CDC2015FAQ.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Guzman, JA (October 2012). „Carbon monoxide poisoning“. Critical care clinics. 28 (4): 537–48. doi:10.1016/j.ccc.2012.07.007. PMID 22998990.
  3. ↑ 3,0 3,1 Schottke, David (2016). Emergency Medical Responder: Your First Response in Emergency Care (англиски). Jones & Bartlett Learning. стр. 224. ISBN 978-1284107272. Архивирано од изворникот на 10 September 2017. Посетено на 2 July 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Bleecker, ML (2015). „Carbon monoxide intoxication“. Handbook of clinical neurology. Handbook of Clinical Neurology. 131: 191–203. doi:10.1016/B978-0-444-62627-1.00024-X. ISBN 978-0444626271. PMID 26563790.
  5. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Buck2011.
  6. ↑ „Carbon monoxide“. ernet.in. Архивирано од изворникот на 2014-04-14.
  7. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Ernst.
  8. ↑ Raub JA, Mathieu-Nolf M, Hampson NB, Thom SR (April 2000). „Carbon monoxide poisoning-a public health perspective“. Toxicology. 145 (1): 1–14. doi:10.1016/S0300-483X(99)00217-6. PMID 10771127.
  9. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Prockop.
  10. ↑ Goldstein M (December 2008). „Carbon monoxide poisoning“. Journal of Emergency Nursing. 34 (6): 538–42. doi:10.1016/j.jen.2007.11.014. PMID 19022078.
  11. ↑ Struttmann T, Scheerer A, Prince TS, Goldstein LA (Nov 1998). „Unintentional carbon monoxide poisoning from an unlikely source“. The Journal of the American Board of Family Practice. 11 (6): 481–4. doi:10.3122/jabfm.11.6.481. PMID 9876005.
  12. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Kao.
  13. ↑ Hardy KR, Thom SR (1994). „Pathophysiology and treatment of carbon monoxide poisoning“. Journal of Toxicology. Clinical Toxicology. 32 (6): 613–29. doi:10.3109/15563659409017973. PMID 7966524.
  14. ↑ 14,0 14,1 Fawcett TA, Moon RE, Fracica PJ, Mebane GY, Theil DR, Piantadosi CA (January 1992). „Warehouse workers' headache. Carbon monoxide poisoning from propane-fueled forklifts“. Journal of Occupational Medicine. 34 (1): 12–15. PMID 1552375.
  15. ↑ Johnson, Ann-Christin (2009). The Nordic Expert Group for criteria documentation of health risks from chemicals. 142, Occupational exposure to chemicals and hearing impairment. Morata, Thais C. Göteborg: University of Gothenburg. ISBN 978-9185971213. OCLC 939229378.
  16. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име goldfranks.

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]
Класификација
П · Р · П
Надворешни извори



Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Труење_со_јаглерод_моноксид&oldid=5348730“