Свеченост на Свети Власиј, патронот на Дубровник

Од Википедија — слободната енциклопедија
Свеченост на свети Власиј, патронот на Дубровник
Ослободување гулаби пред Дубровничката катедрала

Свеченост на Свети Власиј, патронот на Дубровник е свеченост организирана на 3 февруари континуирано од 972 година од нашата ера во градот Дубровник, Хрватска, по повод одбележувањето на денот на Свети Власиј. Свеченоста се заснова на легендата за појавата на Свети Блез, кој им помогнал на жителите на Дубровник да го одбранат својот град од Република Венеција. На него присуствуваат многу луѓе, вклучително и жители на градот, околните области, другите делови на Хрватска и соседните земји, туристи и претставници на државните и локалните власти на Римокатоличката црква.[1] Тој бил признат како нематеријално културно наследство на УНЕСКО во 2009 година.[2][3]

Хрватското Министерство за култура ја опишал прославата со овие зборови: „Покрај духовното значење, празникот особено ги формира општествените односи и правила, како и квалитетот на власта. Свеченоста како израз на обожување на светец ја одбележа целата култура и делумно природниот простор на градот и околината, а преку учество на поединци и групи од други места во земјата, како и оние од соседните земји, се поттикнува меѓукултурната дијалог.“[4]

Легенда[уреди | уреди извор]

Откако античката грчка колонија Епидаурум била уништена од Аварите и словенските напаѓачи во VII век,[5] бегалците од Епидаур побегнале на блискиот остров Лаас или Лаус, (што значи „камен“ на грчки),[6] од кој еволуирала Рагуза во Дубровник.[7] Веднаш откако почнала да се развива новата населба, алчните соседи и позавиделе и почнале да бараат шанси да ја уништат. Според легендата, додека биле на пат кон Левант во 972 година, Венецијанците се закотвиле во близина на Груж и Локрум под изговор дека наполнуваат храна, додека нивната вистинска намера била да го освојат Дубровник. Св. Дубровчани успеале да ја подготват одбраната и на тој начин ги принудиле Венецијанците да се повлечат. За да му се заблагодарат на Св. Власиј, дубровчани решиле да го прогласат за главен патрон на Дубровник наместо претходните Сергиј и Бахус.[8]

Опис[уреди | уреди извор]

Знамето на Дубровничка Република со заштитникот на градот Свети Власиј
Поворка одржана на 3 февруари 2014 г

Празникот на Св. Власиј првпат бил прославен во 972 година и станал празник за сите жители на Република Дубровник. За да може сите да учествуваат, воведена е таканаречената „Слободна на Св. Власиј“. Тоа бил временски период во кој секој престапник, осуденик и прогонет можел слободно да дојде во градот два дена пред и два дена по празникот, додека никој не можел да бара одговорност. Слобоштина подоцна била проширена на седум дена пред и седум дена по празникот.[9] Цела Република Дубровник се гушкала во градот за веселбата. Оние кои не можеле да одат, славеле дома со своите црковни транспаренти и народната носија. Тие му се заблагодарувале на Св. Власиј за неговата заштита во минатото и си препорачуваат себеси, и нивните семејства, за неговата заштита во иднина.

Свеченоста започнувала на денот на Пресвета Богородица Канделора, кој се слави на 2 февруари, со пуштање бели гулаби, кои симболизираат слобода и мир, пред дубровничката катедрала и со подигање на знамето на Св. Власиј на колоната на Орландо. На денот на Пресвета Богородица Канделора, луѓето го повторувале стариот налог: „Канделора, збогум зима, Св. Власиј ја следи и вели дека е лага“. На денот на празникот, на 3 февруари, бројните верни и црковни великодостојници доаѓале во градот од блиските области, носејќи ги моштите на светителот низ Страдун и градските улици во поворка. Под балдахин е реликвија на покровот на Исус. За време на поворката, бискупот од Дубровник и свештениците ги носат моштите на Св. Власиј, додека луѓето со почит ја бакнуваат раката на епископот, ги допираат моштите и се молат за себе и за градот. Пред дубровничката катедрала, позната и како црквата Св. Власиј, транспарентите го поздравуваат Св. Власиј, додека свештениците го благословуваат народот користејќи две вкрстени свеќи, бидејќи се верувало дека Св. Власиј го штити грлото. Една од атракциите на празникот е група тромбунери кои на рамениците носеле кратки и широки пушки кои во минатото биле користени за да создаваат врева и да ги исплашат непријателите на Градот. Тие пукаат од пиштолите пред да влезат во Градот, на денешна улица Брсаље, каде што во времето на Републиката се вежбало пукање со пушки и топови. По завршувањето на веселбата, поворки транспаренти со нивните знамиња одат во нивните села со цел да го пренесат благословот на Св. Власиј на сите оние кои не можеле да дојдат во градот. Празникот се менувал низ вековите со секоја нова генерација приспособувајќи ја на своите идеи и правејќи ја модерна.[10][11][12]

Празникот на Св. Власиј е и Ден на градот Дубровник.[13]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Saint Blaise festivity - Dubrovnik's Day“. Tzdubrovnik.hr. Посетено на 2016-02-24.
  2. ↑ „Festivity of Saint Blaise, the patron of Dubrovnik - intangible heritage - Culture Sector“. UNESCO. 2015-11-30. Посетено на 2016-02-24.
  3. ↑ „Festa sv. Vlaha“. registar.kulturnadobra.hr (хрватски). Посетено на 2022-11-05.
  4. ↑ „Ministarstvo kulture Republike Hrvatske - KULTURNA BAŠTINA - Nematerijalna kulturna baština - Nematerijalna dobra upisana na UNESCO Reprezentativnu listu nematerijalne kulturne baštine čovječanstva - FESTA SVETOGA VLAHA, ZAŠTITNIKA DUBROVNIKA“. Min-kulture.hr. Архивирано од изворникот на 2020-04-22. Посетено на 2016-02-24.
  5. ↑ Researches on the Danube and the Adriatic by Andrew Archibald Paton (1861). Contributions to the Modern History of Hungary and Transylvania, Dalmatia and Croatia, Servia and Bulgaria- page 247
  6. ↑ „Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, λ, λ, λᾶας“. www.perseus.tufts.edu. Посетено на 2022-11-05.
  7. ↑ Wilkinson, John Gardner (1848). Dalmatia and Montenegro (англиски). J. Murray. ISBN 978-0-405-02778-9.
  8. ↑ „U susret sv. Vlahu, parcu Dubrovnika“. 2 February 2013.
  9. ↑ „Hrvatska kulturna baština - Festa svetog Vlaha - Znanje“. Kroativ.at (хрватски). Архивирано од изворникот на 2016-03-05. Посетено на 2016-02-24.
  10. ↑ „Festa svetog Vlaha - Dan grada Dubrovnika“. Tzdubrovnik.hr. Посетено на 2016-02-24.
  11. ↑ „Festa sv. Vlaha u Dubrovniku“. Meetdubrovnik.com. Посетено на 2016-02-24.
  12. ↑ „Festa svetog Vlaha, 3. veljače“. Dubrovnik Sun Gardens. Архивирано од изворникот на 2016-03-04. Посетено на 2016-02-24.
  13. ↑ „Saint Blaise festivity - Dubrovnik's Day“. tzdubrovnik.hr. Посетено на 2022-11-05.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Свеченост_на_Свети_Власиј,_патронот_на_Дубровник&oldid=5090230“