Река Текезе
Реката Текезе [1] е главна река во Етиопија. За дел од својот тек формира дел од најзападната граница на Етиопија и Еритреја. Реката е позната и како Сетит ( арап. سيتيت ) во Еритреја, западна Етиопија и источен Судан. Според материјалите објавени од етиопската централна статистичка агенција, реката Текезе е 608 км долга. Кањонот што го создала е најдлабокиот во Африка и еден од најдлабоките во светот, во некои точки има длабочина од над 2000 метри (6.562 стапки).[2]
Курс[уреди | уреди извор]
Реката Текезе извира во централните етиопски висорамнини во близина на планината Качен во Ласта, од каде што тече на запад, север, па повторно запад, формирајќи ја најзападната граница на Етиопија и Еритреја од сливот на Томса со Текезе во14°11′N 37°31.7′E / 14.183° СГШ; 37.5283° ИГД до тројката меѓу двете земји и Судан на14°15′27″N 36°33′37″E / 14.25750° СГШ; 36.56028° ИГД.[3] По влегувањето во североисточен Судан на тројката и се приклучува на реката Атбарах, која е притока на Нил. Текезе е можеби вистинскиот горен тек на Атбара, бидејќи првиот го следи подолгиот тек пред сливот на двете реки.
Имињата на нејзините главни притоки во Етиопија од нејзиниот извор се: на десниот брег реките Тахали, Мери, Теларе, Суло, Ареква, Геоа, Вари, Фирафира, Токоро и Гумало; на левиот брег реките Нили, Балагас, Саха, Бембеа, Атаба, Зарима и Квалема.
Историја[уреди | уреди извор]
Најраното спомнување на Текезе е во натписот од Аксум на кралот Езана од Аксум, каде што тој се пофали со победата во битката на нејзините долни брегови, во близина на „фордот на Кемалке“.[4] Текезе служеше како рана врска помеѓу Етиопија и Египет; на пример, Кебра Нагаст, која ја добила својата сегашна форма во 13 век, наведува дека кралот Менелик I се вратил во Етиопија следејќи ја оваа река од Египет (гл. 53). Август Б. Вајлд забележува поврзана традиција дека во близина на изворот на Текезе, на локацијата на црквата Ејела Кудус Мајкл, е вистинското почивалиште на Заветен ковчег.[5]
Помеѓу февруари и март 1936 година, за време на Втората итало-абисинска војна, илјадници етиопски војници биле убиени кога италијанските кралски воздухопловни сили ( Regia Aeronautica ) ги нападнале со бомби и иперит додека се повлекувале преку Текезе.[6] Во успешната етиопска контраофанзива, Италијанците биле принудени да се вратат од Текезе до Аксум по битката кај преминот Дембегина.
На 1 јули 2021 година, мостот што ја преминува реката Текезе бил уништен за време на војната Тигра. Меѓународниот комитет за спасување бил загрижен дека напорите за хуманитарна помош во регионот ќе бидат „уште посериозно попречени од порано“.[7]
Браната Текезе[уреди | уреди извор]
Етиопската влада објавила во јули 2002 година дека формирале партнерство со Кинеската национална корпорација за водни ресурси и хидроенергија за изградба на хидроелектрична брана на Текезе, која ќе генерира 300 мегавати електрична енергија. Проектот ќе чини 224 милиони американски долари и ќе трае пет години за да се заврши.[8] Овејс Ибрахим, координатор на проектот, на 12 декември 2007 година објавил дека изградбата е завршена 82% и вклучува 105 километри долг далновод до Мекеле.
Поврзано[уреди | уреди извор]
- Список на реки на Еритреја
- Список на реки во Етиопија
- Список на реки во Судан
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Webster's New Geographical Dictionary, Springfield, Massachusetts: Merriam-Webster Inc., 1988, ISBN 0-87779-446-4, p. 1,194.
- ↑ „Ethiopia's Water Dilemma“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2007-02-08.
- ↑ Eritrea - Ethiopia Boundary Commission Decision Regarding Delimitation of the Border..., pp. 97, 101
- ↑ Translated with commentary in G.W.B. Huntingford, The Historical Geography of Ethiopia (London: British Academy, 1989), pp. 56-59.
- ↑ Augustus B. Wylde, Modern Abyssinia (London: Methuen, 1901), p. 352
- ↑ Barker, A. J., The Rape of Ethiopia 1936, New York: Ballantine Books Inc., 1971, pp. 84, 91.
- ↑ „Bridge on Tekeze River in Ethiopia's Tigray destroyed - aid group“. Reuters. 2021-07-01. Посетено на 2021-07-14.
- ↑ China People's Daily Online. Accessed 20 April 2006.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Карти на Етиопија - Колекција на карти на библиотеката Пери-Кастанеда, Универзитетот во Тексас во Остин