Монументални гробишта во Пиза
.jpg) | |
| Податоци | |
|---|---|
| Основани | 12 век |
| Место | Пиза |
| Земја | Италија |
| Големина | ? |
| Гробови | ? |
| Светско наследство на УНЕСКО | |
| Критериум | културно: (i), (ii), (iv), (vi) |
| Навод | 395bis |
| Запис | 1987 (XI заседание) |
| Дополнувања | 2007 |
Кампо Санто, исто така познат како „монументални гробишта“ или „стари гробишта“, е историска градба на северниот раб на плоштадот на катедралата во Пиза, Италија.
„Кампо Санто“ може буквално да се преведе како „свето поле“, бидејќи се вели дека е изградено околу брод со света почва од Голгота, вратен во Пиза од Третата крстоносна војна од Убалдо Ланфранчи, надбискуп од Пиза во 12 век. Легендата тврди дека телата закопани во таа земја ќе изгниеат за само 24 часа. Гробницата лежи над урнатините на старата крстилница на црквата Санта Репарата, црквата што некогаш стоела таму каде што сега стои катедралата.
Терминот „споменик“ служи за да се разликува од подоцна воспоставените урбани гробишта во Пиза.
Историја[уреди | уреди извор]
Зградата била четврта и последна што била подигната на плоштадот на катедралата. Датира од еден век по донесувањето на почвата од Голгота и е подигната над претходниот гроб.
Изградбата на овој огромен, долгнавесен готски манастир е започната во 1278 година од страна на архитектот Џовани ди Симоне. Умрел во 1284 година кога Пиза претрпела пораз во поморската битка кај Мелорија против Република Џенова. Гробиштата биле завршени дури во 1464 година.
Се чини дека зградата не требало да биде гробишта, туку црква, но проектот се променил за време на изградбата. Како и да е, знаеме дека првобитниот дел бил западниот (а барем за некое време треба да биде споменатата црква), а последен бил изграден целиот источен дел, со што конечно се затвора градбата.
Зграда[уреди | уреди извор]
Надворешниот ѕид е составен од 43 слепи лакови. Има две врати. Оној од десната страна е крунисан со благодатен готски табернакул. Ја содржи Богородица со дете, опкружена со четири светци. Тоа е дело од втората половина на 14 век од следбеникот на Џовани Писано. Ова била оригиналната влезна врата. Повеќето од гробовите се под аркадите, иако неколку се на централниот тревник. Внатрешниот двор е опкружен со елаборирани тркалезни сводови со тенка шпросна и плурилобедна трага.
На гробиштата има три капели. Најстарите од нив се капелата Аманати (1360) и го добиле името од гробот на Лиго Аманнати, учител на Универзитетот во Пиза; и капелата Аула, каде што има олтар направен од Џовани дела Робија во 1518 година. Во капелата Аула можеме да ја видиме и оригиналната ламба што Галилео Галилеј ја користел за пресметување на движењата на нишалото. Оваа светилка е онаа што Галилео ја видел во катедралата, а сега е заменета со поголема, поелаборирана.[1] Последната капела била Дал Поцо, нарачана од надбискупот од Пиза Карло Антонио Дал Поцо во 1594 година; има олтар посветен на свети Јероним и мала купола. Во оваа капела во 2009 година биле преведени моштите на катедралата: моштите вклучуваат меѓу другите единаесет од дванаесетте апостоли, два фрагменти од Вистинскиот крст, трн од Трновиот круна на Христос и мало парче од фустанот на Богородица. Исто така во капелата Дал Поцо понекогаш се слави миса.
Саркофази[уреди | уреди извор]
Кампо Санто содржел огромна колекција на римски саркофази, но останале само 84 заедно со збирка римски и етрурски скулптури и урни, кои сега се наоѓаат во Музејот на таблата со жици.
Саркофазите првично биле насекаде околу катедралата, честопати прикачени на самата зграда додека не биле изградени гробиштата. Тие потоа биле собрани на средина низ целата ливада. Во годините кога бил кустос на Кампо Санто, Карло Ласинио собрал многу други антички реликвии кои биле распространети во Пиза за да направи еден вид археолошки музеј во гробиштата. Во моментов, саркофазите се во внатрешноста на галериите, во близина на ѕидовите.
Фрески[уреди | уреди извор]
Ѕидовите на огромната градба биле покриени со над 2600 метри квадратни фрески, што е поголемо пространство од Систинската капела. Најраните, припишани на Франческо Треини, биле насликани во 1336/41 година во југозападниот агол. Последниот суд, пеколот, триумфот на смртта и Тебаидата (приказни за пустинските татковци), обично се припишуваат на Буонамико ди Мартино да Фиренце, detto il Buffalmacco, биле насликани во годините по Црната смрт. Циклусот на фрески продолжува со Приказните за стариот завет од Беноцо Гоцоли (15 век) кои се наоѓаа во северната галерија, додека во јужната аркада биле Приказните за Пизанските светци, од Андреа Бонаиути, Антонио Венецијано и Спинело Аретино (помеѓу 1377 и 1391), и Приказните за Јов, од Тадео Гади (крајот на 14 век). Во исто време, во северната галерија биле Приказните за Битието од Пјеро ди Пучио. Последните слики датираат од почетокот на 17 век.
На 27 јули 1944 година, фрагмент од бомба од напад на сојузниците предизвикал пожар во Кампосанто, кој горел три дена, предизвикувајќи пад на дрвениот оловен покрив. Уништувањето на покривот сериозно оштети сè внатре во гробиштата, уништувајќи ги повеќето скулптури и саркофази и компромитирајќи ги сите фрески. Првичниот обид за спасување на фреските бил организиран од Дин Келер од програмата за споменици, ликовни уметности и архиви на американската армија.[2] Парчиња од фреските биле спасени и бил подигнат привремен покрив за да се спречи понатамошно оштетување.[2]
По Втората светска војна, започнале реставраторските работи. Покривот бил обновен што е можно поблиску до неговиот предвоен изглед, а фреските биле одвоени од ѕидовите за да бидат обновени и изложени на друго место. Откако биле отстранети фреските, биле отстранети и прелиминарните цртежи наречени синопија. Овие под-цртежи биле одвоени со истата техника што се користела на фреските и сега се наоѓаат во Музејот на Синопија, од спротивната страна на плоштадот.
Лепливоста на казеинскиот лепак првично користен за фиксирање на слоевите на бојата на дрвените носачи, не успеала откако мувлата навлегла во лепилото. Ова барало одлепување, повторно пренесување и повторно прицврстување на сите слики на нови потпори. За да се спречи интрамурална кондензација да навлезе во панелите, елабориран систем на сензори вткаени во синтетичка ткаенина бил поставен помеѓу ѕидот и панелот. Овие сензори ја прилагодуваат температурата на ѕидот на 3 степени од температурата на околината на секои 10 минути, со што се спречува кондензација.
Кампањата за реставрација завршила со повторно инсталирање на дел од циклусот Бафалмако во 2005 година; фреските на Тебијад во 2014 година; Пеколот во 2015 година; Последната пресуда во 2017 година; и Триумфот на смртта во јули 2018 година.[3]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ La Lampada di Galileo, by Francesco Malaguzzi Valeri, for Archivio storico dell'arte, Volume 6 (1893); Editor, Domenico Gnoli; Publisher Danesi, Rome; pp. 215–218.
- ↑ 2,0 2,1 Edsel, Robert M. (2013). Saving Italy: The Race to Rescue a Nation's Treasures from the Nazis. W.W. Norton. ISBN 9780393082418.
- ↑ Lombardi, Laura (9 April 2018). „Con il Trionfo della Morte concluso il restauro del Camposanto di Pisa“. Il Giornale dell'Arte.
Извори[уреди | уреди извор]
- Tobino, Mario (1982). Pisa la Piazza dei Miracoli. De Agostini.