Истанбулска конвенција

Од Википедија — слободната енциклопедија
Истанбулска конвенција
Конвенција на Совет на Европа за спречување и борба против насилство врз жените и семејното насилство
{{{image_alt}}}
  Parties
  Signatories
Потпишан11 мај 2011
МестоИстанбул
На сила од1 август 2014
Услов10 ратификации од кои 8 од земји членки на Советот на Европа
Потписници46 + ЕУ
Ратификувале32
ЧуварГенерален секретар на Советот на Европа
Јазицианглиски и француски

Конвенција на Совет на Европа за спречување и борба против насилство врз жените и семејното насилство, позната и само како Истанбулска конвенција — конвенција на Советот на Еврооа за заштита на правата на жените.

Вовед[уреди | уреди извор]

Истанбулска конвенција претставува регионален правен инструмент којшто дава основа за сеопфатна заштита на правата на жените.[1] Овој мултилатерален меѓународен договор е отворен за потписи од страна на земјчи членки на Советот на Европа, земји кои не се членки на Совет на Европа, како и за меѓународни организации.

Конвенцијата е усвоена од страна на Комитетот на министри на Совет на Европа на 7 април 2011 година, а се отвори за потписи на 11 мај 2011 година во рамки на 121 сесија на Комитетот на министрите при Советот на Европа, одржана во Истанбул, поради што истата го добила и називот „Истанбулска конвенција“. Конвенцијата стапи на сила со нејзината ратификација од страна на 10 земји членки на Советот на Европа.

Историја[уреди | уреди извор]

Предратификационен период[уреди | уреди извор]

На донесувањето на Конвенцијата му претходea напори и иницијативи во рамки на Советот на Европа за промоција на правата на жените во 1990-тите кои резултираа со усвојување на неколку значајни препораки на Комитетот на министри на Советот на Европа до земјите членки, и тоа:

  • Препораката Rec(2002)5 за заштита на жените од насилство;
  • Препораката CM/Rec(2007)17 за стандарди и механизми на родова еднаквост; и
  • Препораката CM/Rec(2010)10 за улогата на жените и мажите во спречување и разрешување на конфликти и градењето на мирот (препоракиве се наоѓаат вклучени во рамки на преамбулата на конвенцијата).

Дополнително, во сите земји членки на Советот на Европа се спроведе широка кампања (2006-2008) со цел да се укаже на потребата од дејствување на национално ниво за спречување на насилството, заштита на жртвите и гонење на сторителите. Кампањата се одвиваше на три нивоа: меѓувладино, парламентарно и локално, при што земјите членки беа повикани да остварат прогрес во следниве области: правни и политички мерки, поддршка и заштита на жртвите, прибирање на податоци и покревање на јавна свест особено заради засилена имплементација на Препораката Rec (2002)5, и тоа во партнерство со женските невладини организации:[2]

Во Македонија, со заложбите на невладините организации за заштита на женските права во претратификацискиот период, значително се истакнаа приоритетните области на кои државните органи, како и здруженијата на граѓани требаа да ги насочат своите напори за конечна ратификација на конвенцијата.[3]

Статус на ратификација[уреди | уреди извор]

До денес, конвенцијата ја имаат потпишано 46 земји членки на Советот на Европа (вклучително и Европската Унија како меѓународна организација), од кои 32 земји ја имаат ратификувано.[4]

За земјите членки коишто ја ратификуваат оваа конвенција, истата станува дел од нивното национално законодавство и е правнообврзувачка. Како меѓународен договор, конвенцијата има супремација врз националното законодавство, меѓутоа истовремено истата мора да биде во согласност со Уставот на земјата.

Македонија ја потпиша Истанбулската конвенција на 8 јули 2011, а ја ратификува со депонирање на инструментот за ратификација на 23 март 2018 година. Конвенцијата ќе стапи на сила на 1 јули 2018 година.[5]

Истанбулската конвенција се опишува како „златен стандард“ и „прв меѓу еднаквите“ во рамки на инструментите кои го третираат елиминирањето на насилството врз жените. Ова е поради фактот што конвенцијата претставува сеопфатен инструмент кој е правнообврзувачки и ги опфаќа сите форми на насилство на врз жената. Конвенцијата се потпира на разбирањето дека насилството врз жените и девојките навлегува во сите аспекти на општественото живеење и е одраз на нееднаквите односи на моќ коишто постојат меѓу мажите и жените. Во оваа смисла, за земјите кои ја ратификувале конвенцијата се наметнува стандардот на „должно внимание“, со кој се предвидуваат низа обврски за превенција, гонење на сторителите и спроведување на законодавни и други мерки на интегративна политика.

Конвенцијата предвидува механизам на следење со цел да се оцени преземањето на обрските и имплементирањето на потребните мерки од страна на државата. За таа цел, формирано е специјално тело за мониторинг и евалуација наречено GREVIO Комитет.:[6][7]

Во мандатот на овој комитет е предвидено изготвување и објавување на извештаи со кои се оценуваат занокодавните и другите мерки преземени од страна на државите членки, а со кои се ефектуираат одредбите од конвенцијата.

Структура[уреди | уреди извор]

Структурата на конвенцијата ја чинат Преамбула и 81 член распределени низ XII поглавја, и тоа:

  • Поглавје I: Цели, дефиниции, еднаквост и недискриминација, општи обврски;
  • Поглавје II: Интегрирани политики и собирање податоци;
  • Поглавје III: Превенција;
  • Поглавје IV: Заштита и поддршка;
  • Поглавје V: Материјално право;
  • Поглавје VI: Истрага, гонење, процесно право и заштитни мерки;
  • Поглавје VII: Миграција и азил;
  • Поглавје VIII: Меѓународна соработка;
  • Поглавје IX: Механизам за следење;
  • Поглавје X: Поврзаност со други меѓународни инструменти;
  • Поглавје XI: Измени на конвенцијата; и
  • Поглавје XII: Завршни одредби.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Details of Treaty No.210 Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence“. Посетено на 20 јуни 2018.
  2. ↑ „Кампања за борба против насилство врз жените, вклучително и семејно насилство (2006-2008)“. Посетено на 20 јуни 2018.
  3. ↑ „Македонска ревија за казнено право и криминологија“ (PDF). Посетено на 20 јуни 2018.
  4. ↑ „Chart of signatures and ratifications of Treaty 210 Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence“. Посетено на 20 јуни 2018.
  5. ↑ „The former Yugoslav Republic of Macedonia" ratifies the Istanbul Convention“. Посетено на 20 јуни 2018.
  6. ↑ „GREVIO – Group of Experts on Action against Violence against Women and Domestic Violence“. Посетено на 20/06/2018. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
  7. ↑ „Steps in the first (baseline) evaluation procedure“. Посетено на 20 јуни 2018.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Истанбулска_конвенција&oldid=4462197“