Артефакт (археологија)
Артефакт[1] (од латинскиот израз: arte factum: ars „знаење, вештина“ + facere „прави“) — „нешто направено или обликувано од човек, како предмет или уметничко дело, особено предмет од археолошко значење“.[2]
Во археологијата, каде што се користи поимот артефакт, тоа е предмет што е ископан со археолошки истражувања и може да има културно значење. Сепак, современите археолози се погрижиле да ја разликуваат материјалната култура од народносната култура, што е често посложено отколку што Керол Крамер го кажал во изјавата „лонци не се луѓе“.[3]
Примери вклучуваат камени алатки, керамика, метални предмети како што се оружје и предмети за лично дотерување како што се копчиња, накит и облека. Коските кои покажуваат знаци на промена од човечка рака, се исто така такви примери. Природните предмети, како што се карпите од огништето испукани од оган или растителниот материјал што се користел за храна, археолозите ги класифицираат како биофакти наместо како артефакти.
Потекло[уреди | уреди извор]
Артефактите можат да потекнуваат од кој било археолошки контекст или извор, како што се:
- закопан со трупот,
- од која било карактеристика како отпад или друга домашна средина,
- заветни подароци,
- збирки на вредни предмети закопани во земја.
Артефактите се разликуваат од главниот дел на археолошкиот запис, како што се стратиграфските особености, кои се непреносливи остатоци од човечка активност, како што се огништа, патишта, одлагалишта, ровови или слични остатоци, и од биофакти или екофакти, кои се предмети на археолошки интерес направен од организми, како што се семиња и животински коски.
Природните предмети кои се движеле, но не биле променети од луѓето се нарекуваат манупорти. Примерите вклучуваат школки преместени на копно или заоблени камчиња настанати подалеку од дејството на водата.
-
Артефакти од Хераклеа Линкестис -
Артефакти од Хераклеа Линкестис
Овие разлики се често нејасни: на пример, коската отстранета од животински труп е биофакт, но коската издлабена во корисен производ е артефакт. Исто така, не може да се разговара за раните предмети направени од камен, кои може да бидат сурови или обработени, што може да бидат резултат на природна појава и кои може да личат на раните предмети што ги користеле раните луѓе или хомо сапиенсот. Може да биде тешко да се направи разлика помеѓу камени артефакти изработени од човек и геофакти - природни камења што личат на вештачки алатки. Можно е да се оверат артефактите со разгледување на општите особености доделени на артефактите и месните особености припишани на локацијата. [4]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „артефакт“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ artefact. (n.d.). Collins English Dictionary - Complete & Unabridged 11th Edition. Retrieved 2 August 2012 from CollinsDictionary.com website: http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/artefact
- ↑ Carol Kramer, "Pots and Peoples" in; Louis D. Levine and T. Culyer Young (eds.), Mountains and Lowlands: Essays in the Archaeology of Greater Mesopotamia; Malibu, Undena, 1977; cited in Serge Cleuziou, "Introduction", Objets et symboles: de la culture matérielle à l'espace culturel : actes de la 1re Journée doctorale d'archéologie, Paris, 20 mai 2006, ed. Laurent Dhennequin, Guillaume Gernez and Jessica Giraud, Paris: Sorbonne, 2009, ISBN 9782859446222, p. 18, n. 12 (француски).
- ↑ Peacock, Evan (January 1, 1991). „Distinguishing between Artifacts and Geofacts: A Test Case from Eastern England“. Journal of Field Archaeology. 18 (3): 345–361. doi:10.1179/009346991791548645.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- [1]Архивирано на 15 јули 2011 г. Artifact Collection at the Royal Military College of Canada Museum in Kingston, Ontario