Ана Австриска (кралица на Полска)
Ана Австриска (16 август 1573 – 10 февруари 1598) била кралица на Полска и Шведска како прва сопруга на кралот Сигисмунд III Васа.
Биографија
[уреди | уреди извор]Ана била ќерка на Карло II од Австрија и Марија Ана од Баварија. Таа била внука на Фердинанд I, царот на Светото Римско царство и Ана од Бохемија и Унгарија (1503 – 1547).
Нејзината мајка била важен поддржувач на контрареформацијата во Внатрешна Австрија, која на своите деца им дала воспитување фокусирано на католицизмот. Браќата и сестрите биле принудени да одат во црква од една година, нивните први зборови требало да бидат Исус и Марија, тие биле подучувани од католички свештеници, а латинскиот требало да биде приоритет пред нивниот мајчин германски јазик. Како дете, Ана ја нарекувале „Андле“ и ја научиле да ја преведува „Вита Игнати Лојоле“ од Рибаденејра од латински на германски. Надвор од латинскиот и католицизмот, таа главно се поучувала за домашни работи како што се шиење и готвење.[1]
Брак
[уреди | уреди извор]Во 1577 година, папскиот пратеник во Шведска, Посевино, предложил децата на шведскиот крал Јован III да бидат во брак со деца од династијата Хабсбург. Ова било во период кога Шведска била блиску до контрареформација под водство на Јован III и неговата полска кралица Катерина Јагиелон. Папата ја одобрил идејата за брачен сојуз меѓу Хабсбург и Шведска во личностите на Ана и Сигисмунд, како и полскиот крал и кралица, а при посетата на Грац во 1578 година, Посевино добил портрет на Ана за да го донесе со себе на неговата следна посета на шведскиот двор.[1]
Набргу потоа, сепак, бил даден нов предлог да се договори брак помеѓу Ана и Хенри Лоренски за да се спречи француската експанзија во Лорен, и некое време, овие планови добиле приоритет.[1] Во 1585 година, Ана ги придружувала своите родители на царскиот двор во Виена и Прага, неофицијално за да истражи евентуален брак со нејзиниот братучед императорот, но ниту тие планови не се оствариле.
Во 1586-1587 година, кога принцот Сигисмунд од Шведска бил избран за крал на Полска, неговата тетка по мајка, кралицата Ана Јагиелон, ги продолжила старите планови за брак меѓу Сигисмунд и Ана. Родителите на Ана сепак го претпочитале бракот со Анри Лоренски, особено поради политичката нестабилност во Полска, противењето на канцеларот Јан Замоиски и желбата на архиепископот Максимилијан за полската круна. Во 1589 година, полскиот двор наместо тоа ја избрал Марија Ана од Баварија. Меѓутоа, во 1591 година, императорот конечно одлучил дека бракот со Сигисмунд ќе биде совпаѓање за Ана, што најмногу ќе и користи на династијата Хабсбург. Грофот Густаф Брахе бил испратен како пратеник во Грац, други формалности биле договорени од омилениот кардинал на Сигисмунд Георг Раџивил, а на Ана, која лично не сакала, и било кажано да ја послуша командата на императорот.[1]
Во април 1592 година, свршувачката била формално прославена во Царскиот двор во Виена; на 4 мај, била прославена венчавка за полномошник, по што Ана и нејзината мајка заминале на свадбата во Краков. Ана станала првата сопруга на Сигисмунд од Полска на 31 мај 1592 година. Овој брак не бил поддржан од голем број szlachta (благородниците) на Полско-литванската унија, кои се противеле на сојуз со австриската Хабсбурговците кои Sigismund спроведува.
Кога Сигисмунд го испратил кардиналот Раџивил во Прага за неговата невеста, партијата против Хабсбург со канцеларот Јан Замојски ги чувала границите за да ја спречи надвојвотката да влезе во земјата. Ана ги избегнала стражарите, пристигнала во Краков и била крунисана во мај 1592 година од Примас Карнковски како кралица на Полска. Подоцна, за време на нејзиниот живот, главниот град на Комонвелтот бил преместен од Краков во Варшава.
Кралица
[уреди | уреди извор]Ана била опишана како привлечна и интелигентна. Таа ја стекнала довербата и љубовта на интровертниот Сигисмунд, а нивната врска се опишувала како среќна, а таа функционирала како негова поддршка за време на многуте искушенија во политички нестабилните 1590-ти.[1]
Сигисмунд станал и крал на Шведска во 1592 година, а кралот и кралицата требало да одат во Шведска за да бидат крунисани. Полјаците не сакале Сигисмунд да ја напушти Полска и барале Ана да остане во Полска како заложник. Сигисмунд го отфрлил овој услов и тие заминале за Шведска во 1593 година.[1]
Патувањето во Шведска било тешко, а Ана била бремена. Ана не ја сакала Шведска, ниту оставила добар впечаток кај Швеѓаните: израсната како жесток католик, таа силно не ги одобрувала протестантските Швеѓани, кои ги сметала за еретици и не можела да го толерира лутеранското свештенство. Таа се вклучила во конфликт со протестантската кралица Гунила Биелке, која ја обвинила дека украла скапоцености од Кралската палата. Таа чувствувала силна недоверба кон шведскиот протестант вујко на нејзиниот сопруг, војводата Чарлс. Таа била крунисана како шведска кралица во катедралата во Упсала на 19 февруари 1594 година, но бидејќи церемонијата била протестантска, таа ја сметала за празна церемонија без никаква последица. Нејзиното политичко влијание како доверлив човек на Сигисмунд било забележано, а Ана и нејзиниот исповедник језуит Сигисмунд Еренхофер дејствувале како канал помеѓу кралот и папскиот пратеник Германико Маласпина, на кого му дале информации за политиката на кралевите.[1]
Во април 1594 година во Стокхолм, таа ја родила ќерката Катерина, чиешто крштевање детално се прославувало на шведскиот двор, но детето умрело набргу потоа.
Полјаците барале таа да ја остави ќерката Ана Марија зад себе како заложник во Полска за време на нивниот престој во Шведска. Таа, исто така, се плашела дека Швеѓаните ќе бараат да ја задржат нејзината ќерка Катерина (родена во Шведска) кога ќе се врати во Полска. По нејзиното заминување од Шведска во јули 1594 година, ѝ биле доделени градовите Линшепинг, Седеркопинг и Штегеборг како лични домени под услов да го почитува протестантското верување во овие феуди.
По нивното враќање во Полска, Ана делувала како доверлива на Сигисмунд. Таа го советувала за навигација меѓу полските благороднички фракции, за Лигата против Отоманската империја, а особено за односот помеѓу Полска и династијата Хабсбург. Сепак, таа немала никаков интерес за одржување на личната заедница меѓу католичка Полска и протестантска Шведска, и го искористила своето влијание за да се спротивстави на планот нејзиниот син Владислав да ја наследи Шведска со тоа што ќе го испратела таму за да биде воспитан како протестант.[1]
Ана починала на 10 февруари 1598 година во Варшава како резултат на хеморагија за време на раѓањето на нејзиното последно дете, кое исто така починало тогаш. Сигисмунд III потоа се омажил за нејзината сестра Констанца Ренате од Хабсбург.
Потомци
[уреди | уреди извор]Ана имала пет деца, но само Владислав доживел да стане возрасен:
- Ана Марија (23 мај 1593 – 9 февруари 1600 година)
- Катерина (19 април 1594 – 16 мај 1594 година)
- Владислав (9 јуни 1595 – 20 мај 1648), (владеел 1632-1648 како Владислав IV од Полска)
- Катерина (27 септември 1596 – 2 јуни 1597 година)
- Кристофер (10 февруари 1598 – 10 февруари 1598 година)
Галерија
[уреди | уреди извор]-
Раниот портрет на Ана му се припишува на Јан Шванковски -
Портата Васа кај Вавел изградена во 1595 година од кралот Сигисмунд III за да го одбележи раѓањето на неговиот наследник. -
Нејзиниот ковчег во криптата на Сигисмунд под катедралата Вавел (втора од лево).
