Страв од летање
Стравот од летање е страв да се биде во авион, или друго летечко возило, како хеликоптер, додека сте во летот. Се нарекува и анксиозност при летање, фобија од летање, авиофобија, аерофобија или птеромеханофобија (иако аерофобијата значи и страв од провев или свеж воздух).[1]
Акутната анксиозност предизвикана од летање може да се третира со лекови против анксиозност. Состојбата може да се третира со терапија со експозиција, која функционира подобро кога се комбинира со когнитивна бихејвиорална терапија.[2][3]
Знаци и симптоми[уреди | уреди извор]
Луѓето со страв од летање доживуваат интензивен, постојан страв или вознемиреност кога размислуваат за летање, како и за време на летот. Тие ќе избегнуваат да летаат ако можат, а стравот, вознемиреноста и избегнувањето предизвикуваат значителна вознемиреност и ја нарушуваат нивната способност за функционирање.[4] Изгледа дека полетувањето, лошите временски услови и турбуленциите се најстрашните аспекти на летањето.[4]
Најекстремните манифестации може да вклучуваат напади на паника или повраќање само при поглед или спомнување на авион или воздушен пат.[2]
Околу 60% од луѓето со страв од летање велат дека имаат некое друго анксиозно растројство.[4]
Причина[уреди | уреди извор]
Причините за страв од летање и механизмите со кои таа се одржува не биле добро сфатени до 2016 година.[4][5] Не е јасно дали навистина е еден услов за појава на овој страв или не. Се чини дека некои луѓе добиваат аерофобија поради тоа што имаат клаустрофобија, односно страв од малите простори во авионот или хеликоптерот.[6]
Дијагноза[уреди | уреди извор]
Дијагнозата е клиничка. Често е тешко да се одреди дали специфичната фобија или страв од летање треба да биде примарна дијагноза, или пак стравот од летање е симптом на генерализирано анксиозно растројство или друго анксиозно растројство како што се агорафобија или клаустрофобија.[6]
Класификација[уреди | уреди извор]
Стравот од летање е специфична фобија класифицирана како таква во DSM-5.[4]
Третман[уреди | уреди извор]
Акутната анксиозност предизвикана од летање може да се третира со лекови против анксиозност. Состојбата може да се третира со терапија со експозиција, вклучително и употреба на опрема за виртуелна реалност, која делува подобро кога се комбинира со когнитивна бихејвиорална терапија. Техниките за релаксација и едукацијата за безбедноста на воздухопловството исто така може да бидат корисни во комбинација со други пристапи.[2]
Нов и напреден третман за авиофобија е терапијата со изложување на виртуелна реалност. Овој тип на третман користи компјутерска технологија каде пациентот влегува во виртуелна реалност на летање.[7]
Резултати[уреди | уреди извор]
Студиите за интервенции како КБТ објавија стапки на намалување на анксиозноста од околу 80%, но сепак, има малку докази дека секој третман може да го елиминира стравот од летање.[3]
Истражувачки насоки[уреди | уреди извор]
Од 2016[update] година, причините за стравот од летање не се доволно истражени. Студиите за тоа дали стравот од летање се илузорна корелација, не довеле до јасни одговори.[4][5]
Истражувањето за најефективните начини за лекување или управување со стравот од летање е тешко (како што е со други интервенции за советување или однесување) поради неможноста да се вклучи плацебо или друга контролна група во таквите студии.[3]
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „aerophobia“. Merriam-Webster. Посетено на July 20, 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Mulcahy, RA; Blue, RS; Vardiman, JL; Castleberry, TL; Vanderploeg, JM (2016). „Screening and Mitigation of Layperson Anxiety in Aerospace Environments“. Aerospace Medicine and Human Performance. 87 (10): 882–889. doi:10.3357/AMHP.4536.2016. PMID 27662351.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Oakes, M; Bor, R (November 2010). „The psychology of fear of flying (part II): a critical evaluation of current perspectives on approaches to treatment“. Travel Medicine and Infectious Disease. 8 (6): 339–63. doi:10.1016/j.tmaid.2010.10.002. PMID 21071281.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Clark, GI; Rock, AJ (2016). „Processes Contributing to the Maintenance of Flying Phobia: A Narrative Review“. Frontiers in Psychology. 7: 754. doi:10.3389/fpsyg.2016.00754. PMC 4887486. PMID 27313550.
- ↑ 5,0 5,1 Wiemer, J; Pauli, P (August 2016). „Fear-relevant illusory correlations in different fears and anxiety disorders: A review of the literature“. Journal of Anxiety Disorders. 42: 113–28. doi:10.1016/j.janxdis.2016.07.003. PMID 27454587.
- ↑ 6,0 6,1 Oakes, M; Bor, R (November 2010). „The psychology of fear of flying (part I): a critical evaluation of current perspectives on the nature, prevalence and etiology of fear of flying“. Travel Medicine and Infectious Disease. 8 (6): 327–38. doi:10.1016/j.tmaid.2010.10.001. PMID 21050826.
- ↑ Czerniak, Efrat; Caspi, Asaf; Litvin, Michal; Amiaz, Revital; Bahat, Yotam; Baransi, Hani; Sharon, Hanania; Noy, Shlomo; Plotnik, Meir (April 1, 2016). „A Novel Treatment of Fear of Flying Using a Large Virtual Reality System“. Aerospace Medicine and Human Performance. 87 (4): 411–416. doi:10.3357/AMHP.4485.2016. PMID 27026126.