Јелисавета Начиќ
Јелисавета Начиќ (31 декември 1878 во Белград – 6 јуни 1955 во Дубровник) била познат српски архитект. Таа е запаметена како пионер кој ги инспирирал жените да влезат во професии кои порано биле резервирани за мажи. Не само што прва дипломирана жена по архитектура во Белград, таа беше и првата жена архитект во Србија.[1]
Биографија[уреди | уреди извор]
Родена во Белград, Начиќ дипломирала со одлични резултати во 1896 година. Студирала архитектура на Универзитетот во Белград на Архитектонска школа на Универзитетот во Белград во време кога се чувствуваше дека жените не треба да влегуваат во професијата. На 22-годишна возраст, таа е првата жена што дипломирала на Инженерскиот факултет. Таа бараше вработување во Министерството за градежништво, но не можеше да стане функционер бидејќи имаше услов да биде завршен воениот рок. Сепак, таа успеа да добие позиција како архитект во Општина Белград каде што стана првиот главен архитект во градот. Во 1903 година, таа ги дизајнирала Малите скалила во белградскиот Паркот Калемегдан. Нејзината најзабележителна работа е добро пропорционална училишна зграда што ја завршила во 1906 година, сега позната како основно училиште Краљ Петар I (Крал Петар I). Таа, исто така, ја проектирала цркви вклучувајќи ја црквата Александар Невски во моравски стил (1929) во Белград и помала црква во Косово. Болницата што таа ја дизајнираше беше уништена за време на Втората светска војна, но многу нејзини станбени згради од станови до карактеристични приватни домови, некои со арт нуво или нео-ренесансни елементи, сè уште стојат денес. Првата колективна станбена зграда за работници на Балканот ја дизајнираше Јелисавета Начиќ.
За време на Првата светска војна, таа беше интернирана во логор во Унгарија, со што нејзината уметничка кариера беше завршена. Тоа траеше не повеќе од 16 години. По војната, Начиќ се преселила во Дубровник со нејзиниот сопруг Лука Лукаи кого го запознала во логорот. За животните дела и е доделена државна пензија. Почина во Дубровник во 1955 година.