Дукат

Дукат на 49-тиот дужд, Пјетро Градениг (владеел 1289–1310)

Дукат — средновековен златник кон потекнува од Венеција. Името потекнува од скратеното ducatus што значи „војводство“. Се проширил низ Европа како најтипичен трговски златник со тежина од 3,49 g и чистота од 0,9866.

Историја

Во употреба бил од октомври 1284 година кога бил создаден за време на владеењето на дуждот Јован Дандол, а се споменува за време на кралот Милутин кој бил негов современик. За кратко време, дукатот го копирале многу тогашни земји. Прв пат бил кован на стандардизиран начин во Кристијанија (Осло) во 1660 година. Најпознати во јавноста се дукатите, кои биле ковани во Австриското Царство / подоцна Австроунгарија). Постојат два вида дукати: единечни / еднокаратни со тежина од 3,49 g и т.н. четирикратни/ четирикаратни со маса од 13,9636 g. Австрискиот дукат била најчестата парична единица што се користела во Југоисточна Европа во 19 век. Дури и по воведувањето на форинтата како официјално платежно средство, Австроунгарија продолжила да го кова дукатот до 1915 година до кога и служи како официјално платежно средство.

Се верува дека вкупниот број на дукати произведени на крајот на 19 век во времето на Франц Јосиф е преку 60.000.000. Најзастапени се дукатите чие ковање било во 1915 година, на задната страна на дукатот е грбот на Австроунгарија, а на предната страна е ликот на императорот Франц Јосиф со венец од лаворов лист. По Првата светска војна, кралот Александар фалсификувал две серии единечни дукати (околу 2.000.000 парчиња) и една серија четирикратни дукати (нешто помалку од 1.000.000 парчиња) според австроунгарскиот модел. Прикажани се кралот и кралицата Марија. Во седумдесеттите години на 20 век во Австрија, дукатот почнал повторно да се кова во неговиот изворен облик. Така, денес може да се купи во специјализирани продавници кои продаваат инвестициско злато.

Бидејќи ковачница во Венеција се викала цека во цела Далмација дукатот се викал цекин, а во народниот јазик на Шумадија и Поморавје се користело името минц или mincać се слуша од германскиот збор mint mincamt .

Во стручната литература долго време се шпекулирало дека и во Србија се ковале златни дукати. Познати биле дукатите на кралот Милутин и кнезот Лазар, но од испитувањето на примероците било констатирано дека се работи за фалсификати. Австрискиот дукат бил во употреба во Србија сè до појавата на националните пари, кога е утврдено дека има вредност од 12 сребрени динари.

Во Црна Гора, дукат беше во текот на 19. век бил во официјална употреба и како платежно средство. Во историјата, дукат се смета за најдолготрајна валута. Долго време се користи како накит, а некои стари дукати имаат нумизматичка вредност.

Литература

• Национална енциклопедија, Св. Станојевиќ, Загреб, 1925-1929
• Народна банка на Србија

Надворешни врски

• Слика на дукат на Фредерик III
• Слика на миландор