Преглед на кодот на Фосфатни минерали

[[Податотека:Apatite09.jpg|мини|[[Апатит]]]]
'''Фосфатни минерали''' — [[минерал]]и кои во својата структура го содржат тетраедарски координираниот [[фосфат]]ен (PO<sub>4</sub><sup>3−</sup>) [[анјон]], понекогаш заедно со [[арсенат]]ни (AsO<sub>4</sub><sup>3−</sup>) и [[ванадат]]ни (VO<sub>4</sub><sup>3−</sup>) замени, и [[хлорид]]ни (Cl<sup>−</sup>), [[флуорид]]ни (F<sup>−</sup>) и [[хидроксид]]ни (OH<sup>−</sup>) анјони кои исто така се вклопуваат во [[кристална структура|кристалната структура]].

Фосфатната класа на минерали е голема и разновидна група, но само неколку видови се среќават релативно често.

== Примена ==
{{Главна|Фосфорит}}
[[Податотека:Thin section scan crossed polarizers Siilinjärvi R301-61.70.jpg|мини|[[Тенок пресек]] на карбонатит богат со апатит гледан во накрсно поларизирана пренесена светлина.]]
Фосфатната карпа ([[фосфорит]]от) има висока концентрација на фосфатни минерали, најчесто од [[апатит]]ната група. Таа е главен извор за производство на фосфатни [[вештачко ѓубриво|ѓубрива]] за земјоделството. Фосфатот се користи и во додатоците на [[крма]]та за животните, во [[конзерванси]]те, средствата против [[корозија]], во [[козметика]]та, [[фунгицид]]ите, [[керамика]]та, [[прочистување на водата|прочистувањето на водата]] и во [[металургијата]]. Најголеми количини се користат за ѓубрива.

== Примери ==
Фосфатните минерали се:
*[[Трифилит]] Li(Fe,Mn)PO<sub>4</sub>
*[[Монацит]] (La, [[Yttrium|Y]], Nd, Sm, [[Gadolinium|Gd]], Ce,[[Thorium|Th]])PO<sub>4</sub> ,rare earth metals
*[[Хинсдалит]] PbAl<sub>3</sub>(PO<sub>4</sub>)(SO<sub>4</sub>)(OH)<sub>6</sub>
*[[Пироморфит]] Pb<sub>5</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>Cl
*[[Еритрит]] Co<sub>3</sub>(AsO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>'''·'''8H<sub>2</sub>O
*[[Амблигонит]] LiAlPO<sub>4</sub>F
*[[Лазулит]] (Mg,Fe)Al<sub>2</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>(OH)<sub>2</sub>
*[[Вавелит]] Al<sub>3</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>(OH)<sub>3</sub>'''·'''5H<sub>2</sub>O
*[[Тиркиз]] CuAl<sub>6</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>4</sub>(OH)<sub>8</sub>'''·'''5H<sub>2</sub>O
*[[Отенит]] Ca(UO<sub>2</sub>)<sub>2</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>'''·'''10-12H<sub>2</sub>O
*[[Фосфофилит]] Zn<sub>2</sub>(Fe,Mn)(PO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>•4H<sub>2</sub>O
*[[Струвит]] (NH<sub>4</sub>)MgPO<sub>4</sub>·6H<sub>2</sub>O
*[[Ксенотим]]-Y Y(PO<sub>4</sub>)
*[[Апатит]]на група Ca<sub>5</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>(F,Cl,OH)
**[[Хидроксилапатит]] Ca<sub>5</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>OH
**[[Флуорапатит]] Ca<sub>5</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>F
**[[Хлорапатит]] Ca<sub>5</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>Cl
**[[Бромапатит]]
*Митридатитна група:
**[[Арсениосидерит]]но-[[митридатит]]на низа (Ca<sub>2</sub>(Fe<sup>3+</sup>)<sub>3</sub>[(O)<sub>2</sub>|(AsO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>]·3H<sub>2</sub>O -- Ca<sub>2</sub>(Fe<sup>3+</sup>)<sub>3</sub>[(O)<sub>2</sub>|(PO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>]·3H<sub>2</sub>O)<ref>[http://www.mindat.org/min-10963.html Mindat Arseniosiderite-Mitridatite Series]</ref>
**Арсениосидеритно-[[робертсит]]на низа (Ca<sub>2</sub>(Fe<sup>3+</sup>)<sub>3</sub>[(O)<sub>2</sub>|(AsO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>]·3H<sub>2</sub>O -- Ca<sub>3</sub>(Mn<sup>3+</sup>)<sub>4</sub>[(OH)<sub>3</sub>|(PO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>]<sub>2</sub>·3H<sub>2</sub>O)<ref>[http://www.mindat.org/min-10962.html Mindat Arseniosiderite-Robertsite Series]</ref>

== Наводи ==
{{наводи}}

== Литература ==
* Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, ''Manual of Mineralogy'', 20th ed., John Wiley and Sons, New York {{ISBN|0-471-80580-7}}
* {{наведено списание |title=The standardisation of mineral group hierarchies: application to recent nomenclature proposals |author1=Stuart J. Mills |author2=Frédéric Hatert |author3=Ernest H. Nickel |author4=Giovanni Ferraris |name-list-style=amp |url=http://pubsites.uws.edu.au/ima-cnmnc/Mills%20et%20al%202009%20Groups%20EJM%20October.pdf |journal=Eur. J. Mineral. |year=2009 |pages=1073–1080 |doi=10.1127/0935-1221/2009/0021-1994 |volume=21 |issue=5 |bibcode=2009EJMin..21.1073M |access-date=2023-01-13 |archive-date=2011-02-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110217063745/http://pubsites.uws.edu.au/ima-cnmnc/Mills%20et%20al%202009%20Groups%20EJM%20October.pdf |url-status=dead }}
* {{нмс |url=http://pubsites.uws.edu.au/ima-cnmnc/IMA2009-01%20UPDATE%20160309.pdf |title=IMA-CNMNC List of Mineral Names |publisher=IMA-CNMNC |author1=Ernest H. Nickel |author2=Monte C. Nichols |name-list-style=amp |date=март 2009 |accessdate=2023-01-13 |archive-date=2013-06-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130626060238/http://pubsites.uws.edu.au/ima-cnmnc/IMA2009-01 |url-status=dead }}
* {{нмс |title=Nickel–Strunz (Version 10) Classification System |url=http://webmineral.com/strunz/strunz.php |publisher=webmineral.com |first=Jim |last=Ferraiolo }}
* [http://webmineral.com/dana/VII-38.shtml Webmineral - Dana]
* [https://web.archive.org/web/20060819091127/http://www.australianminesatlas.gov.au/info/aimr/phosphate.jsp - Australian Mineral Atlas]

{{Фосфатни минерали}}
{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Фосфатни минерали| ]]