Преглед на кодот на Тревожно растројство

{{Infobox medical condition (new)
| name          = Тревожно растројство
| image         = The Scream.jpg
| caption       = ''[[Врисок]]'' , [[слика]] од [[норвешкиот]] уметник [[Едвард Мунк]]<ref>{{cite news|url=http://www.ft.com/intl/cms/s/2/42414792-8968-11e1-85af-00144feab49a.html?ftcamp=published_links/rss/life-arts/feed//product#axzz1sjsVkL2H|title=So, what does 'The Scream' mean?|date=21 April 2012|work=Financial Times|author=Peter Aspden|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131014055630/http://www.ft.com/intl/cms/s/2/42414792-8968-11e1-85af-00144feab49a.html?ftcamp=published_links%2Frss%2Flife-arts%2Ffeed%2F%2Fproduct#axzz1sjsVkL2H|archive-date=14 October 2013}}</ref>
| field         = [[Психијатрија]], [[Клиничка психологија]]
| symptoms      = Преголема загриженост, [[тахикардија|срцебиење]], тресење<ref name= DSM5/>
| complications = [[Тешко депресивно растројство|Депресија]], [[Инсомнија|Нарушување на сонот]], лош квалитет на живот, [[Самоубиство]]<ref>{{cite web |title=Anxiety disorders – Symptoms and causes |url=https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/anxiety/symptoms-causes/syc-20350961 |website=Mayo Clinic |access-date=23 May 2019 |language=en}}</ref>
| onset         = 15-35 години<ref name=Lancet2016/>
| duration      = > 6 месеци<ref name= DSM5/><ref name=Lancet2016/>
| causes        = [[Генетички фактори|Генетика]], надворешни фактори и психолошки фактори<ref name=NIH2016>{{cite web|title=Anxiety Disorders|url=http://www.nimh.nih.gov/health/topics/anxiety-disorders/index.shtml#pub2|website=NIMH|access-date=14 August 2016|date=March 2016|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160727230427/http://www.nimh.nih.gov/health/topics/anxiety-disorders/index.shtml#pub2|archive-date=27 July 2016}}</ref>
| risks         = [[Злоупотреба во детството]], фамилијарна историја, [[сиромаштија]]<ref name=Lancet2016/>
| diagnosis     = [[Психолошко тестирање]]
| treatment     = Промени во начинот на живот, [[психолошко советување]], лекови<ref name=Lancet2016/>
| medication    = [[Антидепресиви]], [[анксилиотици]]<ref name=NIH2016/>
 | frequency     = 12% годишно<ref name=Lancet2016/><ref name=Kess2007>{{cite journal|last= Kessler | display-authors=etal|date=2007 |title= Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of mental disorders in the World Health Organization's World Mental Health Survey Initiative |journal= World Psychiatry |volume=6 |issue= 3|pages=168–76|pmid=18188442 |pmc=2174588}}</ref>
| deaths        = 
}}
<!-- Definition and symptoms -->

'''Тревожните (анксиозните) растројства''' се група [[Душевно растројство|душевни растројства]] што се одликуваат со значајни и неконтролирани чувства на [[беспокојство]] и [[страв]]<ref name="DSM5">{{Наведена книга|title=Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th edition: [[DSM-5]]|publisher=American Psychiatric Association,American Psychiatric Association|year=2013|isbn=978-0-89042-555-8|publication-place=Arlington, VA Washington, D.C|page=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/189 189–195]|oclc=830807378}}</ref> при што социјалното, професионалното и личното функционирање на личноста се значително нарушени.<ref name="DSM5" /> Беспокојството може да предизвика физички и когнитивни симптоми, како што се немир, раздразливост, лесен замор, тешкотии со концентрирање, зголемен пулс, болка во градите, абдоминална болка и различни други симптоми кои може да варираат во зависност од личноста <ref name="DSM5" />

Во секојдневен говор, зборовите ''беспокојство'' и ''страв'' често се користат наизменично. Во клиничката употреба, тие имаат различни значења: беспокојството е определено како непријатна емоционална состојба за која причината или не е лесно утврдена или се смета дека е неконтролирана, додека стравот е емоционален и физиолошки одговор на препознаена надворешна закана.<ref name="WHO2009">{{Наведена книга|url=http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/44095/1/9789241547697_eng.pdf|title=Pharmacological Treatment of Mental Disorders in Primary Health Care|last=World Health Organization|date=2009|isbn=978-92-4-154769-7|location=Geneva|archive-url=https://web.archive.org/web/20161120132530/http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/44095/1/9789241547697_eng.pdf|archive-date=20 November 2016}}</ref> Терминот ''тревожно растројство'' се однесува на голем број конкретни нарушувања што вклучуваат стравови (фобии) или симптоми на беспокојство.<ref name="DSM5">{{Наведена книга|title=Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th edition: [[DSM-5]]|publisher=American Psychiatric Association,American Psychiatric Association|year=2013|isbn=978-0-89042-555-8|publication-place=Arlington, VA Washington, D.C|page=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/189 189–195]|oclc=830807378}}</ref>

Постојат неколку видови тревожни нарушувања, вклучувајќи ги генерализирано тревожно растројство, специфична фобија, [[Социјална фобија|социјално тревожно растројство]], растројство на беспокојство на одвојување, [[агорафобија]], панично растројство и селективен мутизам.<ref name="DSM5">{{Наведена книга|title=Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th edition: [[DSM-5]]|publisher=American Psychiatric Association,American Psychiatric Association|year=2013|isbn=978-0-89042-555-8|publication-place=Arlington, VA Washington, D.C|page=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/189 189–195]|oclc=830807378}}</ref> Ако на некое лице му е дијагностицирано тревожно растројство, психијатарот или психологот мора прво добро да го процени лицето за да се осигура дека беспокојството не може да се припише на друга медицинска болест или душевно растројство.<ref name="DSM5" /> Можно е поединецот да има повеќе од едно тревожно растројство во текот на својот живот или во исто време.<ref name="DSM5" /> За лицата со беспокојство, постојат бројни лекувања што можат да го подобрат нивното расположение, однесување и способност да функционираат во секојдневниот живот.

== Под-типови ==
[[Податотека:A._Morison_"Physiognomy_of_mental_diseases",_cases_Wellcome_L0022722_(cropped).jpg|мини|Израз на лице на личност која страда од хронична анксиозност]]

=== Генерализирано тревожно растројство ===
Генерализирано тревожно растројство (ГТР) е најчесто тревожно нарушување, кое се одликува со долготрајна анксиозност која не е фокусирана на ниту еден предмет или ситуација. Лицата кои страдаат од генерализирано тревожно растројство доживуваат постојан страв и загриженост и стануваат претерано загрижени за секојдневните работи. Генерализираното тревожно растројство „се одликува со хронична прекумерна грижа придружена со три или повеќе од следниве симптоми: немир, замор, проблеми со концентрацијата, раздразливост, мускулна напнатост и нарушување на спиењето“.<ref>Schacter, D. L., Gilbert, D. T., & Wegner, D.M. (2011).</ref> Генерализираното анксиозно растројство е и најчестото тревожно растројство кое ги погодува постарите возрасни лица.<ref name="Calleo">{{Наведено списание|year=2008|title=Anxiety Disorders in Later Life: Differentiated Diagnosis and Treatment Strategies|url=http://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/1166976|journal=Psychiatric Times|volume=26|issue=8|archive-url=https://web.archive.org/web/20090904032148/http://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/1166976|archive-date=4 September 2009}}</ref> Дијагнозата на ГАР се поставува кога ќе се утврди дека лицето е претерано загрижено за некој настан,личност или проблем шест месеци или повеќе.<ref name="Barker2003">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=6qdoQgAACAAJ|title=Psychiatric and mental health nursing: the craft of caring|last=Phil Barker|date=7 October 2003|publisher=Arnold|isbn=978-0-340-81026-2|location=London|access-date=17 December 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20130527071117/http://books.google.com/books?id=6qdoQgAACAAJ|archive-date=27 May 2013}}</ref> Оваа загриженост може да се однесува на семејниот живот, работата, социјалниот живот или за сопственото здравје.Симптомите може да бидат напнатост, со зголемено потење од рацете, стапалата и пазувите,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.webmd.com/anxiety-panic/guide/mental-health-anxiety-disorders|title=All About Anxiety Disorders: From Causes to Treatment and Prevention|archive-url=https://web.archive.org/web/20160217225046/http://www.webmd.com/anxiety-panic/guide/mental-health-anxiety-disorders|archive-date=17 February 2016|accessdate=2016-02-18}}</ref> а често може личност и да биде тажна и нерасположена, што може да сугерира дека личноста страда и од депресија.<ref name="Gelder2005">''Psychiatry'', Michael Gelder, Richard Mayou, John Geddes 3rd ed.</ref> Овие две дијагнози депресија и анксиозност многу често се појавуваат заедно и се испреплетуваат, и на тој начин се добива една дијагноза тревожно-депресивно нарушување.Пред да се постави дијагнозата на тревожно растројство, лекарите мора да ја исклучат анксиозноста предизвикана од лекови и други медицински причини.<ref>Varcarolis.</ref>

Кај децата, симптоми на ГАР најчесто се главоболки, немир, абдоминална болка и срцеви палпитации.<ref name="PedGAD2009">{{Наведено списание|last=Keeton|first=CP|last2=Kolos, AC|last3=Walkup, JT|year=2009|title=Pediatric generalized anxiety disorder: epidemiology, diagnosis, and management.|journal=Paediatric Drugs|volume=11|issue=3|pages=171–83|doi=10.2165/00148581-200911030-00003|pmid=19445546}}</ref> Обично се појавува на возраст од 8 до 9 години.<ref name="PedGAD2009" />

=== Конкретни фобии ===
Најголема категорија на тревожни нарушувања е онаа на конкретните фобии, која ги вклучува сите случаи во кои стравот и анксиозноста се предизвикани од специфичен предмет или ситуација. Помеѓу 5 % и 12 % од населението ширум светот имаат специфични фобии.<ref name="Barker2003">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=6qdoQgAACAAJ|title=Psychiatric and mental health nursing: the craft of caring|last=Phil Barker|date=7 October 2003|publisher=Arnold|isbn=978-0-340-81026-2|location=London|access-date=17 December 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20130527071117/http://books.google.com/books?id=6qdoQgAACAAJ|archive-date=27 May 2013}}</ref> Според Националниот институт за ментално здравје, фобија е интензивен страв или аверзија кон одредени предмети или ситуации.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nimh.nih.gov/health/topics/anxiety-disorders/index.shtml|title=NIMH » Anxiety Disorders|work=www.nimh.nih.gov|accessdate=2020-11-16}}</ref> Поединците со фобија обично имаат преголем страв од средбата со предметот на нивниот страв, што може да биде што било од животно до локација, до одредена ситуација. Вообичаени фобии се летање, крв, вода, возење по автопат и тунели. Кога луѓето се изложени на нивната фобија, тие може да доживеат треперење, отежнато дишење или забрзано чукање на срцето.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mentalhealth.gov/what-to-look-for/anxiety-disorders/phobias/index.html|title=Phobias|last=U.S. Department of Health & Human Services|date=2017|work=www.mentalhealth.gov|language=en-us|archive-url=https://web.archive.org/web/20170513022004/https://www.mentalhealth.gov/what-to-look-for/anxiety-disorders/phobias/index.html|archive-date=13 May 2017|accessdate=2017-12-01}}</ref> Така, луѓето со специфични фобии често се трудат да избегнат да се сретнат со нивната фобија. Луѓето разбираат дека нивниот страв не е пропорционален на реалната потенцијална опасност, но сепак се обземени од него.<ref>''Psychology''.</ref>

=== Панично растројство ===
Лилноста која страда од панично растројство, има кратки напади на интензивен ужас и страв, често проследени со треперење, тресење, конфузија, вртоглавица, гадење и/или отежнато дишење. Овие напади на [[Паничен напад|паника]], дефинирани како страв или непријатност што нагло се појавуваат и достигнуваат врв за помалку од десет минути, може да траат неколку часа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.med.upenn.edu/ctsa/panic_symptoms.html|title=Panic Disorder|work=Center for the Treatment and Study of Anxiety, University of Pennsylvania|archive-url=https://web.archive.org/web/20150527074826/http://www.med.upenn.edu/ctsa/panic_symptoms.html|archive-date=27 May 2015}}</ref> Нападите можат да бидат поттикнати од стрес, ирационални мисли, општ страв или страв од непознатото. Сепак, понекогаш зошто се појавува овој напад е нејасно и настанува без никакво предупредување. За една личност да спречи повторно да има паничен напад може да избегнува одредени места, луѓе, типови на однесувања или одредени ситуации.

Покрај повторливите неочекувани напади на паника, дијагнозата на панично растројство бара споменатите напади да имаат хронични последици: или грижа за потенцијалните импликации на нападите, постојан страв од идни напади или значителни промени во однесувањето поврзани со нападите. Како такви, оние со панично растројство доживуваат симптоми дури и надвор од специфичните епизоди на паника. Често, овие личности забележуваат нормални промени во отчукувањата на срцето, што ги наведува да мислат дека нешто не е во ред со нивното срце или дека ќе добијат нов напад на паника. Во некои случаи, зголемена свест (хипервнимателност) за функционирањето на телото се јавува за време на напади на паника, каде што секоја согледана физиолошка промена се толкува како можна опасна по живот болест (т.е. екстремна хипохондријаза).

=== Агорафобија ===
Агорафобијата е специфична вознемиреност дека личноста се наоѓа на одредено место или се случува ситуација каде што бегството е тешко или срамно или каде што помошта може да биде недостапна.<ref>{{Наведена книга|title=Origins of phobias and anxiety disorders : why more women than men?|last=Craske|first=Michelle G.|date=2003|publisher=Elsevier|isbn=978-0080440323|location=Amsterdam}}</ref> Агорафобијата е силно поврзана со паничното растројство и често е предизвикана од стравот од напад на паника. Вообичаена манифестација вклучува потреба постојано да се гледа на врата или друг начин за бегство. Покрај самите стравови, терминот [[агорафобија]] често се користи за одредено избегнување кое поединците често го развиваат.<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/practitionersgui00fish|title=Practitioner's Guide to Evidence-Based Psychotherapy|last=Jane E. Fisher|last2=William T. O'Donohue|date=27 July 2006|publisher=Springer|isbn=978-0387283692|pages=[https://archive.org/details/practitionersgui00fish/page/n759 754]|url-access=limited}}</ref> На пример, по напад на паника додека вози автомобил, личноста со агорафобија може да развие анксиозност од самиот чин на возење и затоа во иднина да избегнува да вози и да влегува во автомобил. Во тежок случај на агорафобија, личноста може да се плаши да го напушти својот дом.

=== Социјално тревожно растројство ===
[[Социјална фобија|Социјалното атревожно растројство]] (СТР исто така познато како социјална фобија) претставува интензивен страв од јавен срам или понижување при социјална интеракција. Овој [[страв]] може да биде специфичен за одредени социјални ситуации (како што е јавно говорење) или, потипично, се доживува во повеќето (или сите) социјални интеракции. Приближно 7% од возрасните Американци имаат социјално анксиозно растројство, а повеќе од 75% од луѓето ги доживуваат своите први симптоми во детството или раните тинејџерски години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mhanational.org/conditions/social-anxiety-disorder|title=Social Anxiety Disorder|work=Mental Health America|language=en|accessdate=2020-11-16}}</ref> Социјалната анксиозност често манифестира специфични физички симптоми, вклучувајќи црвенило, потење, забрзан пулс и тешкотии во говорот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nimh.nih.gov/health/publications/social-anxiety-disorder-more-than-just-shyness/index.shtml#pub3|title=NIMH » Social Anxiety Disorder: More Than Just Shyness|work=www.nimh.nih.gov|accessdate=2020-12-01}}</ref> Како и со сите фобични нарушувања, оние со социјална анксиозност често ќе се обидат да го избегнат изворот на нивната анксиозност; во случај на социјална анксиозност ова е особено проблематично, а во тешки случаи може да доведе до целосна социјална изолација.

=== Посттрауматско стресно нарушување ===
Посттрауматско стресно растројство (ПТСР) во минатото се сметаше за анксиозно растројство (сега е преместено во ''нарушувања поврзани со траума и стрес'' во DSM-V) што произлегува од трауматско искуство. Со ПТСР се соочуваат приближно 3,5% од возрасните во САД секоја година, а се проценува дека на еден од единаесет луѓе ќе му биде дијагностициран ПТСР во текот на нивниот живот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.psychiatry.org/patients-families/ptsd/what-is-ptsd|title=What Is PTSD?|work=www.psychiatry.org|accessdate=2020-11-16}}</ref> Посттрауматскиот стрес може да произлезе од екстремна ситуација, како што е војна, природна катастрофа, силување, заложништво, злоупотреба на деца, малтретирање или дури и сериозна несреќа. Тоа може да произлезе и од долготрајна (хронична) изложеност на силен стрес- <ref>{{Наведена книга|url=http://www.vac-acc.gc.ca/clients/sub.cfm?source=mhealth/ptsd_families|title=Post-Traumatic Stress Disorder and the Family|publisher=Veterans Affairs Canada|year=2006|isbn=978-0-662-42627-1|access-date=8 September 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20090214122623/http://www.vac-acc.gc.ca/clients/sub.cfm|archive-date=14 February 2009}}</ref> на пример, војници кои биле во војна и биле изложени на постојани убиства и стресни ситуации. Вообичаени симптоми се хипервнимателност, анксиозност, лутина и депресија.  Покрај тоа, најчесто е проследено и со нарушувања на спиењето.<ref>{{Наведено списание|last=Shalev|first=Arieh|last2=Liberzon|first2=Israel|last3=Marmar|first3=Charles|year=2017|title=Post-Traumatic Stress Disorder|journal=New England Journal of Medicine|volume=376|issue=25|pages=2459–2469|doi=10.1056/nejmra1612499|pmid=28636846}}</ref> Луѓето кои имаат ПТСР често се одвојуваат од своите пријатели и семејството и имаат потешкотии да ги одржуваат и зачуваат овие блиски односи. Постојат голем број третмани кои ја формираат основата на планот за лекување за лицата кои страдаат од ПТСР. Таквите третмани вклучуваат когнитивна бихејвиорална терапија (КБТ), терапија со продолжена изложеност, терапија за инокулација на стрес, лекови и психотерапија и поддршка од семејството и пријателите.<ref name="Barker2003">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=6qdoQgAACAAJ|title=Psychiatric and mental health nursing: the craft of caring|last=Phil Barker|date=7 October 2003|publisher=Arnold|isbn=978-0-340-81026-2|location=London|access-date=17 December 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20130527071117/http://books.google.com/books?id=6qdoQgAACAAJ|archive-date=27 May 2013}}</ref>

Истражувањата за посттрауматско стресно нарушување (ПТСР) започнале со ветерани од војната во Виетнам, како и жртви од природни и неприродни катастрофи. Студиите откриле дека степенот на изложеност на катастрофа е најдобар предиктор за ПТСР.<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/posttraumaticstr0000full|title=Posttraumatic Stress Disorder|last=Fullerton|first=Carol|publisher=American Psychiatric Press Inc.|year=1997|isbn=978-0-88048-751-1|location=Washington, D.C.|pages=[https://archive.org/details/posttraumaticstr0000full/page/8 8]–9|url-access=limited}}</ref>

=== Тревожно растројство на одвојување ===
Пореметување на беспокојство на одвојување (SepAD) е чувство на прекумерно и несоодветно ниво на анксиозност поради одвојувањето од личност или место. Анксиозноста од разделување е нормален дел од развојот кај бебињата или децата, и само кога ова чувство е преголемо или несоодветно може да се смета за нарушување.<ref>Siegler, Robert (2006).</ref> Нарушувањето на анксиозноста на одвојување погодува приближно 7% од возрасните и 4% од децата, но случаите кај децата имаат тенденција да бидат потешки; во некои случаи, дури и краткото разделување може да предизвика паника.<ref>{{Наведено списание|last=Arehart-Treichel|first=Joan|year=2006|title=Adult Separation Anxiety Often Overlooked Diagnosis – Arehart-Treichel 41 (13): 30 – Psychiatr News|journal=Psychiatric News|volume=41|issue=13|pages=30|doi=10.1176/pn.41.13.0030}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Shear|first=K.|last2=Jin|first2=R.|last3=Ruscio|first3=AM.|last4=Walters|first4=EE.|last5=Kessler|first5=RC.|date=June 2006|title=Prevalence and correlates of estimated DSM-IV child and adult separation anxiety disorder in the National Comorbidity Survey Replication|journal=Am J Psychiatry|volume=163|issue=6|pages=1074–1083|doi=10.1176/appi.ajp.163.6.1074|pmc=1924723|pmid=16741209}}</ref>

=== Опсесивно компулсивно нарушување ===
Опсесивно-компулсивно растројство (OCD) не е класифицирано како анксиозно растројство од DSM-5, но е според [[МКБ-10|ICD-10]] . Претходно било класифицирано како анксиозно растројство во DSM-IV. Тоа е состојба кога личноста има опсесии (вознемирувачки, упорни и наметливи мисли или слики) и компулсии (нагон за постојано извршување на одредени дејствија или ритуали), кои не се предизвикани од дрога или физичко нарушување и кои предизвикуваат вознемиреност или социјална дисфункција .<ref name="NICE-2006">{{Наведена книга|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0015812/|title=Obsessive-Compulsive Disorder: Core Interventions in the Treatment of Obsessive-Compulsive Disorder and Body Dysmorphic Disorder|last=National Collaborating Centre for Mental Health|first=(UK)|date=2006|work=NICE Clinical Guidelines|isbn=9781854334305|pmid=21834191|access-date=21 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20130529141531/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0015812/|archive-date=29 May 2013|issue=31}}</ref><ref name="Soomro-2012">{{Наведено списание|last=Soomro|first=GM|date=18 January 2012|title=Obsessive compulsive disorder.|journal=BMJ Clinical Evidence|volume=2012|pmc=3285220|pmid=22305974}}</ref> Компулсивните ритуали се лични правила кои ги следи личноста за да се ослободи од чувството на непријатност.<ref name="Soomro-2012" /> OКР влијае на околу 1-⁠2% од возрасните (нешто повеќе жени отколку мажи) и под 3% од децата и адолесцентите.<ref name="NICE-2006" /><ref name="Soomro-2012" />

Лицето кое страда од OКР знае дека ритуалите кои ги прави се неразумни и се бори постојано против своите мисли и своето однесување.<ref name="NICE-2006">{{Наведена книга|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0015812/|title=Obsessive-Compulsive Disorder: Core Interventions in the Treatment of Obsessive-Compulsive Disorder and Body Dysmorphic Disorder|last=National Collaborating Centre for Mental Health|first=(UK)|date=2006|work=NICE Clinical Guidelines|isbn=9781854334305|pmid=21834191|access-date=21 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20130529141531/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0015812/|archive-date=29 May 2013|issue=31}}</ref><ref name="IQWiG-2014">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0072746/|title=Obsessive-compulsive disorder: overview|last=Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG)|work=PubMed Health|publisher=Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG)|accessdate=21 November 2015}}</ref>

Не е јасно зошто се појавува OКР, но може да бидат вклучени бихејвиорални, когнитивни, генетски и невробиолошки фактори.<ref name="Soomro-2012">{{Наведено списание|last=Soomro|first=GM|date=18 January 2012|title=Obsessive compulsive disorder.|journal=BMJ Clinical Evidence|volume=2012|pmc=3285220|pmid=22305974}}</ref> Фактори на ризик вклучуваат семејна историја, немањето партнер (иако тоа може да биде резултат на нарушувањето) и припаѓањето на повисока социоекономска класа или вршењето на неплатена работа.<ref name="Soomro-2012" /> Од оние кои страдаат од OКР, околу 20% ќе го надминат, а симптомите барем ќе се намалат со текот на времето кај повеќето (дополнителни 50%).<ref name="NICE-2006">{{Наведена книга|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0015812/|title=Obsessive-Compulsive Disorder: Core Interventions in the Treatment of Obsessive-Compulsive Disorder and Body Dysmorphic Disorder|last=National Collaborating Centre for Mental Health|first=(UK)|date=2006|work=NICE Clinical Guidelines|isbn=9781854334305|pmid=21834191|access-date=21 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20130529141531/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0015812/|archive-date=29 May 2013|issue=31}}</ref>

=== Селективен мутизам ===
Селективниот мутизам (СМ) е нарушување во кое личноста која вообичаено е способна за говор не зборува во конкретни ситуации или со одредени луѓе. Селективниот мутизам обично коегзистира со срамежливоста или социјалната анксиозност .<ref>{{Наведено списание|last=Viana|first=A. G.|last2=Beidel|first2=D. C.|last3=Rabian|first3=B.|year=2009|title=Selective mutism: A review and integration of the last 15 years|journal=Clinical Psychology Review|volume=29|issue=1|pages=57–67|doi=10.1016/j.cpr.2008.09.009|pmid=18986742}}</ref> Луѓето со селективен мутизам молчат дури и кога последиците од нивното молчење се срам, социјален острацизам или дури и казна.  Селективниот мутизам влијае на околу 0,8% од луѓето во одреден период од нивниот живот.<ref name="Lancet2016">{{Наведено списание|last=Craske|first=MG|last2=Stein|first2=MB|date=24 June 2016|title=Anxiety.|journal=Lancet|volume=388|issue=10063|pages=3048–3059|doi=10.1016/S0140-6736(16)30381-6|pmid=27349358}}</ref>

== Дијагноза ==
Дијагнозата на анксиозните нарушувања се поставува според симптомите, тригерите и личната и семејната историја на една личност. Не постојат објективни биомаркери или лабораториски тестови кои можат да дијагностицираат анксиозност.<ref name="RoseDevine2014table1">{{Наведено списание|year=2014|title=Assessment of patient-reported symptoms of anxiety|journal=Dialogues Clin Neurosci|type=Review|volume=16|issue=2|pages=197–211 (Table 1)|doi=10.31887/DCNS.2014.16.2/mrose|pmc=4140513|pmid=25152658}}{{Отворен пристап}}</ref> Важно е медицинскиот професионалец да процени дали едно лице има други медицински и ментални причини за анксиозност бидејќи третманот значително ќе се разликува.<ref name="DSM5">{{Наведена книга|title=Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th edition: [[DSM-5]]|publisher=American Psychiatric Association,American Psychiatric Association|year=2013|isbn=978-0-89042-555-8|publication-place=Arlington, VA Washington, D.C|page=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/189 189–195]|oclc=830807378}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true">''Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th edition: [[ДСМ-5|DSM-5]]''. </cite></ref>

Симптомите може да се разликуваат помеѓу секој поттип на генерализирано анксиозно растројство. Општо земено, симптомите мора да бидат присутни најмалку шест месеци, да траат повеќе денови и значително да ја нарушуваат способноста на лицето да функционира во секојдневниот живот. Симптомите може да вклучуваат: чувство на нервоза, вознемиреност; претерана загриженост; тешкотии со концентрација; немир; раздразливост.<ref name="DSM5">{{Наведена книга|title=Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th edition: [[DSM-5]]|publisher=American Psychiatric Association,American Psychiatric Association|year=2013|isbn=978-0-89042-555-8|publication-place=Arlington, VA Washington, D.C|page=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/189 189–195]|oclc=830807378}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true">''Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th edition: [[ДСМ-5|DSM-5]]''. </cite></ref><ref name="Lancet2016">{{Наведено списание|last=Craske|first=MG|last2=Stein|first2=MB|date=24 June 2016|title=Anxiety.|journal=Lancet|volume=388|issue=10063|pages=3048–3059|doi=10.1016/S0140-6736(16)30381-6|pmid=27349358}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFCraskeStein2016">Craske, MG; Stein, MB (24 June 2016). </cite></ref>

=== Диференцијална дијагноза ===
За да се дијагнозира тревожно растројство мора прво да се исклучат медицински причини предизвикани од друга болест.<ref name="Test2013partIII">{{Наведено списание|year=2013|title=Psychiatric emergencies (part III): psychiatric symptoms resulting from organic diseases|url=http://www.europeanreview.org/wp/wp-content/uploads/86-99.pdf|journal=[[European Review for Medical and Pharmacological Sciences]]|type=Review|volume=17|issue=s1|pages=86–99|pmid=23436670|archive-url=https://web.archive.org/web/20160310035445/http://www.europeanreview.org/wp/wp-content/uploads/86-99.pdf|archive-date=10 March 2016}} {{Отворен пристап}}</ref><ref name="WHO2009">{{Наведена книга|url=http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/44095/1/9789241547697_eng.pdf|title=Pharmacological Treatment of Mental Disorders in Primary Health Care|last=World Health Organization|date=2009|isbn=978-92-4-154769-7|location=Geneva|archive-url=https://web.archive.org/web/20161120132530/http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/44095/1/9789241547697_eng.pdf|archive-date=20 November 2016}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFWorld_Health_Organization2009">World Health Organization (2009). </cite></ref> Болести кои може да се манифестираат слично на анксиозно растројство, вклучувајќи одредени ендокрини заболувања ( [[Хипотироидизам|хипо-]] и [[хипертироидизам]], [[хиперпролактинемија]] ),<ref name="Lancet2016">{{Наведено списание|last=Craske|first=MG|last2=Stein|first2=MB|date=24 June 2016|title=Anxiety.|journal=Lancet|volume=388|issue=10063|pages=3048–3059|doi=10.1016/S0140-6736(16)30381-6|pmid=27349358}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFCraskeStein2016">Craske, MG; Stein, MB (24 June 2016). </cite></ref><ref name="Test2013partIII" /><ref name="Samuels2008">{{Наведено списание|last=Samuels MH|year=2008|title=Cognitive function in untreated hypothyroidism and hyperthyroidism|journal=[[Current Opinion in Endocrinology, Diabetes and Obesity]]|type=Review|volume=15|issue=5|pages=429–33|doi=10.1097/MED.0b013e32830eb84c|pmid=18769215}}</ref> метаболички нарушувања ( [[Шеќерна болест|дијабетес]] ),<ref name="Test2013partIII" /><ref name="GrigsbyAnderson2002">{{Наведено списание|year=2002|title=Prevalence of anxiety in adults with diabetes: a systematic review|journal=[[Journal of Psychosomatic Research]]|type=Systematic Review|volume=53|issue=6|pages=1053–60|doi=10.1016/S0022-3999(02)00417-8|pmid=12479986}}</ref> дефицитни состојби (ниски нивоа на [[витамин Д]], [[Рибофлавин|Б2]], [[Витамин Б12|Б12]], [[фолна киселина]] ),<ref name="Test2013partIII" /> гастроинтестинални заболувања ( [[Целијакија|целијачна болест]], нецелијачна чувствителност на глутен, воспалителна болест на цревата ),<ref name="ZingoneSwift2015">{{Наведено списание|date=April 2015|title=Psychological morbidity of celiac disease: A review of the literature|journal=[[United European Gastroenterology|United European Gastroenterology Journal]]|type=Review|volume=3|issue=2|pages=136–45|doi=10.1177/2050640614560786|pmc=4406898|pmid=25922673}}</ref><ref name="MolinaInfanteSantolaria2015SystematicReview">{{Наведено списание|date=May 2015|title=Systematic review: noncoeliac gluten sensitivity|journal=[[Alimentary Pharmacology & Therapeutics]]|type=Systematic Review|volume=41|issue=9|pages=807–20|doi=10.1111/apt.13155|pmid=25753138|doi-access=free}}</ref><ref name="NeuendorfHarding2016">{{Наведено списание|year=2016|title=Depression and anxiety in patients with Inflammatory Bowel Disease: A systematic review|journal=[[Journal of Psychosomatic Research]]|type=Systematic Review|volume=87|pages=70–80|doi=10.1016/j.jpsychores.2016.06.001|pmid=27411754}}</ref> срцеви заболувања,<ref name="Lancet2016" /><ref name="Test2013partIII" /> болести на крвта ( [[анемија]] ),<ref name="Test2013partIII" /> и мозочни дегенеративни заболувања ( [[Паркинсонова болест]], [[деменција]], [[Мултипла склероза|мултиплекс склероза]], [[Хантингтонова болест]] ).<ref name="Test2013partIII" /><ref name="ZhaoTan2016">{{Наведено списание|year=2016|title=The prevalence of neuropsychiatric symptoms in Alzheimer's disease: Systematic review and meta-analysis|journal=[[Journal of Affective Disorders]]|type=Systematic Review|volume=190|pages=264–71|doi=10.1016/j.jad.2015.09.069|pmid=26540080}}</ref><ref name="WenChan2016">{{Наведено списание|year=2016|title=Depression, anxiety, and apathy in Parkinson's disease: insights from neuroimaging studies|journal=[[European Journal of Neurology]]|type=Review|volume=23|issue=6|pages=1001–19|doi=10.1111/ene.13002|pmc=5084819|pmid=27141858}}</ref><ref name="MarrieReingold2015">{{Наведено списание|year=2015|title=The incidence and prevalence of psychiatric disorders in multiple sclerosis: a systematic review|journal=[[Multiple Sclerosis Journal]]|type=Systematic Review|volume=21|issue=3|pages=305–17|doi=10.1177/1352458514564487|pmc=4429164|pmid=25583845}}</ref>

Некои лекови, исто така, може да ја предизвикат или да ја влошат анксиозноста, без разлика дали се во интоксикација, повлекување или во хронична употреба. Тие вклучуваат алкохол, тутун, канабис, седативи (вклучувајќи бензодиазепини на рецепт), опиоиди (вклучувајќи лекови против болки на рецепт и недозволени дроги како хероин), стимуланси (како што се кофеин, кокаин и амфетамини), халуциногени и инхаланти .<ref name="Lancet2016">{{Наведено списание|last=Craske|first=MG|last2=Stein|first2=MB|date=24 June 2016|title=Anxiety.|journal=Lancet|volume=388|issue=10063|pages=3048–3059|doi=10.1016/S0140-6736(16)30381-6|pmid=27349358}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFCraskeStein2016">Craske, MG; Stein, MB (24 June 2016). </cite></ref><ref name="DSM5">{{Наведена книга|title=Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th edition: [[DSM-5]]|publisher=American Psychiatric Association,American Psychiatric Association|year=2013|isbn=978-0-89042-555-8|publication-place=Arlington, VA Washington, D.C|page=[https://archive.org/details/diagnosticstatis0005unse/page/189 189–195]|oclc=830807378}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true">''Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th edition: [[ДСМ-5|DSM-5]]''. </cite></ref>

== Спречување ==
Во последните години постојано се зголемува фокусот за спречување од тревожни нарушувања.<ref name="Bien2007">{{Наведено списание|last=Bienvenu|first=OJ|last2=Ginsburg, GS|date=December 2007|title=Prevention of anxiety disorders|journal=[[International Review of Psychiatry]]|publication-place=Abingdon, England|volume=19|issue=6|pages=647–54|doi=10.1080/09540260701797837|pmid=18092242}}</ref> Употребата на когнитивна бихејвиорална терапија <ref name="Bien2007" /> значително помага при ова нарушување .<ref name="Khoury">{{Наведено списание|displayauthors=etal|date=Aug 2013|title=Mindfulness-based therapy: a comprehensive meta-analysis|journal=[[Clinical Psychology Review]]|volume=33|issue=6|pages=763–71|doi=10.1016/j.cpr.2013.05.005|pmid=23796855}}</ref><ref name="Sharma">{{Наведено списание|date=Jul 2014|title=Mindfulness-based stress reduction as a stress management intervention for healthy individuals: a systematic review|journal=J Evid Based Complementary Altern Med|volume=19|issue=4|pages=271–86|doi=10.1177/2156587214543143|pmid=25053754|doi-access=free}}</ref> Сепак сите истражувања досега не нашле ефективни мерки за спречување на ГАР кај возрасните.<ref>{{Наведено списание|last=Patel|first=G|last2=Fancher|first2=TL|date=3 December 2013|title=In the clinic. Generalized anxiety disorder.|url=http://cwrumedicine.org/images/current_residents/gad.pdf|journal=[[Annals of Internal Medicine]]|volume=159|issue=11|pages=ITC6–1, ITC6–2, ITC6–3, ITC6–4, ITC6–5, ITC6–6, ITC6–7, ITC6–8, ITC6–9, ITC6–10, ITC6–11; quiz ITC6–12|doi=10.7326/0003-4819-159-11-201312030-01006|pmid=24297210|archive-url=https://web.archive.org/web/20150104200159/http://cwrumedicine.org/images/current_residents/gad.pdf|archive-date=4 January 2015|quote=currently there is no evidence on the effectiveness of preventive measures for GAD in adult}}</ref> Истражувања од 2017 година покажале дека психолошките и едукативните интервенции имаат мала придобивка за спречување на анксиозноста.<ref>{{Наведено списание|last=Moreno-Peral|first=P|last2=Conejo-Cerón|first2=S|last3=Rubio-Valera|first3=M|last4=Fernández|first4=A|last5=Navas-Campaña|first5=D|last6=Rodríguez-Morejón|first6=A|last7=Motrico|first7=E|last8=Rigabert|first8=A|last9=Luna|first9=JD|date=1 October 2017|title=Effectiveness of Psychological and/or Educational Interventions in the Prevention of Anxiety: A Systematic Review, Meta-analysis, and Meta-regression.|journal=JAMA Psychiatry|volume=74|issue=10|pages=1021–1029|doi=10.1001/jamapsychiatry.2017.2509|pmc=5710546|pmid=28877316}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=The Clinician's Guide to Anxiety Sensitivity Treatment and Assessment|last=Schmidt|first=Norman B.|last2=Allan|first2=Nicholas P.|last3=Knapp|first3=Ashley A.|last4=Capron|first4=Dan|date=2019|publisher=Academic Press|isbn=978-0-12-813495-5|pages=145–178|chapter=8 - Targeting anxiety sensitivity as a prevention strategy|chapter-url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780128134955000085}}</ref>

== Воспримање и дискриминација ==

=== Стигма ===
Луѓето со анксиозно растројство може да бидат осудувани поради предрасудите и стереотипите што општеството ги има создадено како резултат на заблуда околу анксиозноста и анксиозните нарушувања.<ref name="Corrigan 67–73">{{Наведено списание|last=Corrigan|first=Patrick W.|date=February 2016|title=Lessons learned from unintended consequences about erasing the stigma of mental illness|url=http://dx.doi.org/10.1002/wps.20295|journal=World Psychiatry|volume=15|issue=1|pages=67–73|doi=10.1002/wps.20295|issn=1723-8617|pmc=4780288|pmid=26833611}}</ref> Најчести заблуди се:: (1) повеќето луѓе веруваат дека анксиозноста не е вистинска медицинска болест; и (2) повеќето луѓе веруваат дека луѓето со анксиозност би можеле да престанат да бидат анксиозни ако тоа го сакаат.<ref name="beyondblue">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.beyondblue.org.au/the-facts/anxiety/stigma-relating-to-anxiety|title=Stigma relating to anxiety - Beyond Blue|last=beyondblue|work=www.beyondblue.org.au|language=en|accessdate=2022-03-23}}</ref> За луѓето кои ги искусуваат физичките и менталните симптоми на анксиозно растројство, стигмата и негативната социјална перцепција може да ги спречат да побараат помош и третман.<ref name="beyondblue" />

Постојат два распространети типа на стигми кои ги опкружуваат анксиозните нарушувања: Јавна и Самостигма. Јавната стигма во овој контекст е реакцијата што ја има општата популација за луѓето со анксиозно растројство. Самостигмата се опишува како предрасуда што луѓето со ментална болест ја свртуваат против самите себе.<ref name="Corrigan 67–73">{{Наведено списание|last=Corrigan|first=Patrick W.|date=February 2016|title=Lessons learned from unintended consequences about erasing the stigma of mental illness|url=http://dx.doi.org/10.1002/wps.20295|journal=World Psychiatry|volume=15|issue=1|pages=67–73|doi=10.1002/wps.20295|issn=1723-8617|pmc=4780288|pmid=26833611}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFCorrigan2016">Corrigan, Patrick W. (February 2016). </cite></ref>

== Лекување ==
Третманот за анксиозност вклучува промени во животниот стил, [[Психотерапија|психолошка терапија]] и лекови. Нема јасен доказ за тоа која терапијата или кој лек се најефективни; Одлуката за кој лек да биде препишан останува само на лекарот земајќи ги предвид специфичните околности и симптоми на пациентот.<ref name="NEJM2015">{{Наведено списание|last=Stein|first=MB|last2=Sareen|first2=J|date=19 November 2015|title=Clinical Practice: Generalized Anxiety Disorder.|journal=The New England Journal of Medicine|volume=373|issue=21|pages=2059–68|doi=10.1056/nejmcp1502514|pmid=26580998}}</ref> Ако додека е на третман со избраниот лек, анксиозноста на лицето не се подобри, може да се замени со друг лек.<ref name="NEJM2015" /> Специфичните третмани исто така ќе се разликуваат според поттипот на анксиозно растројство и другите медицински состојби на лицето.

=== Начин на живот и исхрана ===
Промените во животниот стил вклучуваат вежбање, за кое има докази дека значително помага,поставување на одреден режим на спиење( пр. легнување и станување во исто време), намалување на внесувањето на кофеин и прекинување на пушењето на цигари.<ref name="NEJM2015">{{Наведено списание|last=Stein|first=MB|last2=Sareen|first2=J|date=19 November 2015|title=Clinical Practice: Generalized Anxiety Disorder.|journal=The New England Journal of Medicine|volume=373|issue=21|pages=2059–68|doi=10.1056/nejmcp1502514|pmid=26580998}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSteinSareen2015">Stein, MB; Sareen, J (19 November 2015). </cite></ref> Прекинувањето со пушење има придобивки во анксиозноста еднаква или поголема од оние на лековите.<ref>{{Наведено списание|last=Taylor|first=G.|last2=McNeill, A.|last3=Girling, A.|last4=Farley, A.|last5=Lindson-Hawley, N.|last6=Aveyard, P.|date=13 February 2014|title=Change in mental health after smoking cessation: systematic review and meta-analysis|journal=BMJ|volume=348|issue=feb13 1|pages=g1151|doi=10.1136/bmj.g1151|pmc=3923980|pmid=24524926}}</ref> Омега-3 полинезаситените масни киселини, како што е рибиното масло, може да ја намалат анксиозноста, особено кај оние со поголеми симптоми.<ref name="SuTseng2018">{{Наведено списание|last=Su|first=Kuan-Pin|last2=Tseng|first2=Ping-Tao|last3=Lin|first3=Pao-Yen|last4=Okubo|first4=Ryo|last5=Chen|first5=Tien-Yu|last6=Chen|first6=Yen-Wen|last7=Matsuoka|first7=Yutaka J.|year=2018|title=Association of Use of Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids With Changes in Severity of Anxiety Symptoms|journal=JAMA Network Open|volume=1|issue=5|pages=e182327|doi=10.1001/jamanetworkopen.2018.2327|issn=2574-3805|pmc=6324500|pmid=30646157}}</ref>

=== Психотерапија ===
Когнитивната бихејвиорална терапија (КБТ) е ефикасна за анксиозни нарушувања и е најчест третман.<ref name="NEJM2015">{{Наведено списание|last=Stein|first=MB|last2=Sareen|first2=J|date=19 November 2015|title=Clinical Practice: Generalized Anxiety Disorder.|journal=The New England Journal of Medicine|volume=373|issue=21|pages=2059–68|doi=10.1056/nejmcp1502514|pmid=26580998}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSteinSareen2015">Stein, MB; Sareen, J (19 November 2015). </cite></ref><ref>{{Наведено списание|last=Cuijpers|first=P|last2=Sijbrandij, M|last3=Koole, S|last4=Huibers, M|last5=Berking, M|last6=Andersson, G|date=Mar 2014|title=Psychological treatment of generalized anxiety disorder: A meta-analysis.|journal=Clinical Psychology Review|volume=34|issue=2|pages=130–140|doi=10.1016/j.cpr.2014.01.002|pmid=24487344}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Otte|first=C|year=2011|title=Cognitive behavioral therapy in anxiety disorders: current state of the evidence.|journal=Dialogues in Clinical Neuroscience|volume=13|issue=4|pages=413–21|doi=10.31887/DCNS.2011.13.4/cotte|pmc=3263389|pmid=22275847}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Pompoli|first=A|last2=Furukawa|first2=TA|last3=Imai|first3=H|last4=Tajika|first4=A|last5=Efthimiou|first5=O|last6=Salanti|first6=G|date=13 April 2016|title=Psychological therapies for panic disorder with or without agoraphobia in adults: a network meta-analysis.|url=https://boris.unibe.ch/81165/1/Pompoli%20CochraneDatabaseSystRev%202016.pdf|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=2016|issue=4|pages=CD011004|doi=10.1002/14651858.CD011004.pub2|pmc=7104662|pmid=27071857}}</ref><ref name="Ol2016">{{Наведено списание|last=Olthuis|first=JV|last2=Watt|first2=MC|last3=Bailey|first3=K|last4=Hayden|first4=JA|last5=Stewart|first5=SH|date=12 March 2016|title=Therapist-supported Internet cognitive behavioural therapy for anxiety disorders in adults.|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=2016|issue=3|pages=CD011565|doi=10.1002/14651858.cd011565.pub2|pmc=7077612|pmid=26968204}}</ref>  Истражувањата покажуваат дека КБТ е подеднакво ефикасна кога се спроведува преку Интернет, преку онлајн платформите и со сесии во живо, лице в лице.<ref name="Ol2016" /><ref>{{Наведено списание|last=E|first=Mayo-Wilson|last2=P|first2=Montgomery|date=2013-09-09|title=Media-delivered Cognitive Behavioural Therapy and Behavioural Therapy (Self-Help) for Anxiety Disorders in Adults|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|language=en|issue=9|pages=CD005330|doi=10.1002/14651858.CD005330.pub4|pmid=24018460}}</ref>

=== Лекови ===
Најчести лекови кои се користат за генерализирано анксиозно растројство се антидепресивите како [[Селективен инхибитор на репреземањето на серотонинот|ССРИ]] или SНРИ.<ref name="NEJM2015">{{Наведено списание|last=Stein|first=MB|last2=Sareen|first2=J|date=19 November 2015|title=Clinical Practice: Generalized Anxiety Disorder.|journal=The New England Journal of Medicine|volume=373|issue=21|pages=2059–68|doi=10.1056/nejmcp1502514|pmid=26580998}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSteinSareen2015">Stein, MB; Sareen, J (19 November 2015). </cite></ref><ref name="Bald2005" /> Не постојат докази кои ќе кажат кој специфичен лек од класата ССРИ или СНРИ е најдобар за лекување на анксиозност, така што цената често е причина за изборот на лекот.<ref name="NEJM2015" /><ref name="Bald2005">{{Наведено списание|last=Baldwin|first=David S|last2=Anderson|first2=Ian M|last3=Nutt|first3=David J|last4=Allgulander|first4=Christer|last5=Bandelow|first5=Borwin|last6=Boer|first6=Johan A den|last7=Christmas|first7=David M|last8=Davies|first8=Simon|last9=Fineberg|first9=Naomi|date=2014-04-08|title=Evidence-based pharmacological treatment of anxiety disorders, post-traumatic stress disorder and obsessive-compulsive disorder: A revision of the 2005 guidelines from the British Association for Psychopharmacology|url=https://eprints.soton.ac.uk/367917/1/AnxietyGuidelines2014%255B1%255D.pdf|journal=Journal of Psychopharmacology|language=en|volume=28|issue=5|pages=403–439|doi=10.1177/0269881114525674|pmid=24713617}}</ref> Доколку се ефективни, се препорачува да се продолжи најмалку една година.<ref>{{Наведено списание|last=Batelaan|first=Neeltje M|last2=Bosman|first2=Renske C|last3=Muntingh|first3=Anna|last4=Scholten|first4=Willemijn D|last5=Huijbregts|first5=Klaas M|last6=van Balkom|first6=Anton J L M|date=13 September 2017|title=Risk of relapse after antidepressant discontinuation in anxiety disorders, obsessive-compulsive disorder, and post-traumatic stress disorder: systematic review and meta-analysis of relapse prevention trials|journal=BMJ|volume=358|pages=j3927|doi=10.1136/bmj.j3927|pmc=5596392|pmid=28903922}}</ref> Наглото прекинувањето на овие лекови резултира со преголем ризик од враќање на анскиозноста.<ref>{{Наведено списание|last=Batelaan|first=NM|last2=Bosman|first2=RC|last3=Muntingh|first3=A|last4=Scholten|first4=WD|last5=Huijbregts|first5=KM|last6=van Balkom|first6=AJLM|date=13 September 2017|title=Risk of relapse after antidepressant discontinuation in anxiety disorders, obsessive-compulsive disorder, and post-traumatic stress disorder: systematic review and meta-analysis of relapse prevention trials.|journal=BMJ (Clinical Research Ed.)|volume=358|pages=j3927|doi=10.1136/bmj.j3927|pmc=5596392|pmid=28903922}}</ref>

Буспирон и прегабалин се користат за оние пациенти кои не реагираат на ССРИ или СНРИ; Исто така, постојат докази дека бензодиазепините, вклучувајќи ги [[диазепам]] и клоназепам, се ефикасни.<ref name="NEJM2015">{{Наведено списание|last=Stein|first=MB|last2=Sareen|first2=J|date=19 November 2015|title=Clinical Practice: Generalized Anxiety Disorder.|journal=The New England Journal of Medicine|volume=373|issue=21|pages=2059–68|doi=10.1056/nejmcp1502514|pmid=26580998}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSteinSareen2015">Stein, MB; Sareen, J (19 November 2015). </cite></ref>

=== Канабис ===
Истражувањата до сега не покажале дека канабисот може да биде ефикасен во лекувањето на тревожните нарушувања.<ref>{{Наведено списание|last=Black|first=Nicola|last2=Stockings|first2=Emily|last3=Campbell|first3=Gabrielle|last4=Tran|first4=Lucy T|last5=Zagic|first5=Dino|last6=Hall|first6=Wayne D|last7=Farrell|first7=Michael|last8=Degenhardt|first8=Louisa|date=October 2019|title=Cannabinoids for the treatment of mental disorders and symptoms of mental disorders: a systematic review and meta-analysis|journal=The Lancet Psychiatry|volume=6|issue=12|pages=995–1010|doi=10.1016/S2215-0366(19)30401-8|pmc=6949116|pmid=31672337}}</ref>

== Епидемиологија ==
На глобално ниво, во 2010 година, приближно 273&nbsp;милиони (4,5% од населението) имале анксиозно растројство.<ref name="LancetEpi2012">{{Наведено списание|last=Vos|first=T|last2=Flaxman|first2=AD|last3=Naghavi|first3=M|last4=Lozano|first4=R|last5=Michaud|first5=C|last6=Ezzati|first6=M|last7=Shibuya|first7=K|last8=Salomon|first8=JA|last9=Abdalla|first9=S|displayauthors=etal|date=15 December 2012|title=Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010|journal=Lancet|volume=380|issue=9859|pages=2163–96|doi=10.1016/S0140-6736(12)61729-2|pmc=6350784|pmid=23245607}}</ref> Почеста е кај жените (5,2%) отколку кај мажите (2,8%).<ref name="LancetEpi2012" />

Во Европа, Африка и Азија, стапките на анксиозни нарушувања во текот на животот се меѓу 9 и 16%, а годишните стапки се меѓу 4 и 7%.<ref name="Helen2010" /> Во Соединетите Американски Држави, доживотната преваленца на анксиозни нарушувања е околу 29% <ref>{{Наведено списание|date=June 2005|title=Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication|journal=Arch. Gen. Psychiatry|volume=62|issue=6|pages=593–602|doi=10.1001/archpsyc.62.6.593|pmid=15939837|doi-access=free}}</ref> и помеѓу 11 и 18% од возрасните ја имаат оваа состојба во одредена година.<ref name="Helen2010">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=s_z03KmH8QoC&pg=PA7|title=Anxiety disorders : theory, research, and clinical perspectives|publisher=Cambridge University Press|year=2010|isbn=978-0-521-51557-3|editor-last=Simpson|editor-first=Helen Blair|edition=1. publ.|location=Cambridge, UK|page=7|archive-url=https://web.archive.org/web/20160506171238/https://books.google.com/books?id=s_z03KmH8QoC&pg=PA7|archive-date=6 May 2016}}</ref> Оваа разлика е поради начинот на кои различни култури ги толкуваат симптомите на анксиозност и она што тие го сметаат за нормативно однесување.<ref>{{Наведена книга|title=Social Anxiety: Clinical, Developmental, and Social Perspectives|last=Brockveld|first=Kelia C.|last2=Perini|first2=Sarah J.|last3=Rapee|first3=Ronald M.|publisher=Elsevier|year=2014|isbn=978-0-12-394427-6|editor-last=Hofmann|editor-first=Stefan G.|edition=3|chapter=6|doi=10.1016/B978-0-12-394427-6.00006-6|editor-last2=DiBartolo|editor-first2=Patricia M.}}</ref><ref name="Hofmann2010">{{Наведено списание|last=Hofmann|first=Stefan G.|last2=Asnaani|first2=Anu|date=December 2010|title=Cultural Aspects in Social Anxiety and Social Anxiety Disorder|journal=Depress Anxiety|volume=27|issue=12|pages=1117–1127|doi=10.1002/da.20759|pmc=3075954|pmid=21132847}}</ref> Општо земено, анксиозните нарушувања претставуваат најзастапена психијатриска состојба во Соединетите Држави, покрај нарушувањето на употребата на супстанции .<ref name="nejm 2014 on generalized anxiety">{{Наведено списание|last=Fricchione|first=Gregory|date=12 August 2004|title=Generalized Anxiety Disorder|journal=New England Journal of Medicine|volume=351|issue=7|pages=675–682|doi=10.1056/NEJMcp022342|pmid=15306669}}</ref>

Како и возрасните, и децата можат да доживеат анксиозни нарушувања; помеѓу 10 и 20 проценти од сите деца ќе развијат целосно анксиозно растројство пред 18-годишна возраст,<ref>{{Наведена книга|title=Child and Adolescent Psychopathology: Theoretical and Clinical Implications|last=Essau|first=Cecilia A.|date=2006|publisher=Routledge|location=Hove, East Sussex|page=79}}</ref> што ја прави анксиозноста најчести проблем со менталното здравје кај младите луѓе. Анксиозните растројства кај децата често е потешко да се откријат отколку кај возрасните, поради тоа што родителите не можат да ги разликуваат од нормалните детски стравови. Слично на тоа, анксиозноста кај децата понекогаш погрешно се дијагностицира како [[АДХД|нарушување на хиперактивноста со дефицит]] на внимание или, поради тенденцијата на децата физички да ги толкуваат своите емоции (како стомачни, главоболки итн.), анксиозните нарушувања често може да се помешаат со физички заболувања.<ref name="GENERALIZED ANXIETY">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.anxietybc.com/parent/generalized.php|title=GENERALIZED ANXIETY|last=AnxietyBC|date=2014-11-14|work=AnxietyBC|publisher=AnxietyBC|archive-url=https://web.archive.org/web/20150612075631/http://www.anxietybc.com/parent/generalized.php|archive-date=12 June 2015|accessdate=11 June 2015}}</ref>

== Наводи ==

== Надворешни врски ==
{{Медицински извори}}Поддршка за лица кои страдаат од анксиозност

* {{Dmoz|Health/Mental_Health/Disorders/Anxiety/Social_Anxiety/Support_Groups/ Support Group Providers for}}
{{Mental and behavioral disorders|selected=neurotic}}{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Анксиозни пореметувања]]
[[Категорија:Страници со непрегледан превод]]