Преглед на кодот на Скендербег

{{Infobox royalty
| name          = Ѓорѓија „Ѓерѓ“ Кастриот - Скендербег
| native name   = Скендербег
| title         = 
| image         = Ritratto di Giorgio Scanderbeg.jpg
| imgw          = 200px
| caption       =  
| succession    = 
| reign         = 1443-1468
| coronation    = 
| predecessor   = [[Јован Кастриот]] 
| successor     =  
| regent         =
| succession1    = 
| reign1         = 
| coronation1    =
| predecessor1   =
| successor1     =
| succession2    =
| reign2         =
| coronation2    =
| predecessor2   =

| successor2     =
| spouse         = [[Доника Комнина]] 
| issue          =  
| house          =  [[Кастриоти]]
| father         = [[Јован Кастриот]]
| mother         = [[Воисава Трипалда]]
| date of birth  = {{birth date|df=yes|1405|05|06}}
| place of birth = [[Дебар (област)|Дебар]], [[Албанија]]
| date of death  = {{death date and age|df=yes|1468|01|17|1405|05|06}}
| place of death = [[Кроја]], [[Албанија]]
| place of burial= [[Црква „Св. Никола“ (Леска)|Црква „Св. Никола“]] во [[Леска (Албанија)|Леска]], Албанија
| religion       = [[христијанство]]<br>→преминал во [[ислам]]<br>→ повторно преминал во [[христијанство]]
}}

'''Ѓорѓија „Ѓерѓ“ Кастриот''' ({{роден на|6|мај|1405}} — {{починал на|17|јануари|1468}}), попознат како '''Скендербег''' (''[[бег]] [[Александар III Македонски|Александар]]'')<ref name="име">За своите воени заслуги, го добил звањето „Искендер Беј“ (''[[бег]] [[Александар III Македонски|Александар]]''; [[Турски јазик|тур.]] ''İskender Bey'', [[Албански јазик|алб.]] ''Skënderbeu'') споредувајќи ја воената умешност на неговото семејство со [[Александар Македонски]].</ref> — една од најзначајните личности во историјата на [[Албанија]] и [[албанци|албанскиот народ]].

== Животопис ==
=== Рани години ===
[[Податотека:Skenderbeg Skopje 02.jpg|thumb|left|Споменик на Скендербег во [[Скопје]]]]
Скендербег е роден како „Ѓерѓ Кастриоти“ во [[Кроја]], денешна [[Албанија]]. Син на [[Јован Кастриот]], тој потекнувал од феудалното [[Христијанство|христијанско]] семејство „Кастриоти“. Според [[Англија|англискиот]] историчар [[:en:Edward Gibbon|Гибон]], Јован Кастриот бил [[кнез]] на [[Епир]],<ref name="gibbon">Edward Gibbon, 1788, ''History of the Decline and Fall of the Roman Empire'', [http://www.ccel.org/g/gibbon/decline/volume2/chap67.htm#Scanderbeg Volume 6, Дел за Скендербег на англиски]</ref> а неговата власт ги вклучувала денешните [[Албанија|албански]] области Матка, Кроја, Мирдита и Дебар.<ref>Edwin E. Jacques, The Albanians: An Ethnic History, 1994, p. 179</ref> Неговата мајка Воисава, била кнегиња<ref>Marin Barleti, 1508, Historia de vita et gestis Scanderbegi Epirotarum principis</ref>, од [[Полог|полошкото]] семејството „Трибалда“<ref>Camille Paganel, 1855, "Histoire de Scanderbeg, ou Turcs et Chrétiens du XVe siècle"</ref> или од благородното семејство „Музака“.<ref>Hodgkinson, Harry. Scanderbeg: From Ottoman Captive to Albanian Hero. I. B. Tauris. ISBN 978-1850439417</ref> Неговите родители имале девет деца, од кои Ѓерѓ бил најмалиот син, а неговите браќа се викале Станиша, Репош и Костандин, додека неговите сестри Мара, Јелена, Анѓелина, Влајка и Мамица.

[[Јован Кастриот]], како [[Византија|византиски]] вазал кој се борел против Османлиите, за да ги задржи поседите во средна Албанија и во дебарската област, ги дал своите синови како заложници кај султанот. Таму, децата биле потурчени, а Ѓорѓи го добил името Скендер и ја променил својата вера во [[Ислам]]. Подоцна, децата на Јоан Кастриот ја загубиле наклонетоста на султанот [[Мурат II]] и тој ги отрул тројцата браќа на Скендер.<ref>Rendina, Claudio (2000). La grande enciclopedia di Roma. Rome: Newton Compton. ISBN 88-8289-316-2.</ref><ref>Георги Сталев, „Предговор за Прличевата поема Скендербег“, во: Григор Прличев, ''Скендербег''. Кочо Рацин, Скопје, 1961, стр. 7-8.</ref> Скендер завршил воена школа во [[Одрин]], а потоа војувал во турската војска при што остварил многу победи за [[Отоманското Царство]] во борбите против христијанските народи поради што Јоан Кастриот морал да им се извини на [[Венецијанска Република|Венецијанците]] поради активноста не неговиот син. За своите воени заслуги, го добил званието „Искендер Беј“ („''[[бег]] Александар''“ — [[Турски јазик|тур.]] ''İskender Bey'', [[Албански јазик|алб.]] ''Skënderbeg'') споредувајќи ја воената умешност на неговото семејство со [[Александар Македонски]].<ref name="gibbon" /><ref>Георги Сталев, „Предговор за Прличевата поема Скендербег“, во: Григор Прличев, ''Скендербег''. Кочо Рацин, Скопје, 1961, стр. 8.</ref>

=== Востанието против Османлиите ===
[[Податотека:Rrethimi i pare I krujes 1449-50.png|мини|лево|[[Опсада на Кроја (1450)]]]]
[[Податотека:SKANDERBEG GRAVESITE.jpg|мини|лево|Црквата [[Црква „Св. Никола“ (Леска)|„Св. Никола“]] во [[Леска (Албанија)|Леска]] претставува почивалиште на Скендербег]]
По битката против [[Јанош Хуњади]] кај [[Ниш]] во [[1443]] година, наместо да се врати кај султанот, Скендербег ја напуштил турската војска<ref>James Emerson Tennent, 1845, The History of Modern Greece, from Its Conquest by the Romans B.C.146, to the Present Time</ref>, заминал во [[Круја]] и преминал во [[христијанство]]то. Тој кренал востание во [[Дебар]]ско и се прогласил за господар на земјата со која владеел татко му при што создал сојуз со повеќе соседни христијански владетели, а султанот трипати испратил воени експедиции кои безуспешно ја напаѓале Круја. По смртта на султанот Мурат, неговиот син [[Мехмед II]] ги продолжил борбите против Скендербег, но тој веќе зајакнал и ги проширил границите на својата држава. Така, тој ги освоил градовите [[Драч]], [[Белград (Албанија)|Белград]] и [[Леска (Албанија)|Леска]], кои претходно биле под власт на Венеција. Исто така, тој му помогнал на кралот [[Алфонс V]] да ги одбие турските напади во 1466 година, а отишол дури и кај [[Папа Павле II|папата Павле II]] за да бара помош. Таму, тој бил примен срдечно и бил одликуван со орденот „Рицар на христијанството“, но не ја добил ветената помош. Последната османлиска опсада на Круја била извршена во 1467 година, а ја предводел познатиот турски водач [[Балабан-паша]]. Скендербег умрел од треска на 17 јануари 1468 година во Љеш, каде што бил закопан во катедралната црква „Св. Никола“.<ref>Георги Сталев, „Предговор за Прличевата поема Скендербег“, во: Григор Прличев, ''Скендербег''. Кочо Рацин, Скопје, 1961, стр. 8-9.</ref>

==Скендербег како мотив во уметноста==
* „[[Скендербег (поема)|Скендербег]]“ — поема на македонскиот поет [[Григор Прличев]].<ref>Григор Прличев, ''Скендербег''. Кочо Рацин, Скопје, 1961.</ref>
* „[[Мојот Скендербеј]]“ — роман на македонскиот писател [[Драги Михајловски]].

== Наводи ==
{{Reflist}}

{{Биографија-никулец}}

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Скендербег| ]]
[[Категорија:Родени во 1405 година]]
[[Категорија:Починати во 1468 година]]
[[Категорија:Владетели на Албанија]]
[[Категорија:Отомански воени лица]]
[[Категорија:Отомански управители]]
[[Категорија:Албански римокатолици]]