Преглед на кодот на Претседателски избори во САД (1816)

{{Infobox Election
| election_name = Претседателски избори во САД, 1816
| country = САД
| flag_year = 1795
| type = presidential
| ongoing = no
| previous_election = Претседателски избори во САД, 1812
| previous_year = 1812
| next_election = Претседателски избори во САД, 1820
| next_year = 1820
| votes_for_election         = Сите 217 изборни гласови во [[Изборен колегиум (САД)|Изборниот колегиум]]
| needed_votes = 109 изборни гласови

| election_date = 1 ноември - 4 декември 1816
| image1 = [[Image:Jm5.gif|163px]]
| nominee1 = '''[[Џејмс Монро]]'''
| color1 = 008000
| party1 = [[Демократско-републиканска партија]]
| running_mate1 = '''[[Даниел Д. Томпкинс]]'''
| home_state1 = [[Вирџинија]]
| electoral_vote1 = '''183'''
| states_carried1 = '''16'''
| popular_vote1 = '''76.592'''
| percentage1 = '''68,2%'''
| image2 = [[Image:RufusKing.png|168px]]
| nominee2 = [[Руфус Кинг]]
| color2 = FF9955
| party2 = [[Федералистичка партија (САД)|Федералистичка партија]]
| running_mate2 = [[Џон Игер Хауард|Џон И. Хауард]]
| home_state2 = [[Њујорк (сојузна држава)|Њујорк]]
| electoral_vote2 = 34
| states_carried2 = 3
| popular_vote2 = 34.740
| percentage2 = 30,9%
| map_image = ElectoralCollege1816.svg
| map_size = 350px
| map_caption = Мапа на изборните резултати. <span style="color:green;">Зелената</span> боја ги означува сојузните држави каде што победил Монро, додека <span style="color:#EA9978;">портокаловата</span> боја ги означува сојузните држави каде што победил Кинг. Бројките го означуваат бројот на распределени изборни гласови по сојузна држава.
| title = претседател
| before_election = [[Џејмс Медисон]]
| before_party = [[Демократско-републиканска партија]]
| after_election = [[Џејмс Монро]]
| after_party = [[Демократско-републиканска партија]]
}}

'''Претседателски избори во САД во 1816 година''' — 8. по ред [[претседателски избори во Соединетите Американски Држави]]. Се одржале на 1 ноември и траеле до 4 декември 1816 година. Се случиле на крајот на вториот мандат на [[Демократско-републиканска партија|демократско-републиканскиот]] претседател [[Џејмс Медисон]]. [[Федералистичка партија (САД)|Федералистичката партија]] била пред колапс, па затоа [[Државен секретар на Соединетите Американски Држави|државниот секретар]] во администрацијата на Медисон, [[Џејмс Монро]], имал голема предност пред доста слабата опозиција. Монро победил убедилво на гласањето на изборниот колегиум каде што освоил 183 изборни гласови наспроти 34.

Претходните четири години во американската политика биле доминирани од страна на ефектите од [[Англо-американска војна|Англо-американската војна]]. И покрај тоа што војната не завршила со победа, мирот постигнат во 1815 бил задоволителен за американскиот народ, а демократските-републиканци ја добиле заслугата за завршувањето на војната. Федералистите биле дискредитирани поради нивното спротивставување на војната како и сецесионистичка реторика од [[Нова Англија]] отелотворени од страна на [[Хартфордска конвенција|Хартфордската конвенција]] од 1814-1815. Претседателот Медисон успеал да преземе некои мерки кои биле поздравени од страна на федералистите, како на пример воведувањето на национална банка како и протекционистички тарифи. Ова им овозможило мал простор за маневрирање на федералистите, па затоа изборите резултирале во убедлива победа на демократските републиканци.

== Номинации ==
=== Демократко-републиканска номинација===
====Номиниран====
<gallery mode="packed" heights="160">
File:Jm5.gif|[[Државен секретар на Соединетите Американски Држави|Државен секретар]] '''[[Џејмс Монро]]'''
</gallery>

====Кандидати кои се повлекле пред јавното гласање====
<gallery mode="packed" heights="160">
File:SimonSnyder.jpg|Гувернер '''[[Симон Снајдер]]''' од [[Пенсилванија]]
File:Daniel D. Tompkins.jpg|Гувернер '''[[Даниел Д. Томкинс]]''' од [[Њујорк (сојузна држава)|Њујорк]]
</gallery>

====Одбиле да се кандидираат====
<gallery perrow="3" mode="packed" heights="160">
File:Henry Clay.JPG|[[Претседател на Претставнички дом на Соединетите Американски Држави|Претседател на Претставнички дом на САД]] '''[[Хенри Клеј]]''' од [[Кентаки]]
File:Andrew Jackson.jpg|General '''[[Andrew Jackson]]''' from [[Tennessee]]
</gallery>

Монро бил фаворит на поранешниот претседател [[Томас Џеферсон|Џеферсон]] како и на претседателот во заминување [[Џејмс Медисон|Медисон]]. Сепак, Монро се соочил со силна конкуренција од страна на [[Секретар за војна на Соединетите Американски Држави|секретарот за војна]], [[Вилијам Х. Крафорд]] од Џорџија. Иако имало големо нерасположение особено во Њујорк, поради тоа што било време да се стави крај на претседателите по потекло од Вирџинија или таканаречената „''[[Династија од Вирџинија]]''“. Но, долгата историја на Монро, како во САД така и на надворешен план го направила најсоодветен кандидат кој би го заменил Медисон. Крафорд никогаш формално не се прогласил себеси за кандидат поради тоа што тој верувал дека имал мали шанси против Монро и стравувал дека поради трката тој би можел да загуби функција во новиот кабинет. Сепак, поддржувачите на Крафорд претставувале голем предизвик.<ref>William DeGregorio, ''The Complete Book of U.S. Presidents'', Gramercy 1997</ref>

Во март 1816, демократско-републиканскиот конгресмен на јавното гласање го номинирал Монро за претседател, а гувернерот на Њујорк, [[Даниел Д. Томпкинс]] за потпретседател. Монро го поразил Крафорд со 65 наспроти 54 гласови.

{| class="wikitable" style="text-align:left"
|+Гласање
|-
!За претседател!! !!За потпретседател!!
|-
![[Џејмс Монро]] !!65!! [[Даниел Д. Томпкинс]] !!85
|-
![[Вилијам Х. Крафорд]]!!54!! [[Симон Снајдер]] !!30
|}

=== Номинација на Федералистичката партија ===
Федералистички кандидати

* [[Руфус Кинг]] ([[Њујорк (сојузна држава)|Њујорк]]), сенатор

<gallery mode="packed" heights="160">
File:RufusKing.png|Сенатор '''[[Руфус Кинг]]'''<br>од [[Њујорк (сојузна држава)|Њујорк]]
</gallery>

Федералистите на јавното гласање не се ни обиделе да прогласат формална номинација, иако голем број на федералисти го поддржувале сенаторот од Њујорк [[Руфус Кинг]] кој претходно бил двапати поразен како федералистички кандидат за потпретседател. Поранешниот сенатор [[Џон Игер Хауард]] од [[Мериленд]] бил федералистички кандидат за потпретседател.

== Резултати ==
[[File:PresidentialCounty1816.gif|right|thumb|400px|Приказ на изборните резултати по округ кои го покажуваат процентот на претседателскиот кандидат кој победил во секој округ. Нијансите на сина боја ги означуваат окрузите каде што победил Монро (Демократско-републиканска партија), нијансите на жолта боја ги означуваат окрузите каде што победил Кинг (Федералистичка партија), додека нијансите на зелена боја ги означуваат окрузите каде што победиле независните републиканци (Демократско-републиканска партија).]]

{{start U.S. presidential ticket box|pv_footnote=<sup>(a), (b)</sup>|ev_footnote=<sup>(c)</sup>}}
{{U.S. presidential ticket box row| name=[[Џејмс Монро]]|party=[[Демократско-републиканска партија]]|state=[[Вирџинија]]|pv=76,592|pv_pct=68.2%|ev=183|vp_name=[[Даниел Д. Томпкинс]]|vp_state=Њујорк}}
{{U.S. presidential ticket box rowspan|name=[[Руфус Кинг]]|party=[[Федералистичка партија (САД)|Федералистичка партија]]|state=Њујорк|pv=34,740|pv_pct=30.9%|ev=34|vp_count=4|vp_name=[[Џон И. Хауард]]|vp_state=[[Мериленд]]|vp_ev=22}}
{{U.S. presidential ticket box vp subrow|vp_name=[[Џејмс Рос (политичар)|Џејмс Рос]]|vp_state=[[Пенсилванија]]|vp_ev=5}}
{{U.S. presidential ticket box vp subrow|vp_name=[[Џон Маршал]]|vp_state=[[Вирџинија]]|vp_ev=4}}
{{U.S. presidential ticket box vp subrow|vp_name=[[Роберт Гудлоу Харпер]]|vp_state=[[Мериленд]]|vp_ev=3}}
{{U.S. presidential ticket box row|name=''останати избирачи''|party=''-''|state=''-''|pv=1,038|pv_pct=0.9%|ev=0|vp_name=''-''|vp_state=''-''}}
{{end U.S. presidential ticket box|pv=112.370|ev=217|to_win=109}}

'''Извор (народно гласање):''' A New Nation Votes: American Election Returns 1787-1825''<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://elections.lib.tufts.edu/catalog?commit=Limit&f%5Belection_type_sim%5D%5B%5D=General&f%5Boffice_id_ssim%5D%5B%5D=ON056&page=2&q=1820&range%5Bdate_sim%5D%5Bbegin%5D=1820&range%5Bdate_sim%5D%5Bend%5D=1820&search_field=all_fields&utf8=%E2%9C%93 |title=A New Nation Votes |accessdate=2017-01-15 |archive-date=2018-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180513005101/https://elections.lib.tufts.edu/catalog?commit=Limit&f%5Belection_type_sim%5D%5B%5D=General&f%5Boffice_id_ssim%5D%5B%5D=ON056&page=2&q=1820&range%5Bdate_sim%5D%5Bbegin%5D=1820&range%5Bdate_sim%5D%5Bend%5D=1820&search_field=all_fields&utf8=%E2%9C%93 |url-status=dead }}</ref>

<sup>(a)</sup> ''Само 10 од 19 сојузни држави избрале избирачи преку народно гласање.'' <br>
<sup>(b)</sup> ''Оние сојузни држави кои не избрале избирачи преку народно гласање имале ограничувања на правото на глас поради условите за имот.'' <br>
<sup>(c)</sup> ''Еден избирач од Делавер и тројца од Мериленд не гласале.''

== Наводи ==
{{наводи}}

{{Претседателски избори во САД}}

[[Категорија:Претседателски избори во САД]]