Хомоцистинурија
| Хомоцистинурија | |
|---|---|
 | |
| Хомоцистеин | |
| Специјалност | Ендокринологија, медицинска генетика  |
Хомоцистинурија е наследно нарушување на метаболизмот на аминокиселината метионин. Најчест облик на хомоцистинурија е недостиг на ензимот цистатионин бета синтаза, а може да биде предизвикана и од недостиг на ензимот метилтетрахидрофолат редуктаза или од пореметување на метаболизмот на фолната киселина и витаминот Б12. Овој дефект доведува до мултисистемско нарушување на сврзното ткиво, мускулите, централниот нервен систем и кардиоваскуларниот систем. Хомоцистинуријата е ретка болест, со просечна стапка од 0,1 до 1 заболен на 100.000 жители. Оваа болест се наследува така што двата родители се носители на оштетениот ген, но тие немаат симптоми на болеста, а шансите детето да ја добие болеста се еден спрема четири. Хомоцистинурија е група на наследни автосомно рецесивни болести која води до абнормално наталожување на хомоцистеинот и неговите метаболити во крвта и урината. Генетските пореметувања резултираат со абнормалности во ензимите кои се инволвирани во одредени процеси на хомоцистеинот. Пореметувањето во еден од тие процеси е поради дефицит на цистатионин б-синтаза која со својот ко-фактор витамин Б6 (пиридоксин) го претвора хомоцистеинот во цистатионин.[1][2]
Инциденца[уреди | уреди извор]
Застапеност на мутациите кои предизвикуваат хомоцистинурија, одредена во Норвешка изнесува 1 случај на 6.400 живородени деца. Програмите за скрининг исто така откриваат повеќе случаи на пореметување во реметилацијата: Во САД честотата на хомоцистинурија заради нарушување на cbl-C е 1 случај во 100.000 живородени.[1][2]
Клиничка слика[уреди | уреди извор]
Ова нарушување има различни штетни ефекти на многу органи и органски системи Недијагностицираните и/или нетретираните паценти имаат многу лош исход со тешки, сериозни нарушувања. Додека нарушувањата на ензимите се присутни при раѓање, симптомите и знаците можат да се развијат подоцна во неонатлана возраст, период на детство дури и кај возрасни. Можат да се јават остеопороза, васкуларни нарушувања, марфаноиден фенотип, пореметувања на очите, когнитивен застој, други невролошки пореметувања. Фактот дека повеќето од симптомите и знаците се неспецифични, може да доведе до касно доцно дијагностицирање. Клиничките знаци на пореметување на реметилацијате се главно невролошки и/или психијатриски и обично се развиваат во првите недели или месеци од животот, загрозувајќи го понатамошното опстанување на пациентот. Кога да се посомневаме за Хомоцистинурија:
- Кај фетуси т.е. интраутерино ако имаат:
- Интраутерин застој на раст;
- Лесни дизморфични одлики;
- Вродена срцева болест;
- Фетална дилатирана кардиомиопатија;
- Кај новороденчиња со:
- панцитопенија;
- мегалобластна анемија;
- невролошки симптоми(нистагмус, хидроцефалус, напади, задоцнување во развојот);
- Кај деца:
- тромноемболизам;
- марфаноидни одлики;
- невролошки симптими (церебеларна атаксија, спастична тетрапареза, мозочен удар, нистагмус, напади, периферна невропатија);
Рана идентификација и навремен третман се клучни за да се обезбеди најдобар можен исход. Ако има сомнеж за хомоцистеинурија, пациентот треба веднаш да биде испратен во центар за терцијарна нега каде има соодветни стручни лица со познавање на метаболните пореметувања.[1][2]
Дијагноза[уреди | уреди извор]
Ако пациентите имаат системски знаци и симптоми, веднаш треба да се направат дополнителни испитувања, како биохемиски тестови (плазма аминокиселини: тотален хомоцистеин, метионин, уринарна органска киселина: метилмалонична киселина) Првичните биохемиски тестови треба да бидат проследени со потврдни тестови како директни ензимски анализи, молекуларна дијагноза на генски мутации и комплементарна анализа. Исто така, треба да се направат испитувања на браќата и сестрите на лица со хомоцистинурија.
Третман[уреди | уреди извор]
Хомоцистинурија е состојба која се лекува. Раното дијагностицирање, третман и диетална рестрикција се од голема веројатност дека ќе ја забават прогресијата на хомоцистинуријата како и исчезнување на некои од одликите т.е симптомите. Целта на терапијата е да се редуцира акумулацијата на хомоцистеинот и, за нарушувањето на реметилацијата, да се прескокне тој дефект на реметилација и со тоа да се одржат нормални концентрации на метионин и фолати.
- Диета со ограничен внес на метионин и цистин како додаток (метионин може да се најде во јајца, месо, риба, семе од сусам, бразилски ореви и други растителни семиња и житни зрна).
- Витамински додатоци (Витамин Б6, Б9, Б12)
- Цистадан е единствениот бетаин (изменета амино кислеина која содржи глицин) кој е одобрен за третман на хомоцистинурија. Докажано е дека дополнително ја намалува концентрацијата на хомоцистеин кога се приклучува кон терапијата со витамини и/или диетата со ограничен внес на метионин.[1][2]