Протести во Белорусија (2010)

Полиција за време на протестите во Минск

Белоруските протести во 2010 година — масовни протестни акции во Белорусија против резултатите од белоруските претседателски избори во 2010 година, кои се одржале на 19 декември 2010 година и истите биле брутално растурени. Помеѓу 10.000 и 60.000 луѓе учествувале на протестите на плоштадот „Октомври“ и Плоштадот на независноста во Минск. Било најавено дека без Лукашенко ќе се создаде народно движење за слободни избори. Некои учесници се обиделе да упаднат во зградата на Владата. Се случиле судири со полицијата за немири. Како резултат на тоа, десетици луѓе биле приведени и претепани, вклучително и претседателските кандидати, Саников, Костусев, Статкевич и Римашевски.

Позадина

Масовните политички акции и протести се речиси забранети откако Александар Лукашенко ја презел власта на претседателските избори во Белорусија во 1994 година. Во 1996 и 1997 година, се одржале бран на народни демонстрации и масовни штрајкови предводени од членови на опозицијата како продолжение на штрајковите со глад и немирите во 1995 година по уставниот референдум во Белорусија истата година. Масовните протести во 1999 година против владата биле брутално задушени. Претседателските избори отсекогаш биле фалсификувани, а изборните протести секогаш се одржувале од 2001 година, кога претседателските избори во Белорусија во 2001 година биле проследени со протести. Истото се случило по белорускиот уставен референдум во 2004 година и белоруските претседателски избори во 2006 година, кога се случила т.н. Фармерска револуција. По изборите во 2010 година, демонстрантите марширале и извикувале слогани со ликот на претседателот.

Граѓански немири

Во пресрет на изборите, Владимир Нјаклаеу, Витал Римашеуски, Андреј Саников и Микалај Статкевич ги повикале своите поддржувачи да одржат митинг на Октомврискиот плоштад во Минск на 19 декември. На плоштадот биле донесени засилени полициски сили. Голем број опозициски интернет страници станале недостапни во Минск, како и LiveJournal, Twitter и некои други. Исто така, не биле достапни безбедните HTTPS страници. Покрај тоа, опозициските интернет страници Белоруски партизан и Повелба 97 биле недостапни долго време за време на нападот. Уште пред почетокот на митингот, во седум и пол, непознати лица во црно ја нападнале колоната на Владимир Неклаев, која се упатил кон плоштадот. Владимир Неклаев изгубил свест при тепање, бил однесен со брза помош. Другите опозициски кандидати им се придружиле на своите поддржувачи на плоштадот во 20 часот. Еден час подоцна, 5 кандидати учествувале на маршот до Плоштадот на независноста, каде што се наоѓа Домот на Владата, каде што се состануваат Националното собрание на Белорусија и Централната изборна комисија, каде што се гласа се пребројувале во тоа време. Имало митинг и обид да се преговара со власта.

За време на протестот, група неидентификувани лица се обиделе да упаднат во зградата на Владата, кршејќи стакло и кршејќи врати. Имало и верзија дека стаклото и вратите во Владата биле скршени од провокатори. Како одговор на тоа, полицијата неселективно започнала да ги тепа мирните учесници на маршот, што довело до нанесување на неколку демонстранти трауматски повреди на мозокот и напуштање на областа од страна на повеќето учесници на маршот. Околу 5.000 од нив останале кај Саников и Римашеуски. На полноќ, откако организаторите на собирот се обиделе да го повикаат на разговор раководството на безбедносните сили, стотина полицајци ги растерале и нив. Во исто време, еден од претседателските кандидати Виктор Терешченко, кој не учествувал на митингот и веднаш го признал поразот од Лукашенко, на својата веб-страница на 20 декември 2010 година објавил дека „10 дена пред упадот во Владата, претседателските кандидати понудија да го разгледаат ова сценарио „и го поканија да учествува, но тој одби“. Во исто време Терешченко признал дека поради ситуацијата по претседателските избори, планирал да емигрира со семејството за да побара политички азил во друга земја. Организаторите рекле дека собирот ќе биде неограничен и ги повикале сите да дојдат на Плоштадот на независноста во понеделник, на 20 декември, во 18 часот ден по изборите, на 20 декември, во 18 часот, 50 до 200 луѓе се собрале на Плоштадот на независноста и биле растерани од полицијата, а некои од демонстрантите биле уапсени.

На 20 декември Лукашенко објавил апсење на 639 лица и потврдил дека претседателските кандидати биле испрашувани во притворните центри на КГБ. На 29 декември Неклаев, Римашеуски, Саников и Статкевич биле обвинети за организирање неовластен јавен настан, кој според член 293 од Кривичниот законик предвидувал затвор во траење од 5 до 15 години. На 17 февруари, Неклаев, член на кампањата, бил осуден на четири години затвор. Повеќето од уапсените биле осудени на парични казни до 30 „основни износи“ (околу 265 евра) и 15 дена затвор. На 31 декември Министерството за надворешни работи објавил престанок на овластувањата на Канцеларијата на ОБСЕ во Минск. На 21 јануари, Лукашенко положил заклетва на четврта претседателска заклетва.

Последици

Службениот весник на администрацијата на Лукашенко „Советска Белорусија - Белорусија денес“ врз основа на декласифицирани документи на белоруските тајни служби ги обвинил специјалните служби на Полска и Германија за настаните од 19 декември во Минск.