Коњичко дрворезбарство
Коњичко дрворезбарство — уметнички занает со долга традиција во општина Коњиц. Резбањето на дрва вклучува мебел, ентериери и мали украсни предмети и се издвојуваат по нивните карактеристични рачно изрезбани мотиви.
Резбањето на дрво е составен дел од културата на локалната заедница, мерило за убавината и удобноста на внатрешноста на куќата и традицијата која создава чувство на заедница и припадност. Тоа е занает што го практикуваат различни етнички и конфесионални групи, кој служи како инструмент за дијалог и соработка и игра многу важна улога на ниво на заедницата во Коњиц.
Занаетот е широко распространет кај жителите на Коњиц, и како занимање и како хоби. Главни носители се обучени занаетчии кои работат во столарски работилници, а подеднакво се важни и носителите на занаети кои работат дома во семејните работилници.
Сопствениците на семејните работилници за резбарење на дрво се најодговорни за заштита на елементот, за обука на ученици за резбарство и за популаризација на занаетот. Знаењата и вештините се пренесуваат првенствено преку обука на нови почетници во резбарството: на работното место, во просториите за вежбање, како и преку меѓугенерациско пренесување во семејството.
Историја[уреди | уреди извор]
Вештините на резбарење во областа Коњиц, односно горниот тек на реката Неретва (од Бијела до Грушка), од земјоделски доселеници - дрворезбари од Херцеговина. Нивниот центар биле селата Грушка, Рибари, Чичево и Бијела.[1]
Во периодот на австроунгарската управа, државни службеници, извршувајќи административни задачи во коњаничките села, ги забележале надарени резбари во селото Бијела, чии производи со примитивен израз, но вредноста на овие производи не може да се негира, бидејќи тие сведочат за голем талент.
Патеписецот Хајнрих Ренер престојувал во Коњиќ два пати, во 1885 и 1895 година, и пишувал за Коњиц, односно коњичкото дрворезбање.: На почетокот на 1906 година во Коњиц започнал првиот курс за резбање, а во 1911 година официјално е регистрирана работилница за обука на дрворезбање. Образованите столари најчесто отворале свои столарски работилници.
Во 1937 година се споменува дека останале само пет резбари.[2]
Номинација за нематеријално културно наследство[уреди | уреди извор]
Резбата на дрво во Коњиц била вклучена во Прелиминарниот отворен список на нематеријално културно наследство во 2012 година од страна на Сојузното Министерство за култура и спорт. Процесот на номинација за производство на коњичко дрво започна во 2014 година во соработка со Сојузното Министерство за култура и спорт и локалната заедница во Коњиц, која го наследува овој елемент[3]
Во 2017 година коњичкото резбарство било вклучено во списокот на УНЕСКО за нематеријално културно наследство на човештвото.[4]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Drvorezbarska radnja "Braća Nikšić" Архивирано на 27 март 2022 г., Turistička zajednica Hercegovačko Neretvanske Županije
- ↑ "Политика", 26. јул 1937
- ↑ Konjičko drvorezbarstvo kulturna baština UNESCO-a Архивирано на 1 август 2018 г.. N1 6. 12. 2017. (bos.) Приступљено 28. 3. 2020.
- ↑ „Konjic woodcarving - intangible heritage - Culture Sector“. UNESCO. Посетено на 28. 3. 2020. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=(help)
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Дрворез Коњиц наведен на списокот на светско наследство на УНЕСКО Сараево Тајмс, 28 март 2020 година
- Коњичка резба - душа во текстурата на дрвото, 28 март 2020 година
- Коњичко резбарење на flickr.com, 28 март 2020 година
- Коњичката резба е дефинитивно европско културно наследство