Земјотрес во Вранча (1738)
[[Податотека:  | |
| Датум | {{{date}}} |
|---|---|
| Магнитуда | 7.5 Предлошка:M[1] 7.7 Mw |
| Длабочина | 130 km[1] |
| Епицентар | 45°42′N 26°36′E / 45.7° СГШ; 26.6° ИГД |
| Зафатени земји/подрачја | {{{countries affected}}} |
| Макс. јачина | 9.5 MSK[1][2] |
| Лизгања на земјиштето | Да |
| Претпотреси | 8 мај 1738 |
| Жртви | непознато |
Земјотресот во Вранча од 1738 година се случил на 11 јуни 1738 година, за време на третото владеење на Константин Маврокордат. Сеизмиката предизвика голема паника и се споменува во повеќе извори. Се случи во долниот литосферски блок, на длабочина од 130км. Нејзините ефекти беа насилни на големи области, а најтешко беше Букурешт, каде што се урнаа неколку куќи и цркви.
Романските територии не биле единствените погодени. Во Ниш, српски град каде што била сместена османлиската војска, тврдините на Дунав делумно се урнале, а во Никопол на Дунав се урнале четири џамии.[3][4]
Со проценета јачина од 7,7 степени според Рихтеровата скала, земјотресот од 1738 година бил еден од најсилните во романската историја.
Форешок[уреди | уреди извор]
Според каталогот на Корнелиус Раду, се случиле неколку предшокови со јачина од 5-6, почнувајќи од март 1738 година. Во една хроника се спомнува „голем“ предшок на 8 мај 1738 година. Се случи во „5 часот“, но не е позната неговата јачина.
Оштетување[уреди | уреди извор]
Земјотресот бил почувствуван особено во Букурешт, Јаши, Фочани, Бузау и Сфанту Георге. Во Јаши се урнале 11 манастири, 15 куќи, 15 кули и една црковна камбана.[5] Во Карпатите, се случија неколку одрони на карпи, од кои голем во долината на реката Бузау.[5] Значајна штета била забележана во тврдините како Рупеа, Șчеи и Прејмер, каде што ѕидовите и одбранбените кули биле уништени или сериозно оштетени.[6] Сеизмичкиот бран ја зафатил и Цитаделата Неамц, каде што се урнале нејзините дебели ѕидови.[7]
Во хрониката на Константин Дапонтес се споменува дека ѕидовите на Кнежевската палата во Букурешт биле напукнати. Во книгата на часови се појавува дека на 31 мај земјата се затресла, па дури и „се расцепила и излегла вода со мирис на барут и сулфур“. Во истата книга на часови се споменува дека многу сводови и ѕидови на манастири и куќи во Букурешт биле напукнати, додека „надвор“ цркви и сводови се урнати. Еден славоромански псалтир дава информации за јачината на земјотресот: „Земјата се затресе во месец мај, на 31, пладне, многу силна, и отиде на исток и пак се сврте наназад. И дрвјата се тресеа како ветер и ги уништи домовите, а земјата направи голема врева“ [8]
Во Од вчера Букурешт (романски: Din Bucureștii de ieri), Џорџ Потра потсетува дека несреќата „почна со големо татнеж“. Оштетени се многу куќи и цркви, а отворена е „длабока фрактура“ во близина на Букурешт.[9]
Академик Гр. Стефанеску во една студија објавена во 1901 година напишал дека за време на земјотресот во 1738 година, црковните ѕвона почнале сами да бијат.
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Seismicitatea României“. National Institute for Earth Physics (Romanian). Архивирано од изворникот на 2014-09-24.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ Bică Andrei Gabriel (2013). „Vulnerabilitatea seismică a fondului construit din România la acțiunea cutremurelor vrâncene“ (PDF). Technical University of Civil Engineering Bucharest (Romanian). Архивирано од изворникот (PDF) на 2015-01-22. Посетено на 2014-09-16.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ „Craiova - Cutremure“. Vladimir Rosulescu - Istorie (Romanian). 15 September 2011.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ Georgescu, Emil-Sever (1–6 August 2004). „Forensic engineering studies on historical earthquakes in Romania“ (PDF). 13th World Conference on Earthquake Engineering. Vancouver.
- ↑ 5,0 5,1 „Istoria cutremurelor în România“. Forpedia (Romanian). 24 November 2010. Архивирано од изворникот на 14 July 2014. Посетено на 16 September 2014.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ Georgescu, Emil-Sever; Dobre, Daniela; Dragomir, Claudiu-Sorin; Borcia, Ioan Sorin. „Brașovul și seismele“ (PDF). Roeduseis (Romanian). Архивирано од изворникот (PDF) на 2022-01-18. Посетено на 2022-02-20.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ Gabriel Păleanu (25 June 2011). „În România cutremurul catastrofal vine după 2041!“. Cotidianul.ro (Romanian).CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ „Scurt istoric al cutremurelor majore produse în România“. Antena 3 (Romanian). 26 April 2009.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ Mândrescu, Neculai; Radulian, Mircea; Mărmureanu, Gheorghe; Grecu, Bogdan (16 October 2006). „Large Vrancea intermediate depth earthquakes and seismic microzonation of Bucharest urban area“ (PDF). Horia Hulubei National Institute for R&D in Physics and Nuclear Engineering.