Дигитално наследство
Дигиталното наследство е постапка на предавање (лични) дигитални медиуми во облик на дигитални средства и права на (човечки) наследници. Процесот вклучува разбирање кои дигитални средства и права постојат, како и справување со нив откако едно лице починало.
Дигиталните медиуми играат сè поважна улога во животот. Медиумите кои припаѓаат во дигиталното наследство можат да бидат во сопственост од починатиот, или независно од него. За разлика од физичките средства, дигиталните средства се со краток рок и подлежат на постојана промена. Интелектуалната сопственост и приватноста, особено постмртната приватност се дополнителни фактори. Дигиталното наследство може да претставува предизвик за наследниците на податоците по својата сложеност, а воедно и да донесат правни последици. Фактот дека скоро секој просечен човек има повеќе сметки на Интернет, го прави дигиталното наследство многу посложено прашање.
Преглед[уреди | уреди извор]
Дигиталното наследство е процес на предавање (лични) дигитални медиуми во форма на дигитални средства и права на (човечки) корисници . Дигиталните медиуми играат сè поважна улога во животот, а дигиталното наследство е она што останува зад човекот. Медиумите кои припаѓаат во дигиталното наследство можат да бидат во сопственост од починатиот, или независно од него. Во првата категорија спаѓаат личните сметачи, мобилните телефони и другите уреди, а во втората категорија се мрежните корпорации како што се Google, Apple, Microsoft и Facebook . Меѓу нив е сива зона на форуми, блогови, лични мрежни места и банкарство преку Интернет. За разлика од физичките средства, дигиталните средства се со краток рок и подлежат на постојана промена. Интелектуалната сопственост и приватноста се дополнителни фактори. Дигиталното наследство може да претставува предизвик за наследниците на податоците по својата сложеност, а воедно и да донесат правни последици. Фактот дека скоро секој просечен човек има 25 сметки на Интернет,[1] го прави дигиталното наследство многу посложено прашање.
Дигитален имот[уреди | уреди извор]
Терминот дигитален имот се однесува на дигитални медиуми и права што можат да се наследат. Дигиталните средства (за разлика од физичките средства) се подинамични и краткотрајни. Кога некое лице умира, тие оставаат зад себе дигитално присуство што може да вклучува мрежни сметки, лозинки, договори, потврди, финансиски трансакции, медицински информации или лични мрежни места, и може да вклучува банкарство, пишување, слики и друштвени медиуми. Дигитален имот не е само присуството на лицето на Интернет; тоа вклучува и податоци што се зачувани дигитално на личната технологија како што се телефонот или компјутерот.
Два основни проблеми се јавуваат околу дигиталниот имот на една личност: прво, наследноста на податоците или авторските права кои припаѓаат на починатиот и можат да бидат наследени; второ, пристап до дигиталниот имот на починатото лице од страна на некој овластен за справување со него. Голем број луѓе ги истакнале тешкотиите што овие како и други прашања поврзани со темата можат да ги покренат.[2][3][4]
Дигитални средства[уреди | уреди извор]
Дигитални средства се оние дигитални медиуми кои некое лице ги поседува или има права над нив. Тие можат да вклучуваат лозинки, пишување, слики или други медиуми или преку Интернет, или офлајн. Тие можат да бидат чувствителни како што се банкарски и медицински информации, или податоци кои се споделуваат со други, како на пример споделување на информации помеѓу контакти на друштвените мрежи или форуми. За разлика од физичките средства, дигиталните средства секогаш се предмет на промена или бришење.
Наследник на податоци[уреди | уреди извор]
Наследник на податоците е лицето (или луѓето) на кои им е оставен дигитален имот, или на кои им се доделени права, легално или неформално. Наследникот на податоците може да биде обезбеден со јасни упатства, но може и да се соочи со несортиран поплав на податоци со ограничени упатства, или може да нема никакви упатства. Дигиталните средства што вклучуваат договори со даватели на услуги ќе треба да се решат за да се спречи губењето на пристапот до податоците.
Потребата на луѓето да можат да ги пренесуваат своите дигитални средства предизвика појава на неколку компании кои се специјализирани во обезбедување на потрошувачите начини на кои им дозволуваат на нивните наследници да ги наследат нивните дигитални средства откако ќе умрат.
Прашања[уреди | уреди извор]
Одговорност на бенефакторот[уреди | уреди извор]
Во практиката, дигиталното наследство постои за постојано да се чува резервна копија на дигиталните средства на безбедно место, и да се назначи единствено лице кое ќе биде овластено да работи со имотот по смртта на првичниот сопственик. Ажуриран список на лозинки на мрежни сметки ќе биде од суштинско значење за овој процес. Еден метод за да се обезбеди легално и сеопфатно постапување со дигиталното наследство е да се користи планер за дигитален имот.[5]
Договори[уреди | уреди извор]
Договорите со давателите на услуги можат автоматски да бидат раскинати (според условите на услугата) кога клиент ќе умре. Ова може да значи дека наследниците немаат право да пристапуваат до тие податоци.[6] Ова се надополнува со фактот дека многу дигитални средства се доделуваат само со непреносливи права на употреба. На пример, Амазон и Епл ги нудат своите дигитални производи само со права на еден корисник.[7] Ова значи дека дигиталните производи купени преку такви услуги можат да се користат само од купувачот и не можат да се пренесат.
Друштвени медиуми[уреди | уреди извор]
Услугите на друштвените медиуми имаат политики и процеси за да го потврдат идентитетот и смртта на починатиот корисник.
Твитер не дозволува пристап до починати кориснички профили. Сепак, тие ќе деактивираат сметка за некој што е „овластен да постапува во име на недвижноста или со заверен член на потесното семејство на починатиот“ доколку дадат потврдата за смртта на корисникот како и сопствена лична карта издадена од владата.[8]
Фејсбук исто така ќе го избрише профилот на починатиот корисник кога тоа ќе го побара верификуван член на семејството.[9] Со барањето треба да биде приложен доказ за смртта, како што е потврда за смрт. Алтернативно, профилите на Фејсбук може да се паметат. За оваа опција, барањето треба да вклучи врска до доказ за смрт на Интернет, како што е некролог на Интернет.[10]
Фејсбук и Твитер беа плен за измама преку соопштенија за смрт на славни личности и страници за спомен-обележја во текот на годината, а дополнително беа и заплеткани во правни битки за правата за пристап до социјалните профили на саканата личност,[11] што доведе до потреба од официјално дејствување и процеси.
LinkedIn има процес за отстранување на профилите Архивирано на 19 февруари 2015 г. на починатите членови. Барањето може да биде иницирано од членови на семејството, соработници или други врски на LinkedIn. Отстранувањето на профилот започнува со on-line барање за избрани информации за починатиот, вклучувајќи и on-line некролог или еквивалентен доказ за смртта.[12]
Практичности[уреди | уреди извор]
Планирање[уреди | уреди извор]
Потребата за напредно планирање на дигиталното наследство сè повеќе се појавува во медиумите вклучувајќи го одлучувањето кои дигитални средства се наследни, кој треба да ги наследи, како треба да бидат известени наследниците, и како треба да се реализира целиот овој процес. Процесот воедно може и да вклучува и меморијализација преку Интернет.[13]
Трезор за лозинка[уреди | уреди извор]
Постојат неколку услуги кои нудат чување на повеќе лозинки кои ќе бидат испратени до назначените лица по смртта на сопственикот. Некои од нив му испраќаат на клиентот е-пошта од време на време поттикнувајќи да потврдат дека таа личност е сè уште жива, а неуспехот да се одговори на повеќе е-пошти прави давателот на услугата да претпостави дека лицето е починато што ќе доведе до откривање на лозинките како што претходно било побарано. Компанија може да побара двајца потврдувачи кои мораат да ја потврдат смртта, како и да обезбедат потврда за смрт пред да бидат обелоденети сите лозинки.[14]
Услуга за дигитално наследување[уреди | уреди извор]
Постојат услуги што го олеснуваат поминувањето на социјалните сметки и дигиталните крипто-валути на корисниците по нечие поминување. Тие им овозможуваат на корисниците да ги поврзат своите социјални сметки, услугите за складирање податотеки и паричниците за биткоин со еден „трезор“. Позитивната страна на ваквиот пристап е тоа што нема потреба од дополнителен трансфер на средствата, бидејќи преносот се случува од страната на поврзаниот давател на услуги со што се намалуваат ризиците на минимум.[15]
Правни аспекти[уреди | уреди извор]
Од правна гледна точка, дигиталното наследство бара дигиталните податоци да бидат дел од имотот на потомокот. Концептот на универзално наследување значи дека наследниците законски ги наследуваат имотните права на оставителот. Таквите права на сопственост како елементи на недвижноста на потомокот можат да бидат утврдени во законите како што е во Швајцарија.[16] Дигитален имот може да вклучува заостанати долгови и права на интелектуална сопственост, како и права на завештателот засновани на сопственост.
Во законот постои разлика помеѓу сопственоста и правото на употреба како што се софтверот, дигиталната музика, филмот и книгите, и постои правен преседан за негирање на препродажба или оставателство на истите.[17] Само оригиналните дигитални податоци, архивирани на медиум на давателот на услуги, спаѓаат во недвижнината на оставителот, сè додека оставителот имал пристап и дигиталните податоци не се расчистуваат со смртта на оставителот.
Прашањето дали дигиталните средства се предмет на истите права како и физичките средства, и дали дигиталните средства во јавна сопственост можат да бидат исклучиво наследени е неспорно.
Спомен-обележје[уреди | уреди извор]
Меморијалот за дигитални недвижнини вработува комбинација на дигитална технологија,[18] вклучувајќи и спомен-обележја преку Интернет во корист на имотот на потомокот користејќи разни форми на комуникација, складирање на податоци и пораки за да го продолжи наследството на починатиот како што одминуваат годините. Ова вклучува услуги дизајнирани да продолжат контакт со потомците со упатства или поздрави од изминатите. Некои организации осигуруваат дека дигиталното наследство ќе биде заштитено во случај на појава на нова технологија во текот на периодите на генерациско наследство. Ова би вклучувало нови апликации на протокот на живот на дигиталното наследство како што се развиваат технолошките системи.[19]
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Rosen, Rebecca J. (3 May 2012). „The Government Would Like You to Write a 'Social Media Will'“. The Atlantic. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „Leaving a ditigal legacy“. Архивирано од изворникот на 2 April 2015. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „Warning over protecting online assets after death“. BBC. 30 September 2014. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „Plea for people to create 'digital legacy' letter“. BBC. 24 February 2015. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „Step by step expert guide to protecting yourself online before you die“. Life Insurance Finder. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „Consiglio Nazionale del Notariato: Password, Credenziali e Successione Mortis Causa (in Italian)“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на April 14, 2014. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „Who inherits your iTunes library?“. Market Watch. 2013-07-23. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „Contacting Twitter about a deceased user“. Twitter Inc. Архивирано од изворникот на 2015-03-25. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „How do I submit a special request for a deceased person's account on the site?“. Facebook. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „Memorialization Request“. Facebook. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „After Death, a Struggle for Their Digital Memories“. Washington Post. 2005-02-03. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „Deceased LinkedIn Member - Removing Profile“. Архивирано од изворникот на 2015-02-19. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „After your final status update“. Adam Ostrow on Ted Talks. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ Duffy, Jill (2012-10-08). „Get Organized: Passing on Your Passwords“. PC Magazine. PCMag Digital Group. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ www.sans.org https://www.sans.org/security-awareness-training/resources/digital-inheritance. Посетено на 12 ноември 2020. Отсутно или празно
|title=(help) - ↑ „Bundesrecht“. admin.ch. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „Appeals Court Destroys First Sale; You Don't Own Your Software Anymore“. TechDirt. 2010-09-13. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ „The Best Way To Utilize Technology For Memorials“. The Digital Beyond. Посетено на 12 ноември 2020.
- ↑ Zoe Kleinman (14 May 2016). „How to stay digital after you die“. BBC News. Посетено на 12 ноември 2020.