Електронволт
Електронволт (симбол: eV или еВ) — единица за енергија во физиката. По дефиниција, ова е еднакво на количеството на кинетичка енергија со која ја се здобива еден неврзан електрон кога се забрзува преку електричен напон од еден волт. Така ова е 1 волт (1 џул по кулон) помножен со полнежот на електронот (1 e, или (1,60217653 ± (14))⋅10-19 C). Така еден електронволт е еднаков на (1,60217653 ± (14))⋅10-19 J.[1]
Електронволтот не е SI-единица и неговата вредност се добива по експериментален пат.[2] Ова е често употребувана единица за енергија во физиката, и наоѓа широка примена во физиката на тврдото тело, атомската и јадрената физика, како и честичната физика. Обично се користи со SI-претставките мили-, кило-, мега-, гига-, тера- или пета- (meV, keV, MeV, GeV, TeV и PeV).
Во хемијата, честопати е корисно да се има моларен еквивалент, т.е. кинетичката енергија што би ја добил еден мол електрони минувајќи низ потенцијална разлика од еден волт. Ова е еднакво на 96,48538 ± (2) kJ/mol. Во електроволти се изразуваат и атомските својства како енергијата на јонизација.
Како единица за енергија
[уреди | уреди извор]Стапки на претворање:
- 1 eV = (1,602176487 ± (40))⋅10-19 J (стапката на претворање е бројчено еднаква на елементарниот полнеж изразен во кулони).
- 1 eV/еам е 96,5 MJ/kg.
За споредба:
- >1020 eV: Најенергичните ултрависоко енергични космички зраци.
- 14 TeV: Енергијата на протоните при судир во Големиот хадронски судрувач.
- 1 TeV: Милион милиони електроволти, или 1,602⋅10-7 J, кинетичка енергија на комарец во лет[3]
- 210 MeV: Просечната енергија што се ослободува при цепење на еден Pu-239 атом.
- 200 MeV: Вкупната енергија што се ослободува при јадрено цепење на еден U-235 атом (во просек); ова изнесува 82 TJ/kg, или 20.000 ТНТ еквиваленти/kg.
- 17.6 MeV: Вкупната енергија што се ослободува при јадрено соединување на деутериум и трициум кога образуваат He-4 (исто така во просек); ова изнесува 0,41 PJ по произведен килограм, еквивалентно на енергијата ослободена при 100-килотонска експлозија.
- 1 MeV: Или 1,602⋅10-13 J, приближно двапати повеќе од маса-енергија на еден електрон во мирување.
- 13.6 eV: Потребната енергија за јонизација на атомски водород. Молекуларните енергии на ковалентна врска се од редот на еден eV по молекула.
- 1/40 eV: Топлотната енергија на собната температура. Еден молекол во воздухот има просечна кинетичка енергија од 3/80 eV.
Како единица за маса
[уреди | уреди извор]Со еднаквоста на масата и енергијата, електронволтот е исто така и единица за маса. Таа често се среќава во честичната физика, каде масата и енергијата честопати се заменуваат, за употреба на eV/c2, каде c е брзината на светлината во вакуум (од E =mc2). Уште почесто се користи систем на природни единици и просто се употребува eV, со c зададено на 1 како единица за маса.
На пример, кога електрон и позитрон имаат маса од по 0,511 MeV/c2 секој, тие можат да се анихилираат (поништат) за да оддадат 1,022 MeV енергија. Протонот има маса од 0,938 GeV/c2, што значи дека гигаелектронволтот е многу згодна единица за маса во честичната физика.
- 1 GeV/c2 = 1.783×10−27 kg
Единицата за атомска маса, 1 грам поделен со Авогадровиот број ја дава приближно масата на водороден атом, што е главо масата на протонот. За претворање на мегаелектронволти се користи формулата:
- 1 еам = 931.46 MeV/c2 = 0.93146 GeV/c2
- 1 MeV/c2 = 1.074×10–3 еам
Однос со единиците за време и растојание
[уреди | уреди извор]Во честичната физика нашироко се користи систем од единици каде брзината на светлината во вакуум изразена со c, и смалената Планкова константа изразена со ħ, се бездимензионални и еднакви на обединување: c = ħ = 1. Кај овие единици, растојанијата и времето се изразува преку обратни единици за енергија (истовремено енергијата и амсата се изразуваат со истите единици, видете Еднаквост на масата и енергијата). In particular, particle должините на распрснување честопати се претставуваат со единици за обратни маси на честичките.
Вон овој систем на единици, стапките на претворање помеѓу електроволтот, секундата, и нанометарот се следниве:[4]
- ħ = (6,58211899 ± 10)⋅10-22 MeV s.
Горенаведените релации исто така ни овозможуваат да го изразиме средниот животен век τ на нестабилна честичка (во секунди) по пат на ширината на распад Γ (во eV) преку Γ = ħ/τ. На пример, B0 мезонот има среден животен век од 1,542(16) пикосекунди, или ширина на распад од (4,269 ± 44)⋅10-4 eV, и неговата средна должина на распад изнесува cτ = 462 µm.
Како единица за температура
[уреди | уреди извор]Во извесни полиња на физиката, како изучувањето на плазмата, електроволтот се употребува како најзгодна единица за температура. Претворањето во келвини (симбол: големо K) се определува со kB, наречено Болцманова константа:
На приемер, типичната плазма при соединување со магнетно врзување има топлина од 15 keV, или 170 мегакелвини.
Својства на фотоните
[уреди | уреди извор]Енергијата E, честотата ν, и брановата должина λ на еден фотон се поврзани со соодносот
каде h е Планковата константа и c е брзината на светлината. За побрза пресметка, ова се сведува на
Поток од фотони со бранова должина од 532 nm (зелено светло) би имал енергија од приближно 2.33 eV. Така, 1 eV соодветствува на поток инфрацрвени фотони со бранова должина од 1240 nm, итн.
1 eV = 8065.5447 cm−1
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ P.J. Mohr, B.N. Taylor (2005). „Препорачани вредности од CODATA за фундаменталните физички константи: 2002“ (PDF). Reviews of Modern Physics. 77: 1–107. doi:10.1103/RevModPhys.77.1. Архивирано од изворникот (PDF) на 2007-03-06. Посетено на 2010-01-16. Подробно објаснение како се избрани и определени CODATA константите. (англиски)
- ↑ http://physics.nist.gov/cuu/Units/outside.html
- ↑ ЦЕРН - Толковник (англиски)
- ↑ C. Amsler и др. (2008). „Review of Particle Physics“ (PDF). Physics Letters B. 667: 1. doi:10.1016/j.physletb.2008.07.018.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Дефиниција за електроволт на МБМТ (англиски)
- Изразување на физички константи; CODATA податоци на МБМТ (англиски)