Сицилијанска буна

Сицилијанска буна; Bellum Siculum
	Дел од Римски граѓански војни
Датум	42–36 BC
Место	Сицилија, Римска Република
Исход	Победа на Триумвиратот
Територијални; промени	Сицилија освоена од Триумвиратот
Завојувани страни
Втор Триумвират	Помпејци; остатоци од оптиматите
Команданти и водачи
Октавијан Август; Марко Агрипа; Марко Емилиј Лепид; Луциј Корнифициј; Тит Статилиј Таур; Гај Калвисиј Сабин	Секст ПомпејПредлошка:Погубен; Менас; Менекрат †; Демохар; Аполофан
Жртви и загуби
непознати	30.000 заробени робови (6.000 набиени на колец)
	Вкупно погинати: 200.000; 1.000 уништени воени бродови

Сицилијанска буна (латински: Bellum Siculum^[1] ^[2] ^[3]) — граѓанска војна во Стар Рим која помеѓу 42 пр.н.е. и 36 пр.н.е. ја воделе силите на Вториот триумвират и Секст Помпеј, последниот преживеан син на Помпеј Велики и последниот водач на фракцијата на оптиматите. Војната главно се состоела од бројни поморски судири во Средоземното Море и копнена кампања првенствено на Сицилија која на крајот завршила со победа на Триумвиратот и смртта на Секст Помпеј. Судирот е значаен како последен облик на организирано противење на Триумвиратот.

Исходот од војната го реши прашањето дали политичката надмоќ на автократските триумвири би можела да се смени, ставајќи крај на сите надежи за обновување на уставната власт на Римската Република. Меѓутоа, војната довела до колапс на самиот Триумвират бидејќи Октавијан бил во можност да го искористи незадоволството во таборот на Лепид за да го стави настрана својот партнер, оставајќи ги Октавијан и Марко Антониј како единствени владетели на римскиот свет и поставувајќи го теренот за Граѓанската војна меѓу Октавијан и Антониј.

Позадина[уреди | уреди извор]

Таткото на Секст, Помпеј, му бил непријател на Јулиј Цезар многу години, а ова непријателство конечно зоврило во 49 пр.н.е. со почетокот на Цезаровата граѓанска војна. Во 48 пр.н.е. Помпеј бил погубен од Египќаните, но Секст и неговиот брат Гнеј Помпеј ја продолжиле борбата сè до 45 пр.н.е., кога станало јасно дека Цезар е победник. По Мунда, братот на Секст бил прогонуван и умрел во битка, а самиот Секст побегнал во Сицилија, но се чувал во тајност некое време.

Кога Јулиј Цезар бил убиен на 15 март 44 г.пр.н.е., името на Секст било ставено на списокот на проскрипции што го направиле Лепид, Марко Антониј и Октавијан, членови на Вториот триумвират. Списокот бил направен не само за да се пополни ризницата, туку и да помогне во војната на Вториот триумвират против Брут и Касиј, а во него биле наведени сите други непријатели на Цезар и нивните роднини.

Рани победи[уреди | уреди извор]

Кога го нашол своето име на овој список, Секст решил да продолжи таму каде што застанал неговиот татко. Тој ја избрал Сицилија за своја база, освојувајќи неколку градови, вклучувајќи ги Тиндарис, Миле и главниот град на провинцијата, Месина. Други градови, како што е Сиракуза, попуштиле пред Секстовата буна и им се приклучиле на неговите сили. Секст наскоро станал сериозна сила во граѓанската војна по смртта на Цезар. Тој собрал огромна војска и голема флота воени бродови. Многу од робовите и пријателите на неговиот татко, како и остатоците од фракцијата оптимати, се приклучиле на неговата кауза, надевајќи се дека ќе ја зачуваат Римската Република, која брзо се претворала во автократско царство. Многу од робовите кои му се придружиле на Секст доаѓале од вилите на патрициите, а ова дезертерство толку многу ги повредувало Римјаните што весталките се молеле тоа да престане.

Со неговата голема флота на бродови управувана од сицилијански маринци и командувани од способни адмирали како Менас, Менекрат и Демохар, Секст ги запрел сите пратки (особено пченица) кон Рим и ја блокирал Италија за да ја спречи трговијата со други нации на море. Оваа блокада сериозно ја сакатела римската војска како и Италијанскиот Полуостров. Конечно, кога римскиот народ се побунил, членовите на Триумвиратот решиле да го признаат Секст како владетел на Сардинија, Корзика и Сицилија под услов тој да се согласи да не врши блокада и да започне повторно да испраќа пратки со жито. Секст се согласил, а исто така се согласил да престане да прифаќа избегани робови во неговата кауза. Овој договор бил наречен Мизенумски пакт според Мизенум каде што беше преговарано.

Поважни борби[уреди | уреди извор]

Триумвиратот во 42 г.пр.н.е. ги поразил Брут и Касиј во битката кај Филипи. Кога завршила блокадата (по краткиот и кревок мир), Триумвиратот, особено Октавијан и неговата десна рака Марко Агрипа, успеале да ја насочат својата енергија на Секст и започнале агресивна офанзива. Октавијан се обидел да ја нападне Сицилија во 38 г.пр.н.е., но бродовите биле принудени да се вратат назад поради лошото време.

Агрипа пресекол дел од Вија Ерколана и ископал канал за да го поврзе Лукринското Езеро со морето, за да го претвори во пристаниште, наречено Портус Јулиус. Новото пристаниште се користело за обука на бродови за поморски битки. Била изградена нова флота, со 20.000 веслачи кои произлегувале од ослободувањето на робовите. Новите бродови биле изградени многу поголеми, за да носат многу повеќе единици на поморската пешадија, кои истовремено се обучувале. Понатаму, за неговиот партиски поход, Антониј разменил 20.000 пешадија за 120 бродови под команда на Тит Статилиј Бик. Во јули 36 стр. n. д, две флоти испловиле од Италија, а втората флота, обезбедена од третиот триумвир Марко Емилиј Лепид, испловил од Африка за да го нападне упориштето на Секст во Сицилија.

Во август, Агрипа конечно успеал да го победи Секст во поморската битка кај Мила (денешен Милацо). Истиот месец, Октавијан бил поразен и тешко ранет во битката кај Таормина.

Во Наулох, Агрипа ја сретнал флотата на Секст. Двете флоти биле составени од 300 брода, сите со артилерија, но Агрипа под своја команда имал потешки единици, вооружени со харпак и корвус. Агрипа успеал да ги блокира поподвижните бродови на Секст и, по долга и крвава борба, да го победи својот непријател. Агрипа изгубил три брода, додека 28 од бродовите на Секст биле потопени, 17 избегале, а останатите биле изгорени или заробени. Во меѓувреме, Лепид успеал да истовари поголем дел од својата војска и да ги опустоши сицилијанските села.

Во борбите кои следеле биле убиени околу 200.000 луѓе, а уништени 1.000 воени бродови, а многу жртви однеле Секст и неговата војска и морнарица. Тиндарис и Месина биле особено тешко погодени, а подрачјето помеѓу нив било уништено.

Последици[уреди | уреди извор]

Во 36 г.пр.н.е. Секст побегнал од Сицилија (со што всушност завршила војната) во Милет каде што во 35 г.пр.н.е. бил фатен и погубен без судење од Марко Тициј, еден од генералите на Марко Антониј. Ова било незаконски, бидејќи тој бил римски државјанин и затоа имал право на судење. Октавијан ја искористил оваа грешка кога односите меѓу него и Марко Антониј станале затегнати.

Конечниот крај на отпорот на Помпеј веднаш ја истакнал растечката недоверба меѓу триумвирите. Кога Октавијан го посетил логорот на Лепид и бил поздравен од војниците како син на Цезар, Лепид го направил непромислениот потег да го избрка својот гостин надвор од логорот. Ова предизвикало голем дел од војската на Лепид да пребега на страната на Октавијан и му дало изговор на Октавијан целосно да го отстрани Лепид. Октавијан го обвинил Лепид за узурпирање на власта во Сицилија и обид за бунт. Лепид бил принуден да се потчини, прогонет во Киркеј и лишен од сите негови функции освен онаа на pontifex maximus. Октавијан ги презел неговите поранешни провинции.

Голем дел од огромното земјоделско земјиште на Сицилија било или уништено или оставено необработено, а голем дел од оваа земја била конфискувана и поделена на членовите на легиите што се бореле на Сицилија. Она што го постигна ова беше двојно: служеше да ја исполни Сицилија со лојални, благодарни жители и вети дека ќе ја врати Сицилија на нејзината поранешна продуктивност.

Околу 30.000 робови биле заробени и вратени кај нивните господари, а уште 6.000 биле набиени на дрвени колци како пример.

Историски извори[уреди | уреди извор]

Апијан: Граѓански војни . Книга 5 (онлајн копија)

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ Powell & Welch, Sextus Pompeius, London: Duckworth (2002), p. 205
↑ Lange, Triumphs in the Age of Civil War, Bloomsbury (2016), pp. 118–119
↑ Suetonius, Divus Augustus 9

Литература[уреди | уреди извор]

Si Sheppard: Actium 31 BC: Downfall of Antony and Cleopatra. Osprey Publishing. 2009. 978-1-84603-405-3. стр. 6–18.(excerpt, p. 6, при Гугл книги)
Spencer C. Tucker (ed.): A Global Chronology of Conflict. ABC-CLIO. 2009. 978-1-85109-672-5. стр. 131.(excerpt, p. 131, при Гугл книги)
Anthony Everett: Augustus: The Life of Rome's First Emperor. Random House. 2006. 978-1-58836-555-2. стр. 116–143.(excerpt, p. 116, при Гугл книги)
Shelley C. Stone, III: Sextus Pompey, Octavian and Sicily. American Journal of Archaeology, Vol. 87, No. 1 (Jan., 1983), pp. 11–22 (JSTOR)

[1] Powell & Welch, Sextus Pompeius, London: Duckworth (2002), p. 205

[2] Lange, Triumphs in the Age of Civil War, Bloomsbury (2016), pp. 118–119

[3] Suetonius, Divus Augustus 9

[1]

[2]

[3]