Планкова честичка

Планковата честичка, именувана по физичарот Макс Планк, е хипотетичка честичка определена како мала црна дупка чија Комптонова бранова должина е еднаква на нејзиниот Шварцшилдов полупречник.^[1] Нејзината маса е на тој начин приближна на планковата маса, а нејзината Комптонова бранова должина и нејзиниот Шварцшилдов полупречник се околу планковата должина.^[2] Планковите честички понекогаш се користат како вежба за да се определи Планковата маса и Планковата должина.^[3] Тие играат улога во некои модели на развитокот на универзумот за време на Планковата ера.^[4]

Во споредба со протонот, на пример, Планковата честичка би била екстремно мала (нејзиниот полупречник е еднаков на Планковата должина, која е околу 10⁻²⁰ пати поголема од полупречникот на протонот) и помасивна ( планковата маса е 10¹⁹ пати поголема од масата на протонот).^[5] Планковата честичка, исто така, би имала многу минливо постоење, испарувајќи поради Хокинговото зрачење по околу 5⋅10^-39 секунди.

Извор

Додека мислењата се разликуваат во однос на нејзината соодветна определба, најчестата определба на Планковата честичка е честичка чија Комптонова бранова должина е еднаква на нејзиниот Шварцшилдов полупречник. Ова ја поставува врската:

\lambda ={\frac {h}{mc}}={\frac {2Gm}{c^{2}}}

Така правејќи ја масата на таквата честичка:

m={\sqrt {\frac {hc}{2G}}}

Оваа маса ќе биде ${\sqrt {\pi }}$ пати поголема од Планковата маса, правејќи ја Планковата честичка 1,772 пати посилна од единицата за Планковата маса.

Нејзиниот полупречник ќе биде Комптоновата бранова должина:

$r={\frac {h}{mc}}={\sqrt {\frac {2Gh}{c^{3}}}}$

Планковата должина $ℓ P$ е определена како

$\ell _{\mathrm {P} }={\frac {r}{2{\sqrt {\pi }}}}={\sqrt {\frac {\hbar G}{c^{3}}}}$

Димензии

Со користење на горенаведените изведувања можеме да ги замениме универзалните константи h, G и c и да ги определиме физичките вредности за масата и полупречникот на честичката.

Табела 1: Физички димензии на планковата честичка
Параметар	Димензија	Вредност во SI единици
Маса	М	3,85763⋅10^-8 кг
Полупречник	L	5,72947⋅10^-35 м
Волумен	L³	7,87827⋅10^-103 м³
Густина	M L⁻³	4,89655⋅10⁹⁴ кг м⁻³
Живот	T	4,826512⋅10^-39 с

Наводи

↑ Michel M. Deza; Elena Deza. Encyclopedia of Distances. Springer; 1 June 2009. ISBN 978-3-642-00233-5. p. 433.
↑ „"Light element synthesis in Planck fireballs" - SpringerLink“. Архивирано од изворникот на 2020-02-16. Посетено на 2018-12-10.
↑ B. Roy Frieden; Robert A. Gatenby. Exploratory data analysis using Fisher information. Springer; 2007. ISBN 978-1-84628-506-6. p. 163.
↑ Harrison, Edward Robert (2000), Cosmology: the science of the universe, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-66148-5 p. 424^{[мртва врска]}
↑ Harrison 2000, стр. 478.

Надворешни врски

[1] Michel M. Deza; Elena Deza. Encyclopedia of Distances. Springer; 1 June 2009. ISBN 978-3-642-00233-5. p. 433.

[2] „"Light element synthesis in Planck fireballs" - SpringerLink“. Архивирано од изворникот на 2020-02-16. Посетено на 2018-12-10.

[3] B. Roy Frieden; Robert A. Gatenby. Exploratory data analysis using Fisher information. Springer; 2007. ISBN 978-1-84628-506-6. p. 163.

[4] Harrison, Edward Robert (2000), Cosmology: the science of the universe, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-66148-5 p. 424^{[мртва врска]}

[FOOTNOTEHarrison2000[httpsbooksgooglecombooksid–8PJbcA2lLoCpgPA478_478]-5] Harrison 2000, стр. 478.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]