Национела драктен
Национела драктен („народна носија“) е историска шведска народна носија, дизајнирана од кралот Густав III и претставена во 1778 година. Таа била дизајнирана за благородништвото и средната класа со намера да ја ограничи зголемените трошоци и увози на луксузи во модата, што се сметало за одлив на економијата и штетно за општеството поради сиромаштијата што следувала. Биле дизајнирани машки и женски народни носија. Женската верзија на костимот требало да има траен ефект, модифицирана неколку пати подоцна, како официјална носија на Кралскиот двор.
Историја[уреди | уреди извор]
Презентирани од Густав III во 1778 година без законски мерки за да ги направат задолжителни, костимите по кралска препорака требало да бидат официјална облека на благородништвото и средната класа. Свештениците и селските имоти биле исклучени од препораката.
Мотивирајќи ја реформата и името на костимот, кралот ја истакнал важноста да ги натера неговите шведски поданици да престанат да се угледуваат на скапи странски моди. Идејата предизвикала интерес во странство, а особено во Франција мислењата биле различни. Волтер за тоа рекол:
- Нациите треба да бидат сами. Тие треба да се имитираат само во она што е добро, а никогаш во она што е каприциозно. Владетелот на Швеѓаните, кој ништо не превидува, го сфаќа тоа потполно и целосно. И тој ќе им го даде на својот народ најголемиот од сите имоти - манири. Упатете му ги моите поздрави и кажете му дека го почитувам како добродетел на човештвото и пример за кралевите. Умирам и тоа чувство го носам до гроб како утеха за мене.
И женските и машките народни носија имале специфични барања за боја за дворските функционери: црна со црвена облога за редовно користење и светло сина со бела облога за свечени прилики. Другите луѓе биле слободни да избираат свои комбинации на бои сè додека го одржувале двотонскиот дизајн.
Женска верзија[уреди | уреди извор]
Женската костими ја следела модата на ерата, освен јаката и ракавите кои биле инспирирани од ренесансата. Никогаш не се раширило на поширокото женско население, прво се користеле само на кралскиот двор во присуство на монархот.
По смртта на Густав III, тоа станало вообичаен фустан за жените.[1] Дизајнот на фустанот продолжил да ја следи актуелната мода како што одминувало времето, но основниот изглед на карактеристичните ракави бил задржан и се разви специфично правило за боја: црна или многу темно сина со бели облоги. Фустанот се користел за жени кои биле претставени на Судот до 1952 година, а сè уште го користат шведските дами во свечени прилики.[1]
Машка верзија[уреди | уреди извор]
Машката носија била многу пооригинална и вклучувала детали од ренесансата и периодот на Карл XII од шведската историја. Се користела во дворот и од многу функционери за време на владеењето на Густав III и неговиот син Густав IV Адолф, а подоцна исто така била во ограничена употреба како еден вид народна носија за градските жители во Стокхолм.
Наводи[уреди | уреди извор]
- Astrid Tydén-Jordan : Kungligt klädd, kungligt mode (1987) Stockholm
- Nationella Dräkten, En studie kring Gustaf III:s Dräktreform 1778 by Eva Bergman, Nordiska Museets Handlingar 8, Stockholm, 1938
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- runeberg.org (слика)