Модул на збивливост
Модул на збивливост ( или ) — физичка величина која ја изразува способноста на еден материјал да се противи на збивање. Се одредува како соодносот меѓу инфинитезималното зголемување на притисокот и последичното релативно зголемување на зафатнината.[1]. Постојат други модули кои го изразуваат поведението на материјалот (изобличувањето) при други видови напрегање: модулот на смолкнување го опишува поведението при смолкнување, а Јанговиот модул го опишува поведението при линеарно напрегање. За течностите важи само модулот на збивливост. Кај сложените анизотропни цврсти материјали како дрвото и хартијата, овие модули не даваат доволно сознанија за да се опише нивното поведение, па затоа кај нив наполно се применува воопштениот Хуков закон.
Одредба[уреди | уреди извор]
Овој модул () може формално да се претстави со равенката
каде е притисокот, е зафатнината, а е изводот на притисокот во однос на зафатнината. Земајќи единица маса,
каде ρ е густината, а dP/dρ е изводот на притисокот во однос на густината (т.е. степенот на промена на притисокот во дадена зафатнина). Збивливоста на супстанцијата е обратна на модулот.
Термодинамички однос[уреди | уреди извор]
Во потесна смисла, модулот на збивање е термодинамичка величина, и тука мора да се укаже температурната промена при збивањето: може да биде постојана-температура (изотермално ), постојана-ентропија (изентроп ) и други варијанти. Ова разграничување особено важи за гасовите.
Кај идеален гас, изентропскиот модул на збивање се добива со
а изотермалниот модул на збивливост е даден со
каде
- γ е адиабатскиот показател
- p е притисокот.
Кога гасот не е идеален, овие равенки даваат само приближна вредност на модулот. Кај течностите, модулот на збивливост K и густината ρ ја одредуваат брзината на звукот c (притисочни бранови), според Њутм-Лапласовата формула
Кога имаме цврсто тело, и имаат мошне слични вредности. Цврстите тела можат да издржат и надолжен бран: брановата брзина кај ваквите материјали се добива со примена на уште еден модул на растегливост, како на пр. оној на смолкнување.
Мерење[уреди | уреди извор]
Модулот на збивливост може да се измери преку скршнувањето при даден притисок. Ова е својство на течност кое ја покажува нејзината способност да си ја промени зафатнината под притисок.
Некои вредности[уреди | уреди извор]
Материјал | Модул на збивливост GPa | Модул на збивливост во psi |
---|---|---|
Стакло | 35 - 55 | 5,8×106 |
Челик | 160 | 23,2×106 |
Дијамант (при 4K) [2] | 443 | 64×106 |
Материјал со модул на збивливост од 35 GPa губи еден отсто од зафатнината кога ќе претрпи надворешен притисок од 0,35 GPa ~3.500 бари.
Вода | 2,2 GPa |
Метанол | 823 MPa (при 20 °C и 1 атм) |
Воздух | 142 kPa (адиабатски модул на збивливост) |
Воздух | 101 kPa (модул на збивливост при постојана температура) |
Цврст хелиум | 50 MPa (приближно) |
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Bulk Elastic Properties“. hyperphysics. Georgia State University.
- ↑ Introduction to Solid State Physics, 8th edition" by Charles Kittel, 2005, стр. 52 ISBN 0-471-41526-X
- ↑ Fluegel, Alexander. „Bulk modulus calculation of glasses“. glassproperties.com.
Литература[уреди | уреди извор]
- De Jong, Maarten; Chen, Wei (2015). „Charting the complete elastic properties of inorganic crystalline compounds“. Scientific Data. 2: 150009. Bibcode:2013NatSD...2E0009D. doi:10.1038/sdata.2015.9.
|
Формули за претворање | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Својствата на еднородните изотропни растегливи материјали се определуваат со два од овие модули; оттука можат да се пресметаат и останатите согласно дадените формули. | |||||||
Напомени | |||||||
Има две исправни решенија. | |||||||
Не може да се користи кога | |||||||