Гроздана Олујиќ
| Grozdana Olujić Гроздана Олујић | |
|---|---|
 | |
| Роден/а | 30 август 1934 Ердевик, Кралство Југославија |
| Починат/а | 16 март 2019 (возр. 84) Белград, Србија |
| Занимање |
|
| Апсолвент на | Универзитет во Белград Филолошки факултет |
| мрежно место | |
| www.grozdanaolujic.net | |
Гроздана Олујиќ ( Serbian Cyrillic , 30 август 1934 – 16 март 2019 година) била српски писател, преведувач, уредник и критичар. Нејзините романи и збирки бајки се преведени на повеќе од 35 јазици. Нејзините награди ја вклучуваат наградата „Андриќ“, наградата за детски игри „Змај3 и наградата „Бора Станковиќ“.
Биографија[уреди | уреди извор]
Детство и образование
Гроздана Олујиќ е родена во 1934 година во Ердевик. Основно училиште завршила во родниот град, а гимназија во Бечеј. Потоа се запишала на англиски јазик и литература во Белград.
Олујиќ дипломирала и магистрирала англиска литература на Филолошкиот факултет на Универзитетот во Белград . Нејзиниот прв роман „ Прошетка до рајот“ ( Излет у небо ) бил објавен во 1958 година, кога писателката имала 24 години. Книгата стана бестселер и беше преведена на повеќе европски јазици и доби награда на издавачката куќа „Народна просвета“ за најдобар роман на Југославија. Романот е адаптиран за сцената, а во 1962 година, врз основа на книгата, филмскиот режисер Јован Живановиќ ја снимил мелодрамата Чудна девојка .[1]
Романите Гласај за љубовта ( Гласам за љубав ), Не буди куче што спие ( Не буди заспале псе ) и диво семе ( Дивље семе ) објавени во 60-тите години, ја одобрија Гроздана Олујиќ како една од водечките автори на југословенската литература. Дивото семе освои поволни критичари и беше високо ценето во САД и стана задолжителна литература на неколку универзитети.[2]
Романот Играта ( Igra ) од збирката Африканска виолетова ( Afrička ljubičica ), објавена во 1985 година, ја добил главната награда на меѓународниот конкурс во Арнсберг . Речиси сите раскази од збирката беа преведени на странски јазици и вклучени во антологии на кратка проза ширум светот вклучувајќи ги Германија, САД, Украина, Русија, Израел, Индија, Велика Британија, Франција итн. Во 2009 година, романот на писателот Гласови на ветрот ( Гласови у ветру ) станала добитник на наградата НИН, главната книжевна награда на Србија.[3]
Гроздана Олујиќ е автор на неколку популарни книги за деца и млади. Збирката бајки „Волшебната метла“ е објавена во СССР во 1985 година во 100.000 примероци.[се бара извор]
Олујиќ превела и голем број дела на српски; преведувала од полски бајки за јужниот ветер од Данута Цирлиќ-Страшињска и делата на Саул Белоу, Амрита Притам, Вилијам Кенеди, Арнолд Вескер, Јукио Мишима и други. Таа почина на 16 март 2019 година во Белград.
Израелскиот критичар и есеист Дина Катан Бен-Цион, говорејќи за романот Глас на ветрот, рече дека „Само српската литература ја има својата стогодишна осаменост “.[4][5]
Олујиќ е позната и по нејзините есеи, вклучувајќи дела за Кафка, Томас Волф, Марсел Пруст, Вирџинија Вулф и Поетика на бајките.[6]
Награди[уреди | уреди извор]
Таа била одликувана со Орден на Данеброг,[7] стана почесен граѓанин на Осло и освоила бројни награди, вклучувајќи ја наградата НИН, Светскиот конгрес за уметност и култура за најдобра модерна бајка во 1994 година,[8] Награда Андриќ, награда за детски игри Змај [9] и наградата Бора Станковиќ.
Работи[уреди | уреди извор]
- Излет у небо, 1957 година.
- Гласам за љубав, 1962 г.
- Не буди заспале псе, 1964 година.
- Дивље семе, 1967 г.
- Седефна ружа и друга бајке, 1979 г.
- Небеска река и други бајке, 1984 г.
- Африка љубичице, 1984 г.
- Звездане луталице, 1987 година.
- Дечак и принцеза, 1990 година.
- Принц облака, 1990 година.
- Златни тањир и други бајке, 1998 г.
- Месечев свет, 1998 г.
- Светлосна врата, 2002 година.
- Камен кој е летео и друг бајке, 2002 година.
- Снежни свети и други бајки, 2004 година.
- Jastuk koji je pamtio snove i druge, 2007 година.
- Гласови во ветер, 2009 г.
- Преживувања до сутра, 2017 година.
- Bili su deca kao i ti, 2017 година.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Čudna devojka“. www.filmovi.com. Архивирано од изворникот на 2011-12-29. Посетено на 2018-11-02.
- ↑ „Гроздана Олујић“. Гоцини радозналци (српски). 2012-07-29. Посетено на 2019-03-14.
- ↑ „GROZDANI OLUJIĆ NINOVA NAGRADA“. City Magazine - Besplatni magazin za urbani životni stil (српски). Архивирано од изворникот на 2019-01-03. Посетено на 2018-11-02.
- ↑ „Des voix dans le vent“. Gaia (француски). 2013-10-11. Посетено на 2018-11-02.
- ↑ Radmima Gorup. Grozdana Olujic, Glasovi u vetru. Journal of the North American Society for Serbian Studies, 2009, vol.23, No.1
- ↑ „Grozdana Olujić - Poetika Bajke“ (PDF).
- ↑ „Политика Online“. www.politika.rs. Посетено на 2018-11-02.
- ↑ „Vreme - NIN-ova nagrada Grozdani Olujuć“. www.vreme.com. Архивирано од изворникот на 2019-01-03. Посетено на 2018-11-02.
- ↑ „Zmajeve decje igre“. 2012-05-11. Архивирано од изворникот на 2012-05-11. Посетено на 2018-11-02.