Преглед на кодот на Тројна врска

{{внимание}}
[[File:Dehydrobenzoannulene.jpg|мини|исправано=1.4|Структура на [[атомскосилов микроскоп|АСМ]]-слика на дехидробензо[12]анулен, каде [[бензен]]ските прстени се прицврстени со тројни врски]]
'''Тројна врска''' — [[хемиска врска]] меѓу два [[атом]]а образувана со шест сврзани електрони наместо вообичаените два во [[ковалентна врска|ковалентната единечна врска]]. Тројните врски се посилни од еквивалетните [[единечна врска|единечни]] или [[двојна врска|двојни врски]], бидејќи имаат три сврзувања. Најчестата тројна врска, меѓу [[јаглерод]]ни атоми, се среќава кај [[алкин]]ите. Други [[функционална група|функционални групи]] со тројни врски се [[цијанид]]ите и [[изоцијанид]]ите. Некои двоатомски молекули како [[диазот]]от и [[јаглерод моноксид]]от исто така се тројно сврзани. На [[скелетна формула|скелетните формули]] оваа врска се претставува со три напоредни црти (≡) помеѓу сврзаните атоми.<ref>{{JerryMarch}}</ref><ref>''Organic Chemistry'' 2nd Ed. John McMurry</ref><ref>{{наведено списание|doi=10.1002/chem.200401299|title=Triple-Bond Covalent Radii|year=2005|last1=Pyykkö|first1=Pekka|last2=Riedel|first2=Sebastian|last3=Patzschke|first3=Michael|journal=Chemistry: A European Journal|volume=11|issue=12|pages=3511–20|pmid=15832398}}</ref>

{| class="wikitable" style="margin:1em auto; text-align:center;"
||[[File:Acetylene-CRC-IR-dimensions-2D.svg|150px]]
||[[File:Cyanogen-2D-dimensions.svg|180px]]
||[[File:Carbon monoxide 2D.svg|100px]]
|-

|| [[ацетилен]], H&minus;C≡C&minus;H
|| [[цијан]], N≡C&minus;C≡N
|| [[јаглерод моноксид]], C≡O
|-

|+'''Хемиски состави на тројната врска'''
|}

==Сврзување==
Видот на сврзување го одредува [[орбитална хибридизација|орбиталната хибридизација]]. Во случај на ацетиленот, секој јаглероден атом има две [[sp-орбитала|sp-орбитали]] и две [[p-орбитала|p-орбитали]]. Двете sp-орбитали се линеарни со рамни агли (180°) и ја заземаат x-оската ([[Декартов координатен систем]]). p-орбиталите се [[нормалност (математика)|нормални]] на y-оската и z-оската. Кога јаглеродните атоми ќе се доближат, sp-орбиталите се преклопуваат образувајќи [[сигма-врска]] sp-sp. Истовремено p<sub>z</sub>-орбиталите се приближуваат и заедно образуваат p<sub>z</sub>-p<sub>z</sub> [[пи-врска]]. Така, другиот пар на p<sub>y</sub>-орбитали образува p<sub>y</sub>-p<sub>y</sub> пи-врска. Следствено на тоа, се образуваат една сигма-врска и две пи-врски.

Во [[свиткана врска|свитканите врски]], тројната врска може да се образува и со преклоп на три sp<sup>3</sup> резни без потреба од создавање на пи-врска.<ref>''Advanced Organic Chemistry'' Carey, Francis A., Sundberg, Richard J. 5th ed. 2007</ref>

==Кај елементите потешки од јаглерод==
[[File:W2(OC(CH3)3)6.svg|right|thumb|244px|Структура на хекса(терт-бутокси)диволфрам(III), пример за метално-метална тројна врска.]]
Тројните врски се застапени во многу елементи потешки од јаглеродот, особено кај [[преодни метали|преодните метали]]. Добро познати примери се хекса(терт-бутокси)диволфрам(III) и хекса(терт-бутокси)димолибден(III). Меѓумолекулското растојание изнесува околу 233&nbsp;[[пикометар|пм]].<ref>{{наведено списание |doi=10.1016/j.poly.2005.07.010|title=Crystal and molecular structure of W<sub>2</sub>(OBut)<sub>6</sub> and electronic structure calculations on various conformers of W<sub>2</sub>(OMe)<sub>6</sub>|year=2006|last1=Chisholm|first1=Malcolm H.|last2=Gallucci|first2=Judith C.|last3=Hollandsworth|first3=Carl B.|journal=Polyhedron|volume=25|issue=4|pages=827–833}}</ref> Соединението W2 е од особен интерес заради неговите реакции со аклините, што води до тројно сврзани метално-јаглеродни соединенија со формулата RC≡W(OBut)<sub>3</sub><ref>.{{наведено списание |doi=10.1021/om00120a014|title=Multiple metal carbon Bonds. 35. A General Route to tri-''tert''-Butoxytungsten Alkylidyne complexes. Scission of Acetylenes by Ditungsten Hexa-''tert''-butoxide|year=1985|last1=Listemann|first1=Mark L.|last2=Schrock|first2=Richard R.|journal=Organometallics|volume=4|pages=74–83}}</ref>

== Наводи ==
{{наводи}}

== Надворешни врски ==
* [https://ehemija.mk/prezentacii/prva/samoproverka-hemiska-vrska.ppt Хемиски врски] — „Е-хемија“ {{mk}}

{{Хемиски врски}}
{{Теорија на хемиското сврзување}}
{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Хемиски врски]]