Преглед на кодот на Конфуцијанство

[[Податотека:Dacheng Hall.JPG|мини|десно|300п|„Даченг“ — главната аула на Храмот на Конфуциј во [[Ќуфу]], Кина.]]
{{Конфуцијанство}}
'''Конфуцијанство''' ([[кин.]] {{јаз|zh|儒学}}) — [[религија]] што ја основал кинескиот филозоф [[Конфуциј]] ([[551]] - [[479]] п.н.е.) во кинеската покраина Шангтунг. Неговото подучување било во врска со моралот, добродетелта, природата и општественото уредување. Земји и култури кои се под силно влијание на конфуцијанството се [[Народна Република Кина|Кина]], [[Јапонија]], [[Кореја]], [[Тајван]], [[Сингапур]] и [[Виетнам]].

Конфуцијанството не се заснова врз верата во некој [[бог]], туку врз следење на „[[Тао]]“ ('''патот'''), и учи дека мудроста на живеењето се состои од урамнотежениот живот, кој е во склад со природата. Значително место зазема култот кон предците и верата во духови.

== Историја ==
''Главна статија: [[Конфуциј]]''

[[Конфуциј]] бил мудар филозоф од Кина, чие учење со векови е влијателно во [[Источна Азија]]. Неговите идеи не се прифатени додека бил жив, а тој самиот често се жалел дека не е ангажиран од ниеден феудален господар. Како што се случува и со други истакнати фигури, како [[Исус Христос]], [[Сократ]] и [[Буда]], Конфуциј не оставил зад себе ниеден напишан текст. Денешните текстови кои се поврзуваат со него се текстови запишани од неговите ученици. Најважната книга на конфуцијанството се нарекува „[[Аналекти]]“. Ова е уште повеќе искомплицирано со периодот на палење на книгите, за време на династијата  [[Ќин (династија)|Ќин]] во Кина, меѓу 213 и 206 г. п.н.е.

Првиот вистински конфуцијански систем е создаден од неговите ученици или од учениците на неговите ученици. Во текот на плодниот период на филозофијата во Кина, конфуцијанството го развиле во етичка и политичка доктрина личности како [[Менг-це]] и [[Сјин-це]] (да не се меша со [[Сун Це]]). Менг-це го збогатил ова учење со тврдењето дека природата на човекот во својата суштина е добра, за разлика од Сјин-це, кој го тврдел спротивното дека човечката природа е лоша и затоа е потребно да бидат учени и изложени на обреди.

Некои од учениците на Сјин-це, како [[Хан Феј]] и [[Ли Сји]] станале легисти (еден вид ран [[тоталитаризам]], сосема различен од учењето на конфуцијанството).

Конфуцијанството онакво какво што опстојало до [[XIX век|XIX]] и [[XX век]], главно доаѓа од школите на [[неоконфуцијанство]]то, предводено од [[Чу Сји]]. Неоконфуцијанството ги комбинира идеите на [[таоизам|таоизмот]] и [[будизам|будизмот]] со постоечките конфуцијански идеи, и со тоа се претвора во покомплетен систем на [[метафизика]]та. Во исто време, многу форми на конфуцијанството историски се декларирале како спротивни на системот на верувања на будизмот и таоизмот.

За време на кинеската [[културна револуција]] (1949–1976), конфуцијанството е потиснато, но после тој период повторно е оживеан.

== Обреди ==

{{cquote|Води ги луѓето со административни налози и постави ги на своите места со „[[кривичен закон]]“, и тие ќе ги избегнуваат казните, но нема да имаат чувство за срам. Води ги со одличност и постави ги на своите места со обреди, тогаш кај нив ќе се развие чувството за срам и самите ќе се доведат во ред. (''Аналекти'' II, 3)}}

Погорниов цитат ја објаснува суштинската разлика меѓу [[легизам|легизмот]] и [[ритуализам|ритуализмот]], како и меѓу европското и источноазиското општество.

Како што се случува со [[превод]]ите на древни текстови, така и за овие текстови преводите се разликуваат во зависност од гледната точка на преведувачот. Некои преводи од [[XVIII век]], поимот „[[обред]]“ го преведуваат со „[[ритуал]]“ во смисла на религиозно [[жртвување]]. Сепак, поимот „обред“ може да се сфати како изнаоѓање баланс меѓу спротивставени квалитети, кои инаку би воделе кон конфликт. Ритуалот ги дели луѓето на категории и гради хиерархиски врски преку церемонии и протоколи.

== Управување ==
{{cquote|Никогаш не им го прави на другите она што не би сакал тие да ти го направат тебе.}}
Едно од клучните концепти на конфуцијанството е: за да владееш со другите, прво треба да владееш со себеси. Ова натаму е развиено во првата од [[Четири книги|Четирите книги]] „Големото учење“, и тесно е поврзано со [[таоизам|таоистичкиот]] концепт на [[ву веј]]: „Колку помалку кралот се труди, толку повеќе е сторено.“

Оваа идеја можеме да ја најдеме во [[шаманизам|шаманистичките]] верувања, како на пример дека кралот е оска меѓу небото, луѓето и Земјата.

== Совршен човек ==
Пресудно прашање во класичнотоконфуцијанство е отменоста, или „јунце“ (Chinese: 君子; буквален превод: „благородник“). Ги поттикнува сите луѓе да се стремат кон идеалот на „господинот“, „благородникот“, „совршениот човек“. Накратко описот на „совршен човек“ е оној кој е комбинација на квалитетите на светец, научник и вистински господин.

Најголем пример за совршен човек бил самиот [[Конфуциј]].

== Исправување на имињата ==

[[Сјин-це]] во делот 22 од „Исправување на имињата“ изјавил дека древните мудри кралеви бирале имиња кои директно се во врска со реалноста, но подоцнежните генерации ја измешале терминологијата, исковале нова номенклатура и поради тоа веќе не можат да го одвојат правилното од погрешното. 
Самиот Конфуциј верувал дека општествениот неред е резултат на неуспехот да се сфати и да се живее во реалноста.

== Дали конфуцијанството е религија? ==

Повеќето [[религија|религии]] се дефинираат како верба во еден или повеќе [[бог]]ови, организирано свештенство, верба во [[задгробен живот]] и воспоставени [[традиција|традиции]]. Според таквото дефинирање, конфуцијанството не е религија. Иако конфуцијанството може да вклучува обожување на предците, жртвување на духовите од предците и на апстрактно небесно божество, како и обожување или боготворење на древните кралеви, па дури и на самиот [[Конфуциј]], сепак сите овие одлики ги наоѓаме како верувања во [[Кина]] далеку пред појавата на Конфуциј.

Општо земено, Кинезите и останатите народи од [[Источна Азија]] не го сметаат конфуцијанството за религија.

== Поврзано ==
{{рв|Confucianism}}
* [[Таоизам]]
* [[Неоконфуцијанство]]

{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Конфуцијанство| ]]
[[Категорија:Кинеска филозофија]]
[[Категорија:Филозофија]]