Преглед на кодот на Жаброноги

{{Taxobox
| color = lightblue
| name = Жаброноги
| image = Triops_longicaudatus.jpg
| image_caption = ''[[Триопс|Triops]]'', познат [[Грбочерупкари|грбочерупкар]] (''Notostraca'')
| image_width = 250px
| fossil_range =
| regnum = [[Животни]]
| phylum = [[Членконоги]]
| subphylum = [[Ракови]]
| classis = '''Жаброноги'''
| classis_authority = [[Пјер Андре Латреј|Latreille]], 1817
| subdivision_ranks = Редови
| subdivision = 
* '''''Поткласа [[Sarsostraca]]'''''
*: [[Бесчерупкести ракови|Anostraca]]
* '''''Поткласа [[Листоноги|Phyllopoda]]'''''
*:: [[Lipostraca]]†
*:: [[Грбочерупкари|Notostraca]]
*: '''Инфракласа [[Школкари|Diplostraca]]'''
*:: [[Laevicaudata]]
*:: [[Spinicaudata]]
*:: [[Cyclestherida]]
*:: [[Водни болви|Cladocera]]
}}
'''Жаброноги''' ({{науч|Branchiopoda}}) — група на примитивни и првенствено [[Пресна вода|слатководни]] [[ракови]]. Постојат преку 900 познати видови. Неколку од нив се добро познати, вклучувајќи ја ''[[Artemia]]'' и ''[[Водна болва|Daphnia]]'', бидејќи и двете се одгледуваат како аквариумска храна или се користат во научни цели. Иако името ''Branchiopoda'' е слично по звучност и пишување на ''Brachiopoda'' ([[раменоноги]]), овие две групи на животни не треба да се мешаат.

Во постарите класификации, надредот ''[[Школкари|Diplostraca]]'' се состоел од двата реда − ''[[Школкоракови|Conchostraca]]'' и ''[[Водни болви|Cladocera]]''. Меѓутоа, според поновите истражувања, овие редови би можеле да се вештачки, бидејќи некои од нивните членови имаат [[Парафилија|парафилетско]] потекло во рамките на ''Diplostraca''. Поради ова, редот ''Conchostraca'' повеќе не е во употреба.

Иако неколку видови на водни болви се адаптирале за живот во море, овие ракови се претежно слатководни. Најстариот познат вид ([[фосил]]) е стар 500 милиони години и се нарекува ''Rehbachiella kinnekullensis''. За бесчерупкарите (''Anostraca'') исто така се смета дека се едни од најпримитивните членови на оваа класа. Заедничка одлика за жаброногите е вентралната хранителна бразда, која се користи за суспензија и филтерно исхранување. Струењето на водата во оваа бразда, кое има респираторна и нутритивна улога кај повеќето видови, се предизвикува со треперењето на неколку пара неспецијализирани екстремитети. Ова се смета за најпримитивниот начин на живот помеѓу раковите.

== Основни одлики ==
[[Податотека:EubranchipusGrubii1.jpg|thumb|лево|200px|''Eubranchipus grubii'' од ''Anostraca''.]]
Својствена одлика за жаброногите е присуството на зарамнети листовидни [[Стомачна празнина|стомачни]] телесни додатоци (екстремитети) за кои се прикачени [[жабри]]те (оттука името). Овие додатоци имаат и влакненца за филтрирање на храната од водата, а кај некои групи се користат при пливањето. Меѓутоа, кај многу жаброноги ракови, пропулзијата низ водата доаѓа од долгиот втор пар на [[Антена (биологија)|антени]].<ref name=IZ>{{наведена книга |author= Barnes, Robert D. |year=1982 |title= Invertebrate Zoology |publisher= Holt-Saunders International |location= Philadephia, PA|pages= 672-680|isbn= 0-03-056747-5}}</ref>

Бројот на [[Градна празнина|градните]] сегменти варира од вид до вид.

Градбата на [[Систем за размножување|репродуктивниот]], [[Нервен систем|нервниот]] и [[Циркулаторен систем|циркулаторниот]] систем е примитивна во споредба со другите ракови. Некои жаброноги поседуваат мала количина на [[хемоглобин]] во својата [[крв]], но ова зависи од количината на кислород во водата, така што респираторниот пигмент исчезнува кога животното е сместено во добро оксигенирана вода, а се враќа во стоечка вода. [[Срце]]то е цевчесто или вреќесто, додека [[аорта]]та е единствениот крвен сад. Крвта циркулира слободно низ телото. [[Азот]]ните [[екскрет]]и се излачуваат преку [[Магзиларни жлезди|магзиларните жлезди]].

Речиси сите жаброноги се слободноживеачки, иако постојат и неколку [[ектопаразит]]ски видови.

Женката ги носи со себе своите јајца некое време по [[оплодување]]то, и тоа обично под [[карапакс]]от или во торбичка која потекнува од [[Матка (анатомија)|матката]]. Јајцата се изведуваат во малечки верзии на возрасната единка, без слободноживеачки ларвен стадиум. Некои видови се делумно или целосно [[партеногенеза|партеногенетски]].

== Наводи ==
{{наводи}}

{{таксонска лента}}

[[Категорија:Жаброноги| ]]
[[Категорија:Ракови]]