Преглед на кодот на Билбао

{{внимание}}
'''Билбао''' — еден од најважните индустриски и туристички градови во Шпанија. Главен и најголем град е во шпанската покраини Баскија и индустриско средиште со рафинерии и развиена хемиска индустрија. По пописот од 2015 година, има 345 141 жител, што го прави најнаселен град на автомната заедница Баскија и десетти по големина во Шпанија.
Она што го прави специфичен и посебен Билбао е неговата современа архитектура, како една од најзначајните културни средишта на Пиринејскиот Полуостров. Покрај тоа се наоѓа на подрачје со рудници богати со железо.
[[Пристаниште Билбао]] е еден од најважните во земјата. Митското подрачје на Билбао го вклучува Билбао, што го прави петто урбано подрачје во Шпанија со 869.842 жители.
Основан е од [[Диего Лопес де Аро]] ,глава на силното семејство Аро. Оттогаш, Билбао бил комерцијален центар кој бил од големо значење во Зелената Шпанија, воглавно благодарение на пристаништата или железото, кое било извезено од баскискиот каменолом. Во текот на [[19 век]] и почетокот 20 Билбао доживел тешка индустриска индустријализација што го претворила во индустрискиот центар, после [[Барселона]].

Денес Билбао е енергетски град чиј економски и општествен процес на ревитализација, кој  започнал со основањето на легендарниот музеј Гугенхајм, е во тек. Процесот е продолжен со инвестиции во инфраструктурата, како што се аеродромот, трамвајската линија, [[Alhondiga]] и проектот кој е во фаза на рехабилитација, [[Water Front]] и [[Sorosaure]].

[[Податотека:Bilbao-collage.jpg|мини|Колаж на Билбао]]

== Потекло на поимот ==

Официјалното име на градот е Билбао, како што е добро познато на повеќето јазици во светот. Официјалната институција на баскискиот јазик  ''Euskaltzaindia'', потврдила дека меѓу двете можни имиња што постојат во [[Баскија ], Билбао и Билбо, Билбо е историско баскиско име , а Билбао официјално.

Иако името Билбо не се појавува во стари документи, во изведбата на Среќен женски Виндзор, [[Вилијам Шекспир]], постои приказна за мечевите кои најверојатно биле направени од баскиски железо што ги нарекол , што укажува дека името било  користено најмалку од [[16 век]].
Не постојат несогласувања меѓу историчарите за потеклото на името. Инженерот [[Evaristo de Curuka]] рекол дека според баскискиот обичај требало да се именува местото според неговата локација. За Билбао тоа било збир на баскиски зборови на реката и залив Бил-Ибаја-Бао. Историчарот [[Хосе Тузел Гомес]] тврдел 
дека Билбао е природна еволуција на зборот, или прекрасен речен премин. Од друга страна, писателот [[Естебан Каље Итурино]] рекол дека името доаѓа од двете претходни населби што постоеле на двата брегови на устата. Првото, каде што се наоѓа сегашниот стар град, се нарекува, што во [[баскиски јазик] значи сложување. Второто, на левиот брег, каде што сега е стариот Билбао, што значи магла. Со комбинирање на овие две имиња, создадено е името Билбао .
== Географски одлики ==
Билбао се наоѓа во централниот северен дел на [[Шпанија]], околу 19 километри јужно од [[заливот Бискеј]], каде што е формиран [[Estuar | estuar Bilbaa]]. Опкружен е со две помали планински масиви со просечна висина од 400 м.
=== Географска положба ===
Општината Билбао се наоѓа на северниот брег на [[Пиринејски Полуостров] на Пиринејскиот Полуостров]], околу 19 километри од заливот [Бискајски Залив]. Зафаќа површина од околу 40,65 квадратни километри, додека просечната надморска височина е 19 метри. Градот Билбао е на север, опкружен со општините Дерио, Етцесари, Галдакао, Лоју, Сондика и Зимундзио; во западниот дел на Аригоријага и Басаури; во јужниот дел на Алонсотеги и во општините Баракалдо и Ерандио на исток.
Билбао се наоѓа во [Бискајскиот Залив], областа помеѓу главните [[Кантабриски Планини]] и [[Пиринејски]]. Во составот на земјата доминираат мезозојски материјали од видот на ([[варовник]], [[песочник]] и [[лапарак]]), кои се наталожиле над оригиналната база на палеозој. 
На олеснување доминираат наклоните на северозапад-југоисток и запад-исток-исток. Главната патека е [[антиклиналата]].  Билбао, кој се протега од општина Елорио до Галдамес. Во Билбао се наоѓаат две средни падини. Една се наоѓа во планините на североисток, Аврил, Бандерас, Пико, Сан Барнабе и Кабрас , додека во јужниот дел се наоѓаат планините Кобетас, Ресталеку, Пагасари и Арии. Највисоката точка на општината е планината Ганета на 689 метри надморска височина, потоа највисоката точка е на планината Пагасари со 673 метри, и на границата со Алонсотегијом.

=== Клима ===
Во близина на заливот Бискајскиот Залив , Билбао се обезбедува со [[морска клима|океанска клима]], и со врнежи кои се случуваат низ целата година. Дождливите денови сочинуваат околу 45%, и облачност од  околу 40% од годината. Крајната сезона трае од октомври до април, од која ноември е најмоќната. Снегот не е вообичаен во градот, но може да се види на врвовите на околните планини. Во зимските месеци постои почеста клима, која трае околу 10 дена. 
Поради близината на океанот, се дефинираат две сезони - лето и зима. Тие се благи, без драстични осцилации. Просечната максимална температура варира помеѓу 25&nbsp;°C и 26&nbsp;°C во летните месеци, додека просечната минимална зимска температура е помеѓу 6&nbsp;°C и 7 ° N. Најниската температура забележана во Билбао била -8.6&nbsp;°C, додека највисоката температура била 42.2 ° N.
{{Weather box
|location = Билбаа (1981—2010)
|metric first = yes
|single line = yes
|Jan high C = 13.4
|Feb high C = 14.3
|Mar high C = 16.5
|Apr high C = 17.6
|May high C = 20.8
|Jun high C = 23.4
|Jul high C = 25.4
|Aug high C = 26.0
|Sep high C = 24.6
|Oct high C = 21.4
|Nov high C = 16.6
|Dec high C = 13.9
|year high C = 19.5
|Jan mean C = 9.3
|Feb mean C = 9.7
|Mar mean C = 11.5
|Apr mean C = 12.6
|May mean C = 15.7
|Jun mean C = 18.4
|Jul mean C = 20.4
|Aug mean C = 20.9
|Sep mean C = 19.2
|Oct mean C = 16.4
|Nov mean C = 12.4
|Dec mean C = 9.9
|year mean C = 14.7
|Jan low C = 5.1
|Feb low C = 5.1
|Mar low C = 6.4
|Apr low C = 7.6
|May low C = 10.6
|Jun low C = 13.4
|Jul low C = 15.4
|Aug low C = 15.7
|Sep low C = 13.8
|Oct low C = 11.4
|Nov low C = 8.2
|Dec low C = 5.9
|year low C = 9.9
|Jan precipitation mm = 120
|Feb precipitation mm = 86
|Mar precipitation mm = 90
|Apr precipitation mm = 107
|May precipitation mm = 78
|Jun precipitation mm = 60
|Jul precipitation mm = 51
|Aug precipitation mm = 77
|Sep precipitation mm = 73
|Oct precipitation mm = 111
|Nov precipitation mm = 147
|Dec precipitation mm = 122
|year precipitation mm = 1134
|Jan precipitation days = 13
|Feb precipitation days = 11
|Mar precipitation days = 11
|Apr precipitation days = 13
|May precipitation days = 11
|Jun precipitation days = 7
|Jul precipitation days = 7
|Aug precipitation days = 8
|Sep precipitation days = 8
|Oct precipitation days = 11
|Nov precipitation days = 13
|Dec precipitation days = 12
|year precipitation days = 124
|Jan sun = 85
|Feb sun = 97
|Mar sun = 132
|Apr sun = 138
|May sun = 169
|Jun sun = 181
|Jul sun = 186
|Aug sun = 179
|Sep sun = 160
|Oct sun = 127
|Nov sun = 88
|Dec sun = 78
|year sun = 1610
|source 1 = Agencia Estatal de Meteorología<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.aemet.es/en/conocermas/publicaciones/detalles/guia_resumida_2010 | title = Guía resumida del clima en España (1981–2010) | publisher = AEMET | accessdate = 13 септември  2014}}</ref>
|source 2 = Aena<ref>{{Наведена мрежна страница 
| url=http://www.www.aena.es/csee/Satellite?cid=1132569966037&pagename=subHome&Language=EN_GB&SMO=3&SiteName=BIO&c=Page&MO=6&mov=L 
| title=Monthly Weather Averages for Bilbao Airport 
| publisher=Aena 
| accessdate=20 октомври  2010 
| url-status=dead 
| archive-date=2013-08-10 
| archive-url=https://web.archive.org/web/20130810005957/http://www.www.aena.es/csee/Satellite?cid=1132569966037&pagename=subHome&Language=EN_GB&SMO=3&SiteName=BIO&c=Page&MO=6&mov=L 
}}</ref>
|date=12. 2010}}

[[Податотека:Antonio Muñoz Degrain Port of Bilbao.jpg|мини|Пристаништето на Билбао]]

== Население ==
Според проценките, во градот во 2008 година живееле 353.340 жители.

Според податоците од [[2009]]. година од 355.731 луѓе кои живеат во Билбао, само 114 220 биле родени во општина Билбао, 114.908 се родени во други баскиски градови и 9545 деца во други две баскиски провинции, 85789 дошле од другите делови на [[Шпанија]], а странците сочинуваат 33 537 од вкупното население. Постојат 127 различни националности регистрирани во Билбао, иако 60 од нив содржат помалку од 10 луѓе. Најголем број на странски државјани се преселени од [[Боливија]] (4879), и [[Колумбија]] (3730), а потоа [[Романија]] (2248), [[Мароко]] (2058), [[Еквадор]] и (1832), [[Кина]] (1390), [[Бразил]]  (1273), [[Јапонија]]  (1237) и [[Парагвај]]  (1204) . 
Според пописот во [[2012] годдина во Билбао живееле 351 629 жители. 
==== Анализа на пирамидата на населението ====
* Населението под 20 години изнесува 14% од вкупното население.
* Населението на возраст од 20-40 години изнесува 29% од вкупното население.
* Населението на возраст помеѓу 40 и 60 години изнесува 30% од вкупното население.
* Над 60 години население изнесува 27% од вкупното население.
=== Хидрографија ===
Градот Билбао има многу развиен речен систем. Реките [[Нервион]] и Ибаисабал се спојуваат во Басаура и формираат устието наречено "бул. Билбао". Влезот на Билбао е долг околу 15 километри, но протокот на реката е многу низок. Нејзината главна притока е реката Кадагуа, која извира во долината на Мена и има слив од 642 км². Реката [[Кадагуа]]  е исто така природна граница помеѓу Билбао и [[Баракалдо]]. Природниот изглед на реката се променил многу, бидејќи на двете страни на реката се изградени повеќе крајбрежја.
Сите градежни работи извршени на реката довеле до слаб квалитет на водата. Исто така таложениот отпад е депониран со години, што доведува до намалување на кислородот и речиси исчезнување на [[Флора]] и [[Фауна]] во реката. Меѓутоа, во последниве години ситуацијата е значително подобрена, бидејќи е забрането да се фрла токсичен отпад, што исто така предизвикало регенерација на флората и фауната. Сега во реката и во околината можеме да видиме [[алги]], [[ракови]], птици и бањи во летните месеци.

=== Пристаниште Билбао ===

До доцните години  ова пристаниште се наоѓало во област наречена [[Аренал]], на неколку чекори подалеку од Стариот Каскад. На сливот на крајбрежната општина Сантурти [1902]]. Пристаништето е изградено. Ова пристаниште се проширило и во 1970-тите ги заменило крајбрежјата сместени во Билбао, додека крајбрежјата сместени во соседството на Зороц сè уште биле активни.

Пристаништето во  Билбао од [[2010]]  станало прво класно крајбежје и се наоѓало во најважните пет пристаништа во [[Шпанија]]. Над 200 редовни поморски трговски врски имал  Билбао со 500 пристаништа ширум светот. На крајот на [[2009]] бродовите биле префрлени со товарот од 31,6 милиони тони, воглавно, од страна на [[Русија]], [[Обединето Кралство]], [[Холандија]] и [[Нордиските земји]]. Првата половина на [[2008]] во ова пристаниште пристигнале над 67.000 патници и 2.770 бродови. Оваа активност придонела 419 милиони евра во Бискајскиот Залив [[Бруто-домашниот производ|БДП]] -  опфаќал речиси 10.000 работни места.
== Историја ==
Резултат во [[1300]] на местото на античката населба, Билбао постигнал голем напредок благодарејќи на извозот на [[волна]] во [[15 век]] и [[16 век]] век. Во [[19 век]] Билбао трипати бил под опсада на Карлиста. Во [[Шпанската граѓанска војна]], Билбао бил седиште на Баскиската автономна влада уште од [[1936]]  до неговата окупација во [[1937]] година.

=== Прелиминарна спогодба ===
Остатоците од античката населба на врвот на планината Масалмин датираат од третиот или вториот век п.н.е. Исто така биле пронајдени остатоци од гробови на планините Аврил и Аркандан, постари од 6.000 години. Некои истражувачи, исто така, го поврзале Билбао со Аманун Порту, според Плини, или Флавиобриг, според Клаудија Птоломеј, како прв жител на овој град. Од друга страна, постојат остатоци од ѕидовите откриени во длабочините на [[Црквата Св. Антониј]] од [[11 XI]] или [[12 век|XII]] век.

=== Среден век ===
Билбао бил еден од првите градови во [[Шпанија]] формиран од големиот иницијатор на [[Кралството Кастиља]] за време на [[14]) XIV]] век, кога биле изградени околу 70% од баскиските општини, вклучувајќи ги Португат-1323, Ондароа-1327, Лекеиси-1335 и Мунги и Ларабес од 1376 година.

== Наводи ==
{{наводи}}

== Надворешни врски ==
{{рв|Bilbao}}
* [http://www.dailymotion.com/video/x1kwrsj_bilbao-la-ciudad-documental-1%C2%AA-parte_travel Документарен филм за Билбао]
* [http://www.bilbao.eus/cs/Satellite?c=Page&cid=3000005415&pagename=Bilbaonet/Page/BIO_home Официјална стрница]

{{Општини во Бискаја}}
{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Билбао| ]]
[[Категорија:Градови во Шпанија]]
[[Категорија:Општини во Бискаја]]