Султанат на Ифат

Ифат султанат
سلطنة عفت
	Ифат султанат; سلطنة عفت
	Местоположба на Ифат султанат Султанатот Ифат во 14 век.
Главен град	Вафат (1275–1387); Зеила (1387–1403);
Јазици	Аргоба; Харари/Харла; Сомалијци
Вероисповед	Sunni Islam (state); School: Shafi'i; Creed: Ashʿari;
Уредување	Монархија
	султанот
Историја
Валута	динар и Дирхами
Денес во	Џибути; Етиопија; Сомалиленд

Султанат на Ифат,познат како „Вафат“ или „Авфат“ во арапски текстови, била средновековна сунитски муслимански држава во источните региони на Рогот на Африка помеѓу крајот на 13 век и почетокот на 15 век^[1].

Првиот познат владетел на династијата Валашма е Омар ибн Дуња-хуз, кој според историчарот Макризи, бил назначен од кралот на Етиопија Јекуно Амлак кој владеел помеѓу 1270 и 1285 година. Тој починал околу 1275 година и неговите четири или пет деца, вклучително и неговата ќерка Mä'ät-läylä, секои по ред го наследувале. Нивното владеење било прилично кратко, со исклучок на она на Безиту, кое траело приближно од 1279 до 1299 година. Последниот од нив, Сабр ад-Дин, достигмал подлабока возраст. Неговиот син Али бил првиот што се побунил против етиопскиот јарем.

Нов конфликт избувнал околу 1320 година кога Мамлукиот султан од Каиро Ан-Насир Мухамед бен Кала'ун ги прогонувал Коптите, а императорот Амда Сејон I се заканувал со одмазда. Султанот на Ифат Хак-ед-Дин напаѓа христијански територии, пали цркви и ги принудува верниците да преминат во ислам. Еден пратеник на царот е убиен. Амда-Сјон реагирал и во 1328 година ги освоил Ифат и Фатаџар. Тој ги ставил под власт на братот на поразениот султан, Сабр ад-Дин, но вториот пак се побунил и објавил света војна во 1332 година со тоа што се здружил со Хадија, Дауаро и јудаизираниот Агао од северно од езерото Тана. Амда-Сјон ги предвидува коалициите, пустоши Хадија, Фатаџар и Дауаро и во целина воспоставува друг брат на поразените султани, Џамал ад-Дин во 1335 година. Тој ќе мора да порази две други коалиции пред да реши да го уништи главниот град на Ифатот. со своите џамии.

Бунтот на Али, синот на Сабр-ед-Дин, бил потиснат за време на владеењето на кралот на Етиопија Саифа-Арад (1344-1372). Али е затворен, а неговиот син Ахмад е назначен за гувернер од кралот на Етиопија. Ослободен осум години подоцна, Али ја врати власта. Својот син Ахмад го смета за предавник и го исклучува од власта.

Синот на Ахмад ибн Али, Хак ад-Дин II, исклучен од остатокот од Валашма, собрал поддржувачи околу него и се побунил против неговиот дедо и неговиот вујко Мола Асфах. Тие апелираа до Саифа-Арад, но кралот на Етиопија беше претепан од бунтовниците и Мола Асфах беше убиен. Хак ад-Дин II го опседнува и го зазема градот Ифат каде што се засолнил неговиот дедо. Великодушен, тој тоа го потврди во својата титула и замина да основа нова престолнина во Чоа, Вахал. Градот Ифат тогаш почнува да опаѓа. Али, од своја страна, ја загубил наклоноста на императорот на Етиопија и поминал триесет години во затвор. Се вели дека Хак ад-Дин II умрел за време на рација против императорот Неуја-Маријам во 1376 година.^[2].

Неговиот брат Саад ад-Дин II го наследил и ја продолжил војната против императорот. Неговите успеси му овозможија да ги зголеми силите и да го зголеми бројот на рации. Ги потчини и соседните народи и ја прошири својата област на влијание. Императорот Давид I од Етиопија тогаш собрал војска која ја започнал против муслиманите, но која била поразена. Втората експедиција предводена од етиопскиот генерал Барва продира во Ифат и ги скрши силите на султанот. Саад ад-Дин мора да се засолни во Зеила. Тој бил убиен во 1415 година од царот Јешак, кој го опсадил и го зазел пристаништето Зеила и го анектирал Ифат.

Династијата Валашма отиде во егзил извесно време меѓу Расулидите од Јемен, потоа повторно ја нападна Етиопија и го зазеде главниот град Џедаја во 1424 година. Таа се насели во Дакар и нејзините членови сега ја земаа титулата султан на Адал.

Наводи[уреди | уреди извор]

Библиографија[уреди | уреди извор]

E. Cerulli: Studi Etiopici, I, 5; Documenti Arabi per la storia dell'Etiopia, 1931; Il soldanato dello Scioa nel secolo XIII a Resegna di studi Etiopici, 1941
J. Perruchon, Histoire des guerres d'Amda Syon, 1889
J. F. Ade Ajayi & Michael Crowder, Historical Atlas of Africa

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Concise Encyclopaedia Britannica

[1] / Ifat

[2] The Sultanates of Somalia

[1]

[2]