Плодова вода
Плодова вода или амнионска течност е заштитен слој на течност во плодовата амнионска кеса која го опкружува плодот од сите страни за целото време на бременоста на жената. Фетусот и плацентата продуцираат течност која му помага на фетусот рамномерно да расте, да се развиваат коските и мускулите и да врши ограничени движења во матката. Фетусот ја „вдишува и издишува” плодовата вода, која на белите дробови им овозможува нормален раст во залепените дишни патишта. исто така спречува мембраната да се залепи за фетусот.[1]
Намена на плодовата вода
[уреди | уреди извор]Главната улога на оваа течност е да обезбеди:
- Некој вид на заштитно перниче (механички го штити плодот), што овозможува движење на фетусот што расте,
- Пат на размената на хранливите материи, вода и биохемиски производи од мајката на фетусот, бидејќи содржи хранливи материи кои фетусот ги апсорбира систематски со голтање на мали количества на течност или (во почетокот на бременоста) апсорпција преку кожата;
- Одржува постојан притисок,
- Одржување на постојана температура на фетусот - околу 37 степени,
- Заштита на плодот и папочната врвца од механички влијанија однадвор - водата значително ги апсорбира ударите и притисокот што доаѓаат од надвор, и не дозволува папочната врвца да се стегне,
- Заштита против инфекција,
- Заштита на фетусот од ефектите на бучавата - го исклучува преносот на звучни дразби од надворешната средина.
Создавање и ресорпција
[уреди | уреди извор]Амнионската течност во текот на бременоста, постојано се создава и исчезнува во динамична рамнотежа, со кој се обезбедува нејзин постојан волумен. Сите начини на појава и исчезнување на плодовата вода сè уште не се целосно истражени. Познато е дека амнионската течност се создава од фетусот (од кожата, белите дробови и бубрезите на плодот), папочната врвца и амнионскиот епител, како и преку трансудација на серуми од мајката.[2]
Волумен и хемиски состав
[уреди | уреди извор]Содржината и составот на амнионската течност во текот на бременоста се менува, бидејќи постојано се ресорбира преку внатрешната мембрана, со што се одржува физиолошката концентрација и количеството на амнионската течност, што одговара на бременоста. Волуменот на плодовата вода при бременост од 10 недели е околу 0,030 литри. Најголемо количество на плодовата вода е во четвртиот месец на бременост, тоа е 1,0-1,5 литри. Со напредокот на бременоста по 38 недели, волуменот се намалува, така што волуменот на амнионската течност во седмиот месец е околу 0,5 литри, а пред пораѓајот е 0,2 литри.[3][4]
Хемискиот состав на плодовата вода се состои од: 98% - 99% вода и 1% - 2% цврста материја. Во амнионската течност има белковини, липиди, креатинин, уреа, јаглехидрати и електролити (натриум, калиум и други). До 36-та недела од бременоста, плодовата вода обично се состои главно од фетална урина.
Нарушувања
[уреди | уреди извор]Ако има премалку или премногу плодова вода, тоа може да биде симптом или знак на болест на мајката или фетусот.[5][6][7] Нарушувањата на волуменот на плодовата вода може да бидат:
Полихидроамнион е зголемување на волуменот на плодовата вода. Премногу вода може да предизвика проширување на матката и да доведе до предвремено раѓање. Вишокот на течност се јавува кај мајки со дијабетес, при бременост со близнаци и во некои други состојби.
Со ова име ги подразбираме сите услови во кои се намалува обемот на плодовата вода. Недоволно течност е присутна кај вродени аномалии на мочниот меур или недостаток на бубрег, незрелост на душникот и други респираторни структури.
Оваа состојба се одликува со целосно отсуство на формирање на плодова вода.
Мекониум е темнозелена, вискозна слуз, која се состои од мешавина на амнионска течност (75%), жолчката и секрет од цревните жлезди, влакна, крв, и сквамозни клетки (25%). Тоа обично се наоѓа во цревата на фетусот од 14-16 недела од бременоста.[8] Тоа е исто така првиот измет на новороденчето.
Мекониското боење на фетусот е откриено кај околу 15% бремености. Ретко се јавува пред 38 недели од бременоста. Честотата на оваа состојба се зголемува со продолжено времетраење на бременоста и може да биде присутна во повеќе од 30% од бебињата во 42-та недела од бременоста.[9] За појавата на мекониум во амнионската течност може да бидат одговорни одредени патолошки процеси во матката: хронична хипоксија, ацидемија или инфекција која може да влијае врз ослободувањето на мекониум.[8]
Ослободувањето на мекониум во матката пред раѓањето може да биде знак за фетален дистрес, предизвикан од "страдањето" на фетусот. Бидејќи мекониумот ги иритира белите дробови, ако се јави во големи количества, може да делува иритирачки на белите дробови. Ако постои можност дека детето во белите дробови може да има големо количество на мекониум, се користи ендотрахеална цевка со која се аспирира мекониумот.
Дијагноза
[уреди | уреди извор]Амниоцентеза е процес со кој се зема примерок од водата за анализа. Тоа е постапка при која со долга игла се минува низ абдоменот до плодовата вода, користејќи ултразвук за да се осигура дека плодот нема да биде повреден. Оваа постапка се користи само доколку постои сомнеж во врска со здравјето на фетусот. Доколку ова се изведува при бременост од 16–42 недела, се земаат 20-30 милилитри од течноста. Со анализа на плодовата вода може да се откријат многу аспекти поврзани со бебето: наследни болести, возраст на фетусот, и друго.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Larsen, William J. (2001). Human embryology (3. ed.). Philadelphia, Pa.: Churchill Livingstone. p. 490
- ↑ Андервуд, марка.; Гилберт, Вилијам М; Шерман, Мајкл П (24.03.2005). Амниотичка течност: не само фетусот на урината. Весник на перинатологија. 25 (5): 341-348.
- ↑ Ларсен, William J. (2001). 'Човечка ембриологија (трет ед.)' '. Филаделфија, Па: Черчил Ливингстон. стр. 490. ISBN 0443065837.
- ↑ Лили А.В. Нарушување на амнионската течност: АСАЛИ, Н.С. Патофизиологија на гестациски том II . Академски печат, Њујорк и Лондон. 1972
- ↑ Pain VM, Strandhoy JW, Assimis, DG. Pathophysiology of urinary tract obstruction. Kavoussi LR, Novick AC, Partin AW, Peters CA, Wein AJ, eds. Campbell-Walsh Urology. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007. Vol 2: 1227-73.
- ↑ Robinson JN, Tice K, Kolm P, Abuhamad AZ. Effect of maternal hydration on fetal renal pyelectasis. Obstet Gynecol. 1998 Jul. 92(1):137-41.
- ↑ Lidefelt KJ, Herthelius M. Antenatal hydronephrosis: infants with minor postnatal dilatation do not need prophylaxis. Pediatr Nephrol. 2008 Nov. 23(11):2021-4.
- ↑ 8,0 8,1 Ahanya SN, Lakshmanan J, Morgan BL, Ross MG. Meconium passage in utero: mechanisms, consequences, and management. Obstet Gynecol Surv. 2005 Jan; 60(1): 45-56
- ↑ Wiswell TE. Handling the meconium-stained infant. Semin Neonatol. 2001 Jun; 6(3): 225-31.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Што е плодовата вода — Медицинска енциклопедија