Густав III

Густав III бил шведски крал кој владеел од 1771 до 1792 година. Тој е роден на 24 јануари 1746 година во Кралскиот дворец Стокхолм, Шведска. Неговото целосно име било Густав Фредерик, принц на Висборг (Gustav Fredrik, Prince of Visborg). Тој бил син на кралот Фредерик V и кралицата Ловиса Улрика од Прусија.

Густав III е познат по неговите амбиции да ја модернизира Шведска, како и за својата улога во политиката на земјата, а исто така беше познат и по својата љубов кон културата и уметноста. Неговото владеење го карактеризираа значајни реформи, особено во однос на управувањето со државата, но и контроверзни потези кои ќе доведат до неговото убиство во 1792 година.

Густав III бил образован на највисоко ниво за своето време. Неговото школување било внимателно планирано од страна на неговите родители, кралот Фредерик V и кралицата Ловиса Улрика, кои сакаа да го подготват за владеење. Тој започнал со своето образовање уште од раната возраст, а неговите наставници биле избрани одредени експерти, кои му помогнале да се развие во интелектуален и културен поглед.

Првите години на школување: Во раното детство, Густав III бил воспитуван во строг, но внимателен дух на дисциплина. Неговото образование вклучувало изучување на класични јазици како латински и грчки, а исто така изучувал и историја, литература, философија, географија и наука. Кралскиот двор му обезбедил и наставници за поединечни предмети.
Развој на културни интереси: Во текот на своето образованије, Густав III развил силен интерес за уметност, литература и култура. Овој интерес бил поттикнат од неговата мајка, кралицата Ловиса Улрика, која била истакната љубителка на уметностите и културата. Густав III имал посебен интерес за театрални уметности, музика и литература. Често ја организирал дворот како културен центар, и сам бил познат по својот ангажман во творењето на драмски дела и опери.
Неговото патување низ Европа: По своето школување во Шведска, Густав III тргнал на патување низ Европа од 1764 до 1766 година, кога имал 18 години. Тој ја искористил оваа прилика да се запознае со политичките, социјалните и културните состојби во различни европски земји. На ова патување, Густав III ги посетил Франција, Италија и Германија, каде се запознал со важни фигури од тој период, вклучувајќи ја и француската аристократија и културниот живот во Париз. Ова патување имало големо влијание на неговите политички и културни погледи.

Густав III бил образован и интелектуално спремен да ја преземе власта, а неговото образование и културни интереси се одразувале во неговото владеење. Неговото школување било комбинирано со длабокото влијание на европската култура и современите интелектуални движења, како што беа просветителството и класичните идеали. Жената на Густав III била Софија Магдалена од Данска (Sophia Magdalena of Denmark). Тие се венчале на 21 ноември 1766 година, кога Густав III бил само 20-годишен, а Софија Магдалена имала 18 години. Софија Магдалена била ќерка на кралот Фредерик V од Данска и кралицата Луиза.

Еве неколку важни информации за неа:

Родно место и потекло: Софија Магдалена била родена на 28 октомври 1746 година во Копенхаген, Данска. Таа била ќерка на кралот Фредерик V од Данска и кралицата Луиза, од ројалното семејство Данска. Софија била дел од една од најголемите европски монархијски династии.
Иднината како кралица: Женидбата на Густав III и Софија Магдалена била политички договорена, како што често се случувало во тој период. Софија Магдалена не била многу вклучена во политиката на Шведска и не уживала голем јавен углед, но таа беше посветена на семејниот живот и воспитувањето на нивните деца.
Личност и живот: Постојат разни извештаи кои сугерираат дека брачниот живот на Густав III и Софија Магдалена не бил особено среќен. Густав III бил познат по својата страст за културата и неговата политичка активност, додека Софија Магдалена била посмирена и поразлична од својот сопруг во поглед на интересите и начините на живот. Сепак, се смета дека нивниот брак бил одвојен во смисла на личен живот, а Густав III често бил далеку од неа поради неговите должности и ангажмани.
Деца: Густав III и Софија Магдалена имале неколку деца, вклучувајќи го и нивниот наследник, Густав IV Адолф (роден 1778 година), кој станал шведски крал по смртта на својот татко.
Живот по смртта на Густав III: По атентатот и смртта на Густав III во 1792 година, Софија Магдалена го продолжила животот како вдовица. Таа останала во Шведска и не учествувала многу активно во политиката на државата, но останала важен член на кралското семејство. Тогаш започнал периодот кога нејзиниот син, Густав IV Адолф, станал крал на Шведска.

Софија Магдалена од Данска починала на 21 август 1813 година, во Стокхолм, на возраст од 66 години. Густав III и Софија Магдалена од Данска имале четири деца. Нивниот брак, иако не бил особено среќен, довел до наследници кои имале значајни улоги во шведската историја. Еве информации за нивните деца:

1. Густав IV Адолф (1778–1837)

Роден: 12 ноември 1778 година, Стокхолм, Шведска
Улогата: Густав IV Адолф беше најстариот син и наследник на Густав III. По смртта на неговиот татко во 1792 година, Густав IV станал крал на Шведска во само 14-годишна возраст. Неговиот регент, неговиот чичко, принц Карл, владеел во негово име додека не стаса да стане полнолетен.
Политичка ситуација: Неговиот владарски период бил обележан со апсолутизам, обиди за модернизација на Шведска, но и со конфликти со другите европски сили. Неговото владеење заврши во 1809 година по неуспешниот војнички пораз против Русија, кога бил принуден да абдицира.
После абдикацијата: По абдикацијата, Густав IV Адолф живеел во егзил во Германија и починал во 1837 година во Швајцарија. Неговата владавина го означила крајот на апсолутистичката монархија во Шведска и почетокот на уставната монархија.

2. Карл XIII (1748–1818)

Роден: 7 октомври 1748 година, Стокхолм, Шведска
Улогата: Карл XIII бил вториот син на Густав III и неговиот брат на престолот, Густав IV Адолф. Тој бил војводата на Сконе и бил важен политички играч во Шведска.
Синот на Густав III, Густав IV Адолф како дете
Политичка ситуација: По абдикацијата на Густав IV Адолф, Карл XIII станал крал на Шведска во 1809 година. По неуспешната војна против Русија и потпишувањето на новиот устав, Карл XIII се соочил со потешкотии во својата владавина. Густав III бил убиен во атентат на 16 март 1792 година, на гала прием во Кралскиот театар во Стокхолм, Шведска.

Причини и контекст:

Густав III беше апсолутистички монарх, што значи дека тој владеел со голема концентрација на власт и не дозволувал многу контрола од страна на парламентот. Неговите реформи и обиди да ја модернизираат Шведска и да ја зајакнат кралската моќ довеле до големи конфликти со аристократијата и други политички фактори.

Во 1789 година, Густав III ја реставрирал својата апсолутна власт преку уставни измени кои го ограничиле влијанието на парламентот. Ова му донело многу непријатели меѓу политичките елити и аристократијата.
Во 1792 година, Густав III бил на пат да започне нови реформи во економијата и во однос на воената политика, но неговото владеење било веќе многу контроверзно.

Атентатот:

Атентатот се случил за време на гала прием во Кралскиот театар во Стокхолм, каде Густав III присуствувал на настан на кој се славел кралскиот двор. Атентаторот бил Андерс Бенгтсон (Anders Bencius), член на аристократијата која била незадоволна од неговото владеење. Бенгтсон бил дел од заговор на аристократи кои сакаа да го елиминираат кралот за да ја ослабат неговата апсолутна власт.

Густав III бил застрелан од стрелата во грбот, што го повредило сериозно. Атентаторот беше веднаш уапсен.
И покрај повредите, Густав III не умрел веднаш, но неговата состојба се влошила и тој починал од повредите на 29 март 1792 година, 13 дена по атентатот.

Последици:

Неговото убиство довело до големи политички промени. По неговата смрт, неговиот син, Густав IV Адолф, станал крал, но на многу рана возраст и под регентство на другите членови на кралското семејство. Атентатот на Густав III бил дел од поширока политичка борба помеѓу кралот и аристократијата и ја одбележал крајот на една етапа во шведската историја.

Смртта на Густав III исто така го предизвикала развојот на уставната монархија во Шведска, со зголемена моќ на парламентот и постепено ограничување на кралските овластувања.