Германски дијалекти

Од Википедија — слободната енциклопедија

Германските дијалекти доминираат со географското проширување на согласното нагласување на горногерманскиот јазик, така што непрестајно се надоврзуваат со холандскиот јазик.

Дијалекти[уреди | уреди извор]

Различни германски дијалекти во однос на стандарниот германски јазик[уреди | уреди извор]

Во германската лингвистика германските дијалекти се разликуваат во однос на стандарниот германски јазик.

  • Германските дијалекти се разликуваат традиционално и локално ниво. Тие традиционално се проследени наназад од различни германски племиња. Многу од нив тешко се разбирливи особено за оние кои добро го познаваат стандарниот германски јазик, бидеќи често се разликуваат од стандарниот германски јазик во лексилогијата, фонологијата и синтаксата. Ако сакаме да издвоиме кратка дефиниција врз основа на взаемната разбирливост на германските дијалекти можеме да кажеме дека тие се сметаат за ралични јазици (на пример, во поглед на етнологијата.). Меѓутоа ваквото гледиште во германската лингвистика е невообичаено.
  • Разликите од германскиот стандарден јазик во однос на германските дијалекти се однесуваат различно во разни локални области на плурицентричниот стандарден германски јазик. Тие се разликуваат само малку во лексиконот и фонологијата. Во одредени региони, особено во Северна Германија, германските дијалекти се заменуваат со традиционалните германските дијалекти.

Германски дијалекти[уреди | уреди извор]

Германските дијалекти значително се разликуваат од соседните дијалкти кои се меѓусебно разбирливи за зборување. Долногерманските, средногерманските и горнофранкофонските дијалекти, па дури и централно-германските дијалекти кога се зборуваат во нивната најчиста форма луѓето тешко се разбираат особено оние кои го знаат само стандарниот германски јазик. Сепак, сите германски дијалекти припаѓаат на дијалектите коишто се поврзани со горно- и долногерманските дијалекти. Во минатото (приближно до крајот на Втората светска војна) се појавил дијалект кој бил поврзан со сите конинентални западногермански јазици, бидејќи речиси секој пар на соседни дијалекти биле совршено меѓусебно разбирливи. Германските дијалекти обично се поделени на долногермански и горногермански дијалекти. Термините произлегуваат од географските одлики на теренот каде што се зборува, а не од социјалниот статус кој се однесува на нив.

Долногермански дијалекти[уреди | уреди извор]

Ниско германските наречја (во Германија обично наречени „Platt“ или „Plattdeutscх“) се сметаат за дијалекти на германскиот јазик и се издвојуваат како посебни јазици за разлика од некои други јазици ( често наречени нискосаксонски јазици). Лингвистички, долногерманските дијалекти (како што е „Ingvaeonic“) и нискофранкофонските дијалекти (како што е „Istvaeonic“) се групирани заедно, бидејќи и двете не припаѓаат на виско-германските дијалекти. Долногерманските дијалекти понатаму се поделени на холандско- нискосаксонски, западно-долногермански и источно-долногермански дијалекти.

Среднодолногерманскиот дијалект претставувал лингва франка на Ханзеатската лига. Овој дијалект бил предоминантен јазик во Северна Германија, каде што се извршиле неколку ипечатени преводи на Библијата на долногермански дијалект. Оваа голема доминантност се променила во 16 век. Во 1534 година била испечатена Библијата од страна на Мартин Лутер, овој превод се смета за важен чекор кон еволуцијата на раниот, нов и горногермански дијалект. Тоа било за цел за полесна разбирливост во изобилство за целата публика основана на виоко-германските вариетети. Раниот нов-горногермански јазик се здобил со поголемо достигнување отколку нискосакасонскиот јазик и станал јазик на науката и литературата. Други фактори исто така биле и губењето важност на Ханзеатската лига во исто време додека биле основани нови трговски патишта до Азија и до Америка и дека во тој период најмоќните држави биле сместени во Средна и Јужна Германија.

18 и 19 век беа обележани со масовно образование јазикот во училиштата бил стандарниот германски јазик. Нискосаксонскиот јазик бавно се враќал наназад сè додека не станал јазик за необразованите луѓе во домашна употреба. Денес, нискосаксонскиот може да се подели во две групи: нискосаксонски вариетети со (разумен, голем,обемен) стандарден германски прилив и вариетети на стандарден гремански јазик со нискосаксонско влијание („Missingsch“). Денес нискосаксонските дијалекти се широко распостранети, особено кај постарите лица во северните делови на Германија коишто повеќе го разбирале и зборувале јазикот за разлика од помалдите лица коишто потешко ги разбирале и зборувале овие дијалекти.

Горногермански дијалекти[уреди | уреди извор]

Горногерманските дијалекти, како што е дијалектот „Ирмиониц“, се поделени на централно-германски, горнофранкофонски и најгорни германски дијалекти.

Во централно-германските дијалекти спаѓаат (Рипуариан, Моселле Францониан, Централ Хессиан, Еаст Хессиан, Нортх Хессиан, Тхурингиан, Нортх Уппер Саxон, Рхине Францониан, Лорраине Францониан, Силесиан Герман, Хигх Пруссиан, Лауситзисч-Неумäркисч и Уппер Саxон). Овие дијалекти се зборуваат во јуоисточна Холандија, источна Белгија, Луксембург, во некои делови на Франција и во Германија во областа од реката Мајна до јужниот раб на низините. Модерниот стандарден германски јазик се заснова во централна и горна Германија, но вообичаениот германски термин за модерен стандарден германски јазик е горногерманскиот јазик. Различните варијанти на „Тхе Моселле Францониан“ дијалекти коишто се зборувале во Луксембург беа официјално стандардизирани и институционализирани кои подоцна се издвоил и се сметал за посебен јазик, познат како, луксембуршки јазик.

Горнофранкофонските дијалекти се преодни дијалекти помеѓу двете поголеми горногерманско јазични групи. Горнофранкофонските дијалекти ги вклучуваат источнофранкофонскиот и јужнофранкофонскиот дијалект.

Горногерманските дијалекти ги вклучуваат алсатскиот, долногерманскиот, централно-германскиот, горногерманскиот, најгорниот германски, јужноавстробаварскиот, централноавстробаварскиот и северноавстробаварскиот. Овие дијалекти се зборуваат во делови од Алзас, Јужна Германија, Лихтенштајн, Австрија и во германското говорно подрачје на [вајцарија и Италија. Горногермански дијалекти во Полска и Романија се „Wyмyсорyс“, „Сатхмарисч“ и „Сиебенбüргисч“. Горногерманските дијалекти се зборуваат од ашкеназиски евреи (главно во Царска Русија, потоа во поранешниот Советски Сојуз и Полска), коишто се одликуваат со неколку посебни одлики, притоа се издвојуваат како посебни јазици, како што е на пример јазикот наречен „Yиддиш“. Овие дијалекти се единствените во германскиот јазик каде не се употребува латинското писмо како во стандардниот германски јазик. Откако овие дијалекти се разиле во дунавската област, постоеле некои сличности во централните и горно-геманските дијалекти во овој регион.

Германските дијалекти во прекуокеанските земји[уреди | уреди извор]

Дијалектите на германски кои се, или коишто биле првенствено се зборувале во колониите или заедниците основани од страна на луѓето кои го зборувале германскиот јазик и кои потсетувале на дијалектите од регионите од каде што дошле основачите. На пример, во Пенсилванија дијалектите наликуваат на, фалечките и хутерските германски дијалекти од Корушка, додека пак дијалектите на „Venezuelan Aleman Coloniero“ се поретки.

Германскиот дијалект наречен „Амана“[уреди | уреди извор]

Амана германскиот е дијалект во западно-централна Германија. Овој дијалект се зборува во Амана колониите во Ајова, кој е основан со голема инспирација од основачите со германско потекло. Германскиот дијалект „Амана“ потекнува од хесенскиот, кој претставува друг западно- централен германски дијалект. „Амана“ германскиот дијалект исто така се нарекува и колодолногермански во стандардниот германски јазик.

Бразилско-германскиот дијалект[уреди | уреди извор]

Во Бразил, најголема концентрација на германските говорници (германско-Бразилски) се сместени во Рио Гранде до Сул, каде подоцна се развил „Riograndenser Hunsruckisch“ дијалект, особено во областите на Санта Катарина, Парана и Еспирито Санто, исто така и во Петрополис (Рио де Жанеиро).

Чилеанскиот германски дијалект[уреди | уреди извор]

„Lagunen-Deutsch“ дијалектот спаѓа во редот на горногерманскиот јазик, којшто се зборува во Чиле.

Повеќето говорници на дијалектот ”Lagunen-Deutsch” живеат околу езерото „Llankuihue“. Во дијалектот на „Lagunen-Deutsch“ се вметнати елементи од шпанскиот јазик. Ова вклучува создавање на лажни парови во шпанскиот јазик коишто го променуваат значењето во дијалектот „Lagunen-Deutsch“ Географското потекло на повеќето или на сите говорници на „Lagunen-Deutsch“ е чилеанскиот, каде што предците емигрирле од Европа во 19 и 20. век.

Германскиот дијалект во Тексас[уреди | уреди извор]

Германскиот јазик главно се користел во училиштата, црквите и бизнисите во околината на Тексас, Остин и Сан Антонио. Во октомври 2013 година, проектот за германскиот дијалект на Универзитетот во Тексас се снимал останатиот германски дијалект во централниот дел на Тексас. Овој дијалект се одликува со губење на усното заокружување на фонемата / yː /.