Гренџерова каузалност[уреди | уреди извор]

Гренџерова каузалност — појава која опишува специфичен тип на каузалност во статистиката. Наречена е така според Клајв В. Џ. Гренџер. Дефиницијата која ја дава Гренџер вели дека променливата $Y_{t}$ е причинител на променливата $X_{t}$ доколку истата да се предвиди подобро користејќи ги сите расположливи информации, отколку кога не би можело да се користат информациите за $Y_{t}$ .

Според Гренџеровата каузалност, ако една појава $X_{1}$ ја „предизвикува на Гренџеров начин“ некоја друга појава $X_{2}$ , тогаш минатите вредности на $X_{1}$ треба да содржат информации кои ќе помогнат да се предвиди појавата $X_{2}$ . Клучниот израз во објаснувањето на Гренџеровата каузалност е дека појавата $X_{1}$ е „корисна во предвидувањето“ на појавата $X_{2}$ .

Математички израз[уреди | уреди извор]

Математичкиот израз се основа на моделирањето на стохастичките процеси со помош на линеарната регресија.

Нека $X_{t}$ и $Y_{t}$ се две стационарни серии со просек 0. Едноставниот каузален модел е:

X_t=∑_(j=1)^m▒〖a_j X_(t-j) 〗+∑_(j=1)^m▒b_j Y_(t-j)+ε_t

Y_t=∑_(j=1)^m▒〖c_j X_(t-j) 〗+∑_(j=1)^m▒d_j Y_(t-j)+η_t

Каде $\varepsilon _{t}$ , $\eta _{t}$ се две серии на случајна грешка кои се меѓусебно некорелирани и секоја поединечно претставува процес на бел шум. За m , Гренџер напоменува дека може да биде еднакво на бесконечност. Но, во практика бидејќи секој истражувач располага со ограничен број на податоци, m се претпоставува дека е пократко од дадената временска серија.

Системски ризик[уреди | уреди извор]

Системскиот ризик претставува ризик од пропаѓање на цел финансиски систем или пазар, наспроти ризикот врзан за поединечен ентитет, група или составни делови на систем, којшто може да ги засега нив, но без да му нанесува штета на целиот систем.^[1]^[2] Овој ризик може да се дефинира како „нестабилност на финансискиот систем, потенцијално катстрофална, предизвикана или поттикната од идиосинкратските настани или услови во финансиските посредувања“. Тој се иднесува на ризиците нансени од поврзаносите и меѓузависностите во системот или на пазарот, каде што пропаѓањето на поединечен ентитет или неколку ентитети може да предизвика каскаден пропаст, што би можело да го упропасти или повлече надолу целиот систем или пазар. Поимот понекогаш погрешно се поистоветува со „систематски ризик.“

Поврзано[уреди | уреди извор]

• Финансиска криза; • Морален хазард.

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ Lin, Tom C. W. (2014), The New Financial Industry. 65 Alabama Law Review
↑ Kaufman, G. G., and Kenneth E. S. (2003), "What is Systemic Risk, and Do Bank Regulators Retard or Contribute to It?", Independent Review, No. 7 (Winter), pp. 371-91.

Користена литература[уреди | уреди извор]

Godfrey-Smith, P. (2003). Theory and Reality: An Introduction to the Philosophy of Science.

[1] Lin, Tom C. W. (2014), The New Financial Industry. 65 Alabama Law Review

[2] Kaufman, G. G., and Kenneth E. S. (2003), "What is Systemic Risk, and Do Bank Regulators Retard or Contribute to It?", Independent Review, No. 7 (Winter), pp. 371-91.

[1]

[2]