Златица (растение)
| златица | |
|---|---|
| Научна класификација | |
| Царство: | Plantae |
| Тип: | Magnoliophyta |
| Класа: | Magnoliopsida |
| Ред: | Asterales |
| Семејство: | Asteraceae |
| Род: | Solidago |
| Биномно име | |
Златица (челеби гранка, златна прачка) или лат. е растение од семејството на главонозите.
Опис на растението[уреди | уреди извор]
Повеќегодишно зелјесто растение високо 20-100 см, исправено, најчесто неразгрането стебло кое е тркалезно и благо избраздено по должината. Долниот дел од стеблото е гол, додека горниот е обраснат со проредени тенки, кратки влакна. Листовите имаат наизменичен распоред, долните се на кратка дршка и се назабени како пила, а горните се без дршка и имаат цел раб. Јазичестите и цевчестите цветови се собрани во жолти, миризливи главички а тие се групирани во густи, гроздести или метличести цветови.
Хемиски состав на лекот[уреди | уреди извор]
Како лек се употребува горниот дел од растението во цветање. Освен за медицински цели, култивираните видови златици се користат како украсни растенија, а цветовите потопени во вода се средство за боење на волна и свила. Целото растение содржи лековити материи, од кои најважни се танини, сапонини, горчливи материи, флавоноиди, боени материи, органски киселини, етерично масло и други. Се користи како чај, тинктура (во 70% алкохол), вино.
Употреба[уреди | уреди извор]
Во народната медицина е познато како средство за лекување на болести на бубрезите и мочните патишта. Ја смирува кашлицата, го подобрува искашлувањето на секретот и помага при запаление на крајниците, болки во грлото и белите дробови, како и кај бронхитис и астма. Ја намалува болката при ревматизам, гихт и артритис, како и некои хронични кожни болести. Поради содржината на танини, се користи кај воспаленија за плакнење на устата и грлото и кај дијареа предизвикана од никнувањето на забите кај децата а го подобрува заздравувањето на раните после вадење на забите. Официјалната медицина исто така ги препознава лековитите ефекти на ова растение, па се користи за правење на различни лековити чаеви, прашоци, масти и креми.
Употребата на гранки од златица поради присуство насапонин е ограничена на 4-6 недели во пропишаните дози. Освен тоа некаде во литературата се среќаваат податоци за отровоста на оваа растение, па затоа се препорачува претпазливост при неговото користење .
Литература[уреди | уреди извор]
- Гостушки, Р: Лечение лековитим билем, Народна книга, Белград, 1979 г.
- Грлиќ, Љ: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, Август Цесарец, Загреб, 1986 г.
- Дјук, А, Ј: Зелена аптека, политика, Белград, 2005 г.
- Јанчиќ, Р: Лековити растенија со клуч за определување, Naucna knjiga, Белград, 1990 г.
- Јанчиќ, Р: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Белград, 2004 г.
- Јанчиќ, Р: Сто од нашите најпознати лековити растенија, Naucna knjiga, Белград, 1988 година.
- Којиќ, М, Стаменковиќ, В, Јовановиќ, Д: Медицински растенија на југоисточна Србија, ЗУНС, Белград 1998 г.
- Лакушиќ, Д: Водич низ флората на Националниот парк Копаоник, ЈП Национален парк Копаоник, Копаоник, 1995 г.
- Марин, П, Татиќ, Б: Етимолошки речник, ННК Интернационал, Белград, 2004 г.
- Миндел, Е: Витаминска Библија, ФаМилет, 1997 година.
- Mišić Lj, Lakušić R: Livadske biljke, ZUNS Sarajevo, ZUNS Beograd, IP Svjetlost, 1990
- Стаменковиќ, Во: Наше нешкодљиве лековите биљке, Тренд, Лесковац
- Туцаков, Ј: Хербална медицина, Рад, Белград, 1984 г.