Замок Големиот Весби

Од Википедија — слободната енциклопедија
Стора Васби во јули 2009 година
Големиот Весби во јули 2009 година

Големиот Весби е објект сличен на замок, сместен на крајот на Големиот Весби во алеја на парохијата Хамарби, општина Упландс Весби, округот Стокхолм. Директно јужно од објектот е урбаната област Уплaндс Весби. Растојанието до центарот на Стокхолм е 25 километри и до Упсала 45 километри. Главните згради се создадени во 1750 -тите и 1760 -тите години од архитектите Карл Херлеман и Жан Ерик Рен. Големиот Вссби е во сопственост на барониското семејство Гир од 17 век и денес се смета за една од најдобро зачуваните згради во шведскиот рококо период во Упланд.[1] Од 1977 година, главните згради, вклучувајќи го замокот, крилата и оранжериите, се заштитени како архитектонски споменици.[2]

Историја[уреди | уреди извор]

Барокниот парк на Големиот Весби со каролиншкиот двор на крајот на 17 век.
Големиот Весби 1724 година.
Големиот Весби во 1890-ти.

Антички период[уреди | уреди извор]

Местото било населено уште во антиката, како што сведочи големо гробиште директно источно од главната населба. Димензиите на гробницата се приближно 300 x 200 метри и се состојат од приближно 140 антички остатоци кои се состојат од приближно 20 насипи и приближно 120 кружни поставувања од камен.[3]

Сопственост[уреди | уреди извор]

Фармата е позната од крајот на 14 век. Вестби или Весби се споменати во раните 1400-ти години како дворец во кој живеелплеменикот Ерик Нилсон.[4] Фармата била во сопственост во 1485-1506 година од подредениот Кнут Карлсон.[5]

Во 17 век, имотот му припаѓал на советникот Јанс Кнутсон Курк Помладиот. Неговиот син Кнут Курк ја продал Стора Весби во 1668 година на сопственикот на мелницата Емануел Де Гер во Ловстабрук. Имало поставено градина и парк и изграден и дворот Каролингија, кој бил пред сегашната главна зграда. Сегашната главна зграда е додадена во 1750-ти и 1760-ти години. Емануел Де Гер починал неженет и го наследил неговиот внук, гувернерот Чарлс Де Гер аф Леуфста (1660-1730).

Непосредно пред неговата смрт, тој со тестамент на 6 мај 1730 година, Големиот Весби, го предал на фидекомeсарот, кој потоа го презел тогаш само десетгодишниот внук Чарлс Де Гир аф Леуфста. Имотот тогаш бил во сопственост на семејството Де Гер, кое го поседува и денес. Во 1925 година, баронот Луис Де Гир се приклучил на фидеикомисијата. За време на неговото време, дворот бил обновен со почит под раководство на архитектот Исак Густаф Класон и украсен со стилски мебел. Неговиот син, директорот на банката Карл Де Гер, ја продолжил работата и, исто така, успеал да откупи и неколку предмети што претходно постоеле во Весби.

Главни згради[уреди | уреди извор]

Главните згради на Весби се наоѓаат на пресекот на двете авении, една од југ и една од исток. Последната претставува 1Централна оска долга 400 метри по која биле поставени замоците, крилата и паркот. Сегашната главна зграда започнала да се гради во раните 1750-ти под водство на Карл Херлеман. Неговите нови градежни планови се оформиле во 1748 година. Тој никогаш немал време да ја заврши својата работа, но таа била завршена по неговата смрт во 1753 година од Жан Ерик Рен, кој исто така додал свои дизајнерски елементи. Тој имал поддршка и од сликарите Јохан Паш и Ларс Боландер.

Изградбата траела долго и во 1759 година сè уште била недовршена. Архитектот Карл Густаф Тесин ја посетил локацијата во летото 1759 година. Завршената зграда станала мал замок за задоволство, куќа за задоволство во француски стил каде новата зграда и крилата формираат хармонична единица со висок уметнички квалитет што е реткост во Шведска.[6]

Главната зграда е двокатна камена куќа со благо испакнат централен дел. Фасадата е поделена со пиластри на два ката еден над друг и е крунисана со антички фронтон со низок врв со краците на семејствата Де Гирс и Рибинг. Средниот дел е украсен со пар бисти, како и венци и фестони во песочник. Главните згради се опколени на исток со четири крила, надворешните се закривени. Внатрешните крила се обединети со висока кована, крунисана ограда која останала од каролиншкиот двор и дело на вештите ковачи на Ловстабрук.

Лила Весби[уреди | уреди извор]

Лила Васби 1960-тите.

Лила Весби се наоѓа на јужната страна од влезниот хол, сосема блиску до автопатот. Местото се состои од мал замок опкружена со две слободно стоечки крила на југоисток. Зградите веројатно датираат од 18 век, а не порано и се на мапа од 1724 година, пријавена како Гриндторпет. Главната зграда е направена од дрво со фасади обложени со жолто обоена покривна плоча под скршен двокрилен покрив. Над влезот се забележува мал Фронтон. Северното крило е станбено, а јужното било стабилно. Во постарите времиња, Лила Весби била дом на поверениците. Фармата била реновирана во 1953 година, а во 1970-тите била населена од член на семејството на Де Гир. Во 2016 година, куќата била целосно реновирана и понудена на продажба за 15 милиони круни.[7]

Паркен[уреди | уреди извор]

На запад, изградбата продолжила во голема барокна градина во француски стил, која почнала да се гради уште на крајот на 17 век со учество на Никодим Тесин. Барокниот парк имал симетрично исечена и засадена жива ограда и дрвја, како и три езерца. Јужно од градината за задоволство, била поставена кујната и овошната градина. Денес, градината е предвоена и преку неа минува железница која била поставена западно од замокот во 1860-тите и автопатот ( Е4 ) кој во 1960-тите земал дел од источната страна на паркот и го пресекол монументалниот влезен хол.

Големи делови од паркот денес се обраснати, но работата за негово обновување е започната. Паркот ќе биде дел од патеката што ќе се протега низ општината. На северната страна од паркот сè уште останува издолжената поранешна оранжерија, дизајнирана од Рен и денес претворена во канцелариии. Наспроти оранжеријата е поставена стаклена градина од крајот на 17 век. Јужно од замокот се сместени зградите на фармата, меѓу другото и големиот стабилен плоштад кој бил изграден од камен во 1750-тите, тој изгорел во 1988 година и бил повторно изграден.[8]

Внатрешност[уреди | уреди извор]

Простор за забава и трпезаријата на Големиот Весби, 1967 година.

До главниот влез се пристапува преку двојно скалило со украсна ограда од ковано железо што го носи монограмот на Шарл де Гир на просторот за одмор. Оградата е направена во Ловстабрук. Преку влезот влегувате во поплочена, издолжена сала. Распределбата на собите во Големиот Весби ги одразува идеалите од тоа време со собата на господарот на замокот и сопругата на замокот групирани од двете страни на дневните соби. На горниот кат имало соба за билијард во средината која била опкружена со разни соби за гости. Големата сала за бал од 18 век целосно го зачувала ентериерот како што Рен некогаш го дизајнирал во 18 век.

Според сопственикот на музејот Госта Селинг, датотеките од собите создадени од Рен и Паш покажуваат „величен ефект на перспектива каде што различните бои и украси на различните простории се зголемени од кул класицизам до раскошно рококо“. Оригиналната поделба на собите во голема мера е зачувана, но употребата на собите со текот на времето се променила и се приспособила на моменталните потреби. Внатрешните ѕидови имаат панели со маслени архитектонски мотиви во златни рамки и врвови на вратите кои го претставуваат Купидон. Јохан Паш и Ларс Боландер биле одговорни за сликарската работа.

Неодамнешни промени на куќата[уреди | уреди извор]

Во текот на 1920-тите, архитектот Исак Густаф Класон работел во Стора Весби за да изврши внатрешни и надворешни реновации. Во текот на 19 век, замокот бил познат како „бел замок“. Во 1927 година, замокот бил обновен и обоен под водство на Класон и конзерваторот Алфред Нилсон. Замокот потоа се здобил со светло жолт карактер кој потоа бил зајакнат до жолто-кафеава шема на бои во 1960-тите. Во 1995 година, под раководството на замокот архитектот Јан Лисински, замокот бил обезбоен до сегашниот карактер со жолти фасади, црвено 'рѓосување на висината на приземјето и други архитектонски детали во сива боја. Црвената боја се базирала на примероци од боја од основниот малтер.

Имотот зафаќа 449 хектари, од кои 179 хектари се обработливо земјиште. Фармата работи со земјоделство, шумарство, како и лов и риболов.[9] Денес, главната зграда, шталите и оранжеријата се претворени во канцеларии.[10] Зградите на крилата се претворени во домови.[11]

Галерија[уреди | уреди извор]

Сопственици[уреди | уреди извор]

Чарлс Де Гир аф Леуфста, основач на фидеикомисијата 1730 година.
  • Почеток на 15 век: пиштолџијата Ерик Нилсон.
  • 1485: подредениот Кнут Карлсон.
  • 1620-ти: Брита Бенгтсдотер (вдовица на Јонс Курк)
  • 1646: нејзиниот син, Јонс Курк.
  • 1668: преку купувањето на Емануел Де Гир во Ловста (сопственик на мелница).
  • 1692: неговиот внук Чарлс Де Гир аф Леуфста (окружен началник).
  • 1730: неговиот внук Чарлс Де Гир од Леуфста (судски маршал).
  • 1778: неговиот син Чарлс Де Гир од Леуфста (комора).
  • 1805: неговиот син Чарлс Де Гир од Леуфста (гроф).
  • 1861 година: неговиот син Карл Емануел Де Гир од Леуфста (кабинетот на кабинетот).
  • 1877: неговиот син Луис Де Гир од Леуфста (судски маршал).
  • 1887: неговиот син Карл Луис Емануел де Гер аф Леуфста (земјопоседник).
  • 1914: неговиот брат Луис Емануел де Гир од Леуфста (комора).
  • 1925: неговиот роднина Луис Карл Жерар Етјен де Геер аф Леуфста (церемонијален господар).
  • 1953: неговиот син Карл Жерар Луис де Гир од Леуфста (директор на банка).
  • 1978: неговиот син Карл Фредрик Кристијан Де Гир од Леуфста.

Наводи[уреди | уреди извор]

Извори[уреди | уреди извор]

  • Säterier och gamla gårdar i Stockholmstrakten. Bonniers förlag. стр. 239–243. ISBN 91-0-039434-3.
  • Slott och herresäten i Sverige – Uppland 2. Allhems Förlag Malmö. стр. 195–207.
  • Väsby 2 i Nordisk familjebok (andra upplagan, 1922)
  • Historiskt-geografiskt och statistiskt lexikon öfver Sverige / Sjunde Bandet. T-Ö (1859-1870)
  • Fideikommiss: Stora Väsby