Опитна криминологија
Опитна криминологија ― област во криминологијата која користи научни опити за да одговори на прашања за криминалот: негова спречување, казнување и штета.[1] Овие опити првенствено се спроведувани во вистински услови, наместо во лаборатории. Од полиција до гонење до условна казна, затвори и условно ослободување, овие теренски опити споредуваат слични единици со различни практики за справување со криминалот и одговор на криминалот. Овие единици можат да бидат поединечни осомничени или престапници, луѓе, места, населби, периоди од денот, банди, па дури и полицајци или судии. Опитите често користат случајно доделување за да создадат слични единици и во „третман“ и во „контролна“ група, при што „контролата“ понекогаш се состои од тековниот начин на справување со криминалот, а „третманот“ нов начин на тоа.[2] Ваквите опити, иако не се совршени, општо се сметани за најдобриот достапен начин да се процени причинско-последичната врска на една променлива со друга.[3] Други истражувачки дизајни кои не користат случајно доделување, исто така, се сметаат за опити (или „квази-опити“), бидејќи тие вклучуваат човечка манипулација со причинско-последичните врски што се тестираат.
Историја[уреди | уреди извор]
Некои го датираат почетокот на опитната криминологија со Младинската студија во Кембриџ Сомервил во Масачусетс во 1930-тите, кога 506 момчиња на возраст од 5 до 13 години биле ставени во двојки и по случаен избор назначени да добијат повеќегодишна програма за поддршка. 30-годишното следење на овој опит од Џоан Мекорд покажал дека скапата програма немала ефект врз разликата во злосторништвото на двете групи и дека примателите на програмата всушност претрпеле повеќе прерана смрт. Други рани знаменитости го вклучувале проектот „Менхетенска кауција“ при Институтот за правда „Вера“, кој ја тестирал практиката на ослободување на признавање наместо парична кауција и довело до меѓународно усвојување на ослободување на признавање како средство за намалување на дискриминацијата на сиромашните во правосудните практики.
Првиот рандомизиран опит во полициското работење, според истражувањето на д-р Питер Нејруд на Универзитетот Кембриџ, започна во Ливерпул во 1963 година за да се тестираат ефектите врз малолетничката деликвенција на одлуките за пренасочување на уапсените малолетници од гонење. Првиот рандомизиран опит за употреба на апсење за било каков прекршок бил одобрен од Градскиот совет на Минеаполис во 1981 година на барање на началникот на полицијата Тони Буза да биде предводен од професорот Лоренс В. Шерман, кој тогаш бил директор за истражување на Полициската фондација во Вашингтон. Влијанието на политиката и научното внимание дадено на Опитот за семејно насилство во Минеаполис и неговите пет повторувања, иако се предмет на контроверзии, се опишани од австралискиот пратеник Ендрју Ли во неговата книга за печат на Универзитетот Јеил од 2018 година со наслов РАНДОМИСТАС: КАКО РАДИКАЛНИТЕ ИСТРАЖУВАЧИ ГО ПРОМЕНИЈА НАШИОТ СВЕТ. Книгата на Ли (стр. 919) му дава признание на Шерман за фалсификувањето на „нова дисциплина: опитна криминологија“. Шерман продолжил да води или дизајнира над 40 рандомизирани опити со полицијата во Соединетите Држави, Австралија и Обединетото Кралство и ја основал Академијата за опитна криминологија во 1998 година како нејзин прв претседател.
Областа на опитната криминологија значително пораснала во текот на 1990-тите и раните 2000-ти, што резултирало со создавање на Групата за криминал и правда на организацијата „Кембелова соработка“ и други влијателни организации, како што се здруженијата за полициско работење засновано на докази во пет земји.[2]
Списанија[уреди | уреди извор]
Во 2005 година, Springer-Nature Publishing го лансирал „Journal of Experimental Criminology“ (во превод: Журнал за опитна криминологија) како меѓународна публикација со рецензија, при што професорот Дејвид Вајсбурд бил назначен за прв главен уредник, по што следела професорката Лорен Мазерол. Во 2017 година Springer го лансирал Cambridge Journal of Evidence-Based Policing, насочено на опитна криминологија и други истражувања водени од практични полициски професионалци, со Лоренс Шерман како прв главен уредник.
Американско здружение за криминологија[уреди | уреди извор]
Во 2010 година, Американското здружение за криминологија создаде Оддел за опитна криминологија како една од моментално 8-те одделенија на најголемото друштво на криминолози во англиското говорно подрачје.[4]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Experimental Criminology @ Cambridge“. University of Cambridge Website. Архивирано од изворникот на 2014-09-01. Посетено на 23 јули 2023.
- ↑ 2,0 2,1 Mazerolle, Lorraine (29 јуни 2011). „Experimental Criminology“. Oxford Bibliographies. Посетено на 23 јули 2023.
- ↑ Sherman, Lawrence (2009). „An Introduction to Experimental Criminology“. Handbook of Quantitative Criminology. Springer Science+Business Media. стр. 399–436. doi:10.1007/978-0-387-77650-7_20. ISBN 978-0-387-77649-1.
- ↑ „Home“. DECAEC. Архивирано од изворникот на 2023-01-27. Посетено на 2023-07-23.