Кетон
Кетоните, заедно со алдехидите, се карбонилни органски соединенија чија функционална група е кето-групата. Таа е всушност карбонилна група во која јаглеродниот атом е поврзан со два радикали, што не е случај кај алдехидите, каде тој е поврзан со еден радикал и еден водороден атом.
Поделба и изомерија[уреди | уреди извор]
Кетоните се класифицирани на следниот начин:
- Според радикалите на симетрични кетони (со еднакви радикали) и несиметрични (мешани) кетони (со различни радикали).
- Според бројот на кето групите на монокетони, дикетони итн.
За кетоните е типична положбената изомерија која се јавува поради различната местоположба на кето групата. Меѓутоа, кај првиот кетон од хомолошката низа (пропанон) нема ваква изомерија. Алдехидите и кетоните, пак, од друга страна, меѓу себе покажуваат функционална изомерија.
Именување (номенклатура)[уреди | уреди извор]
Според правилата на МСЧПХ (IUPAC), кетоните се именуваат така што за основа се зема името на јаглеводородот со ист број на јаглеродни атоми како и кетонот, вклучувајќи го и карбонилниот C-атом, и на крај се додава наставката -он. Нумерирањето на C-атомите се врши така што јаглеродот од кето групата да добие помала бројна вредност. За повеќе кетони, во употреба се тривијални имиња. Прифатена е и номенклатура според која името на кетонот се состои од имињата на радикалите и зборот кетон, кои се пишуваат одделно. На пример:
- — пропанон или диметил кетон (тривијално ацетон)
- — бутанон или етил метил кетон.
Добивање[уреди | уреди извор]
Главниот начин за добивање на кетоните е со оксидација на алкохоли. Најчесто таа се изведува со силен оксиданс во присуство на концентрирана сулфурна киселина. Кетоните се добиваат со оксидација на вторични алкохоли.
Хемиски реакции[уреди | уреди извор]
|