Бјала Черква

Бјала Черква
Бјала Черква; Бяла черква
	град
	Поглед на градот
	Бјала ЧеркваМестоположба на Бјала Черква во Бугарија
	Координати: 43°12′18.25″N 25°18′38.08″E / 43.2050694° СГШ; 25.3105778° ИГД
Земја	Бугарија
Област	Велико Трново
Општина	Павликени
Управа
• Градоначалник	Емануил Манолов (БСП)
Површина
• Вкупна	38,538 км2 (14,880 ми2)
Надм. вис.	104 м
Население (2022)
• Вкупно	2.599
• Густина	67/км2 (170/ми2)
Часовен појас	EET (UTC+2)
• Лете (ЛСВ)	EEST (UTC+3)
поштенски код	5220
Повик. бр.	+359 06134

Бјала Черква (бугарски: Бяла черква) — гратче во Северна Бугарија, во општината Павликени во Великотрновската Област. Има население од околу 2.599 жители (2022).^[1]

Географија и местоположба[уреди | уреди извор]

Гратчето се наоѓа на средишниот дел на Дунавската Рамнина, во долината на реката Росица. Сместено е само на 5 км од општинскиот центар Павликени и на 38 километри од регионалниот центар Велико Трново.

Историја[уреди | уреди извор]

Првата населба со името Бјала Черква настанала на повисокиот десен брег на реката Росица во времето на Првото бугарско царство, а на почетокот на 13 век се наоѓала во денешниот локалитет „Селиште“. Во 14 век, Бела Черква достигнала големина на средновековен град, кој во голема мера бил уништен за време на османлиската инвазија. Сместена на десниот брег на реката, населбата за прв пат била запишана во османлиски фискален документ во 1450 година под името „село Бела Черкова“ и во тоа време имало население од околу 60-70 луѓе.

До 1750 година Бјала Черква на десниот брег била целосно иселена, бидејќи последните 4 бугарски семејства се преселиле во турската населба Мурад беј ќој, сместена спроти, на левиот брег на реката Росица. Ова село настанало кон крајот на 14 век како населба на турски колонисти кои биле привлечени од исклучително плодната алувијална почва и близината на реката.

Кон средината на 17 век растело турското село Мурад беј ќој и неговите жители биле принудени да ангажираат сезонски работници - Бугари од околните села - за жетва. Бугарите за подобро да се ориентираат меѓу себе селото Мурад беј ќој почнале да го нарекуваат „Горни Турчета“, за разлика од турското село Омур беј ќој кое се наоѓало подолу по реката, кое го нарекувале „Долни Турчета“ (денес село Стамболово).

Во 18 век, Бугарите католици од соседното село Павликени емигрирале, а таму се преселил голем дел од турското население на Мурад беј ќој. Така, на почетокот на 19 век, Павликени станало чисто турско село, додека во Мурад беј ќој Бугарите имале сериозна бројна предност. Во тоа време Бугарите од Горни Турчета ја изградиле првата црква во областа во 1832 година и првото ќелијно училиште во 1835 година.

Белочерковци биле активно вклучени во народноослободителните борби. Во 1872 година овде бил основан револуционерен комитет со претседател Бачо Киро и започнале интензивните подготовки за востание. За време на Априлското востание во1876 година, 103 востаници на чело со Бачо Киро отишле на собирното место во селото Мусина, каде што бил формиран одред под водство на поп Харитон и Бачо Киро. Одредот (192 души) водел десетдневни херојски борби со Турците во Дрјановскиот манастир. Одредот ги нападнал турските позиции, но атаката завршила неуспешно и четниците се расфрлани. Турците го зазеле манастирот и ги убиле сите 75 заробени востаници.

По ослободувањето во 1879 година, селото Горни Турчета било преименувано во Бјала Черква. Во чест на 100-годишнината од Априлското востание во 1976 година, Бјала Черква добила статус на град.