Бомбардирање на Талин во Втората светска војна

Од Википедија — слободната енциклопедија
Улицата Харју во стариот дел на Талин по советското бомбардирање во март 1944 година

Театарот Естонија по бомбардирањето од советските воздухопловни сили во март 1944 година

Запалена зграда на плоштадот на градското собрание во Талин, ноќта на 9/10 март 1944 година

За време на Втората светска војна, главниот град на Естонија, Талин, претрпел многу воздушни бомбардирања од страна на советските воздухопловни сили и германскиот Луфтвафе. Првите бомбардирања од Луфтвафе се случиле за време на Летната војна во 1941 г. како дел од операцијата Барбароса. Потоа имало голем број на советски мисии за бомбардирање на Талин окупиран од Германија, од 1942 година до 1944 година.

Најголемото од советските бомбардирања во врска со битката кај Нарва, се случило на 9-10 март 1944 година и е познато како мартовско бомбардирање (естонски: märtsipommitamine). Откако советските диверзанти го оневозможиле водоснабдувањето, над илјада запаливи бомби биле фрлени врз градот, предизвикувајќи широки пожари и убивајќи 757 луѓе, од кои 586 цивили и 75 воени затвореници, ранети биле 659 луѓе и над 20.000 луѓе останале без засолниште.

Советските бомбардирања предизвикале продолжен антисоветски отпор и незадоволство кај цивилното население во Естонија.

Рации на Луфтвафе во 1941 година[уреди | уреди извор]

Кога Советскиот Сојуз ги окупирал Литванија, Латвија и Естонија во 1940 година, добил контрола над голем број поморски бази во Балтичкото Море, вклучувајќи го и Талин.[1] Додека германската инвазија во 1941 година напредувала кон исток низ балтичките земји, Луфтвафе извршил воздушни напади врз поморските бази под контрола на Советскиот Сојуз.[1] До август 1941 година, најзападната советска поморска база била во Талин, со што бил клучна цел за германската авијација.[1] Луфтвафе го започнал бомбардирањето на Талин уште во првите денови од војната во јуни 1941 година, а нападите се интензивирале во август. Додека Советскиот сојуз се обидувал да ги евакуира жителите на градот, елементите на Балтичката флота, формациите на 8-та армија и индустриските средства за производство станале важни елементи за војната. Советските сили ја загубиле контролата над Естонија во летото 1941 година, кога Германците почнале постепено да ја окупираат земјата.[2]

Советски рации 1942-1944 година[уреди | уреди извор]

Талин, окупиран од Германија, бил бомбардиран од советските воздушни сили во неколку пати во мај и септември 1942 година. Во текот на следната година, следеле повеќе советски мисии за бомбардирање на Талин во февруари, март, мај, август и септември 1943 година.[2]

Во февруари 1944 година, Германците почнале да складираат резерви, складишта за снабдување и резервни единици за првите линии во Естонија.[3] Пристаништето во Талин станал главен терминал за транспорт на стоки на Германците, кои ги снабдувале почетните линии на фронтот.[3] Поради зголемувањето на германската активност во Талин, советските воздухопловни сили почнале да го бомбардираат во обид да ја ослабнат Германија.[3]

Најобемните и деструктивни од советските воздушни напади биле извршени помеѓу 9-10 март 1944 година. Една недела претходно, градоначалникот на Талин им наредил на жителите на градот да го напуштат градот, но евакуацијата не успеала, бидејќи обемот на нападот ги надминал очекувањата на локалното население и германската армиска група Север. За време на првиот напад, кој траел од 6:30 до 9:00 часот 300, авиони фрлиле 3068 бомби, 1725 експлозиви и 1300 запаливи.[4][5][3] Бомбашите повторно го погодиле главниот град во 2 часот по полноќ за дополнителни час и половина.[3] Противпожарните бригади немале вода, бидејќи советските саботери ја кренале во воздух градската пумпна станица пред воздушниот напад. Голем дел од дрвените предградија изгореа во пламен, а центарот на градот претрпел големи штети. Севкупно, околу дваесет проценти од зградите во Талин биле изгорени до темел.[3]

Воената штета била мала. Биле уништени неколку воени инсталации и продавници за снабдување. Најголемата воена загуба била согорувањето на милион литри гориво во складиштето за гориво. Од претпријатијата со одредено воено значење, биле уништени фабриката за иверица „Лутер“ и фабриката за кабли управувана од Уранија-Верке. Повеќето од бомбите паднале врз живеалиштата и јавните згради, вклучително и театарот Естонија, црквата Свети Никола, градската синагога, четири кина и Градскиот архив во Талин.[6]

Според официјалниот извештај, 757 лица биле убиени, од кои 586 цивили, 50 воени лица, а 121 воени заробеници. 213 биле со тешки телесни повреди, а 446 со полесни повреди. Меѓу повредените имало и 65 воени војници и 75 воени заробеници. Подоцна биле пронајдени повеќе жртви, а бројот на смртни случаи се претпоставува дека е 800.[5] Повеќе од 20.000 луѓе останале без засолниште во пролетното затоплување, додека воените објекти останале речиси недопрени.[4][7] Веднаш по бомбардирањето, финските бомбардери на воздухопловните сили следеле по враќањето на советските бомбардери во три воени воздушни бази во близина на Ленинград и ги бомбардирале.[8] За време на нападот, околу 25 советски авиони биле соборени во Талин, а дополнителни десет биле уништени од финските воздухопловни сили (Илмавоимат) подоцна истата ноќ.[3]

И покрај големиот број на цивилни жртви и малата штета на воените и стратешките инсталации, изворите не се согласуваат околу тоа дали советските бомбардирања биле спроведени првенствено со цел да се уништи моралот на локалните цивили кои се противеле на враќањето на советските окупациски сили.[3][5][7][9] Без оглед на советските намери, високиот биланс на цивилни жртви во рациите значително го зголемил непријателството на естонската јавност кон советската армија. На 27 февруари, советски воздушен напад погодил деца кои си играле во училишниот двор на Луња Париш, убивајќи четворица. Датумот на нивното погребување бил претворен во национален меморијален ден, придружен со песната „Uus Herodes“ („Модерен Ирод“) објавена од Хенрик Виснапуу.[10][11] Повеќе Естонци почувствувале нагон да се борат против советскиот напредок.[9][12] Слоганот:[11]

Varemeist tõuseb kättemaks! (Од урнатините ќе се издигне одмаздата!)


бил напишан на урнатините на театарот Естонија. Слоганот станал наслов на весникот на 20-та Вафен-гренадиерска дивизија на СС (1-ви Естонија).[11]

Последниот советски напад на бомбардирање на Талин бил започнат ноќта пред 22 септември 1944 година.[2]

Споменици[уреди | уреди извор]

Последните урнатини - долж улицата Харју во Стариот град - служеле како спомен на жртвите од рацијата; но урнатините биле пополнети во 2007 година и над нив бил изграден парк по внимателна археолошка работа.[потребен е цитат]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „The Soviet Dunkirk: The Tallinn Offensive“. warfarehistorynetwork.com (англиски). Архивирано од изворникот на 2019-05-03. Посетено на 2018-03-21.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 „Estonia“. www.ushmm.org (англиски). Посетено на 2018-03-21.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 „Estonica.org – Bombing of Tallinn in March 1944“. www.estonica.org (англиски). Архивирано од изворникот на 2021-04-17. Посетено на 2018-03-21. Грешка во наводот: Неважечка ознака <ref>; називот „Estonica.org - Bombing of Tallinn in March 1944“ е зададен повеќепати со различна содржина.
  4. ↑ 4,0 4,1 Kivimäe, Jüri; Kõiv, Lea (1997). Tallinn tules. Dokumente ja materjale Tallinna pommitamisest 9/10. märtsil 1944. (Tallinn on Fire. Documents and materials on the bombing of Tallinn 9/10 March 1944.) (естонски). Tallinn City Archives. Грешка во наводот: Неважечка ознака <ref>; називот „tules“ е зададен повеќепати со различна содржина.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Toomas Hiio (2006). „Combat in Estonia in 1944“. Во Toomas Hiio; Meelis Maripuu; Indrek Paavle (уред.). Estonia 1940–1945: Reports of the Estonian International Commission for the Investigation of Crimes Against Humanity. Tallinn. стр. 1035–1094. Грешка во наводот: Неважечка ознака <ref>; називот „hiio“ е зададен повеќепати со различна содржина.
  6. ↑ Tallinn City Archives (20 April 2012). „History of the Tallinn City Archives“. Архивирано од изворникот на September 14, 2012. Посетено на 26 April 2012.
  7. ↑ 7,0 7,1 Enn Sarv; Peep Varju (2005). „Survey of Occupation Regimes“. The White Book: Losses inflicted on the Estonian nation by occupation regimes. 1940–1991 (PDF). стр. 18. Архивирано од изворникот (PDF) на 2013-01-14.
  8. ↑ Jaakkonen, Pasi (2016-03-25). „Lentorykmentti 4:n pommikoneet nousivat vihollisen siivelle“. Ilta-Sanomat (фински). Sanoma Media. Посетено на 2016-06-07.
  9. ↑ 9,0 9,1 Laar, Mart (2005). „Battles in Estonia in 1944“. Estonia in World War II. Tallinn: Grenader. стр. 32–59.
  10. ↑ Henrik Visnapuu (5 March 1944). „Uus Herodes“ (естонски). Eesti Sõna. Наводот journal бара |journal= (help)
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Mart Laar (2006). Sinimäed 1944: II maailmasõja lahingud Kirde-Eestis (Sinimäed Hills 1944: Battles of II World War in Northeast Estonia) (естонски). Tallinn: Varrak.
  12. ↑ A.Aasmaa (1999). Tagasivaateid.(Looking Back. In Estonian) In: Mart Tamberg (Comp.). Eesti mehed sõjatules. EVTÜ, Saku
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Бомбардирање_на_Талин_во_Втората_светска_војна&oldid=5196150“