Биосферен државен резерват Репетек
| Биосферен Државен Резерват Репетек | |
|---|---|
 | |
| Место | Провинција Лебап, Туркменистан |
| Најблизок град | Туркменабат |
| Координати | 38°36′22″N 63°12′50″E / 38.606° СГШ; 63.214° ИГД[1] |
| Површина | 346 km2 (134 ми) |
| Воспоставен(а) | 1928 |
Биосферниот Државен Резерват Репетек, честопати нарекуван Репетек природен или пустински резерват, (туркменски: Repetek goraghanasy, Репетек горагханасы) е пустински природен резерват (заповедник) на Туркменистан, кој се наоѓа во провинцијата Лебап, во пустината Источен Каракум, близу Аму Дарја. Се наоѓа приближно 70 километри јужно од Туркменабат и е познат по својот zemzen (гуштерот како што е Varanus griseus). Основана е во 1928 година за проучување и зачувување на екосистемот песок-пустина, зафаќа површина од 346 км2.
Географија[уреди | уреди извор]
Пејзажот на резерватот е сув, со обемни гребени со песочни дини околу 15-20 метри во висина и 8-10 метри во должина во многу области, големи области со песочна дина и вдлабнатини слични на долината. [2] Црна саксаула (Haloxylon aphyllum), ретка во поголемиот дел од Средна Азија опфаќа повеќе од 1.470 км2, приближно 4,5% од територијата на резерватот. Почвите имаат песочни подземи, но во резерватот растат некои "21 дрвја, 104 треви, 8 печурки, 1 мов, 68 почвени алги и 197 габи". [2]
Историја[уреди | уреди извор]
Научната станица во песочната пустина Репетек е организирана во 1912 година со одлука на Руското географско друштво, а резерватот е основан во 1928 година на основа на научната станица.[3] За време на советскиот период резерватот припаѓа на Институтот за пустини на Академијата на науките на Туркменската ССР. Списокот на научни публикации во врска со станицата песочна пустина Репетек и Биосферни резервати од 1982 до 1991 година се состои од околу 250 документи (30% за структурата на пејзажот и географијата, 20% за ботаниката и 50% за зоологијата). [4]
Институтот за пустини, флора и фауна на Академијата на науките на Туркменистан е основан во 1962 година за да ги проучува начините за враќање на пустинското земјиште за економска употреба во резерватот.[5]
Заштита на животната средина[уреди | уреди извор]
Биосферниот Државен резерват Репетек е дел од важна област на птици (ИБА) и од 1979 година е под мониторинг на УНЕСКО, но „локацијата е под администрација на Министерството за заштита на природата на Туркменистан“. [2] Резерватот „поддржува најкомплетен собир на видови птици типични за песочната пустина на Каракум“ и „има значајна популација на Гуитер Газела (Gazella subgutturosa) која е наведена како ранлива (VU) на Црвениот список на МСЗП“ . [2]
Клима[уреди | уреди извор]
Биосферниот Државен резерват Репетек има пустинска клима (класификација на климата во Köppen BWk), со свежи зими и многу топли лета. Врнежите од дожд се генерално слаби и непостојани и се јавуваат главно во зимските и есенските месеци.
Користена литература[уреди | уреди извор]
- Национална програма за заштита на животната средина, Ашхабад, 2002 година, стр.149–151
- Kuzmenko VD, Veiisov SV (1992). „List of scientific publications on the Repetek sandy desert station and biosphere reserve, 1982-1991“. Probl. Osvoenya Pustyn. Ylym (6): 76–85.
- Sokolov, VE; Veiisov, SV; Gunin, PD (1990). „The Repetek Reserve“. Во Sokolov, Vladimir; Syroechkovsky, Eugeny (уред.). Reserves of Central Asia and Kazakhstan (руски). Mysl. стр. 183–197. ISBN 5244002732.5244002732
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ „Repetek Zapovednik Unesco Mab Biosphere Reserve“. protectedplanet.net. Архивирано од изворникот на 2016-03-03. Посетено на 2021-04-28.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 UNESCO.
- ↑ Sokolov, Veiisov & Gunin 1990
- ↑ Kuzmenko, Veiisov 1992.
- ↑ Encyclopædia Britannica
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- „Repetek Biosphere State Reserve“. UNESCO. Архивирано од изворникот на February 26, 2013. Посетено на February 26, 2013.
- Слика Фликр