Ѕвездородна галаксија

Галаксиите Пипки се пример за ѕвездородна галаксија, настан кој е поттикнат од судирот на fNGC 4038/NGC 4039. Заслуга: НАСА/ЕСА.

Ѕвездородна галаксија — галаксија во која има создавање на ѕвезди во толку голем број, што споредено со долгопериодичната просечна стапка на создавање на ѕвездите е мошне поголема во споредба со останатите галаксии. Во ѕвездороднарта галаксија, чекорот со кој се создаваат ѕвездите е толку висок што галаксијата целосно ќе ги истроши количествата на гас во галаксијата, од кои се создаваат ѕвездите, во временски период многу покус од староста на галаксијата. Знаејќи го ова, ѕвездородната природа на галаксијата е само фаза, и карактеристично е дека оваа фаза е само кус период од развојот на галаксијата. Поголемиот број на ѕвездородни галаксии се во фаза на судири или се во бизок контакт со друга галаксија. Познати ѕвездородни галаксии се: M82, NGC 4038/NGC 4039, и IC 10.

Дефиниции за ѕвездородните галаксии

Светлината и прашината во блиска ѕвездородна галаксија

Ѕвездородните галаксии се опишани со овие три меѓусебно поврзани фактори:

1. Чекорот со кој галаксијата моментално го претвора гасот во ѕвезди (т.н. чекор на создавање на ѕвезди).
2. Достапнато количество на гас од кое можат да се создадат ѕвезди.
3. Споредба на времетраењето на создавањето на ѕвезди ќе го потрошат достапниот гас со должината на периодот за кој галаксијата ќе направи едно вртење околу себе.

Често употребени дефиниции се:

• Продолженото ѕвездено создавање со моменталниот чекор ќе го потроши достапниот резервар на гас во многу покус период од староста на универзумот(Хаблово време).
• Продолженото ѕвездено создавање со моменталниот чекор ќе го потроши достапниот резервар на гас во многу покус динамички период од староста на галаксијата(најверојатно за време од едно вртење на галаксијата).
• Моменталниот чекор, нормализиран со просечниот чекор од минатото е многу поголем како целина. Овој однос се нарекува ѕвездороден параметар.

Механизми кој поттикнуваат ѕвездородни галаксии

Ѕвездородните галаксии произведуваат големо количество на молекуларен гас во мал волумен. Галаксиите во средина на ѕвездообразбата често покажуваат плимни опашки, кои укажуваат на блиска средба со други галаксии или галаксии кои се моментално во процес на спојување. Заемодејството помеѓу галаксиите кои не се спојуваат може да предизвика нестабилни вртежни движења, како што е нестабилноста на пречката, што предизвикува гасот да биде пренасочен спрема јадрото и да доведе до создавање на ѕвезди во близина на галактичкото јадро.

Видови на ѕвездородни галаксииs

Уметнички впечаток на галсија во процес на ѕвездообразба.

Класификацијата на видовите на ѕвездородните галаксии е тешка бидеќи ѕвездородните галаксии не претставуваат посебен вид галаксија самите по себе. Ѕвездообразбата може да се случи во дискови галаксии и неправилни галаксии кои често покажуваат јазли кои се шират во ѕвездообразбата на неправилните галаксии. И покрај тоа, астрономите ѕвездородните галаксии обично ги класифицираат врз основа на одликите од набљудувањата. Некои од категориите вклучуваат:

• Сини компактни галаксии (BCG). Овие галаксии се често со ниска маса, ниска металичност и објекти без прашина. Бидејќи тие се без прашина и содржи голем број на топли, млади ѕвезди, кои се често сини во оптички и ултравиолетови бои. Првично се сметало дека BCG се млади галаксии во процесот на формирање на нивната прва генерација на ѕвезди, со што се објаснува нивната ниска содржина на метал. Меѓутоа, стари ѕвездени популации се најде во повеќето BCG, и се смета дека со ефикасно мешање може да се објасни немањето на прашина и метали. Повеќето BCG покажуваат знаци на неодамнешните спојувања и / или блиски интеракции. Добро проучен BCG вклучуваат IZw18 (најсиромашни неметални галаксии), ESO338-IG04 и Haro11.
  • Сини збиени џуџестите галаксии се мали компактните галаксии.
  • Галаксии-грашок се мали збиени галаксии слични на примордијални ѕвездородија. Тие биле пронајдени од страна на аматери научници кои учествувале во проектот Галактичко ЗОО.
• Сјајни инфрацрвени галаксии.
  • Ултра-светли инфрацрвени галаксии. Овие галаксии се генерално исклучително прашливи објекти. Ултравиолетово зрачење произведено од страна на замаглените ѕвездени облици е впиено од прашината во инфрацрвениот спектар на бранова должина од околу 100 микрометри. Ова ја објаснува екстремната црвена боја поврзана со УСИГ. Не е точно утврдено дека УВ зрачењата се произведени само од ѕвездени облици, некои астрономи веруваат дека УСИГ се напојува (барем делумно) од страна на активни галактички јадра. Набљудувањето низ рендгенските зраци на повеќе УСИГ кои продираат во прашината посочуваат дека многу активните галаксии, се двојни системи, кои се поддржани од хипотезата која гласи дека УСИГ се поттикнати со ѕвездообразбата предизвикано од големите спојувања. Добро проучен УСИГ е Arp 220.
  • Хипер Светлосени Инфрацрвени галаксии.
• Волф-Рајеови галаксии галаксии, каде голем дел од светли ѕвезди се Волф-Рајеови ѕвезди. Волф-Рајеовите фази се релативно краткотрајни фази од животот на масивните ѕвезди, и претставуваат само 10% од вкупниот животен век на овие ѕвезди, и како и секоја друга галаксија може да содржи неколку од нив. Меѓутоа бидејќи ѕвездите се многу светли и имаат многу карактеристични спектрални одлики, можно е овие ѕвезди да се препознаат во спектарот на целата галаксија и тоа им овозможува добари ограничувања да бидат поставени на својствата на ѕвездообразбата во овие галаксии.

Состојки на ѕвездородна галаксија

Месје 82 е прототип во близина на ѕвездородна галаксиja на околу 12 милиони светлосни години во соѕвездието Голема Мечка.

Прво, ѕвездородната галаксија мора да има големо снабдување со гас достапно за создавање на ѕвездите. Самиот излив може да биде предизвикан од страна на блиска средба со друга галаксија (како M81/M82), судир со друга галаксија (како што се Пипки), или од друг процес кој ги присилуваат материјалот во центарот на галаксијата (како што е ѕвездената пречка).

Внатрешноста на ѕвездообразбата е сосема екстремна животната средина. Големи количини на гас значи дека се создаваат многу масивни ѕвезди. Младите, топли ѕвезди јонизираат гас (воглавно водород) околу нив, создавајќи H II области. Групите на многу жешки ѕвезди се познати како OB-групации. Овие ѕвезди светат многу светло, горат многу брзо, и е доста веројатно дека ќе експлодираат на крајот на нивниот живот како супернови.

По експлозијата на суперновата, исфрлениот материјал се зголемува и претставува остаток на суперновата. Овие остатоци заемодејствуваат со околината во рамките на ѕвездообразбата (меѓуѕвездената средина) и може да бидат местото на природно-настанатите масери.

Проучувајќи ги ѕвездородните галаксии може да се употребат при утврдување на историјата на создавањето на галаксиите и нивниот развој. Големиот број на многу далечните галаксии , како на пример, оние од далечното поле се познати како ѕвездородни, но тие се премногу далеку за да се изучат детално. Набљудувајќи ги блиските примери и истражувајќии ги нивните одлики може да се добие идеја за она што се случувало во раниот универзум, бидејќи светлината што ја гледаме од овие далечни галаксии е всушност од периодот кога универзумот бил многу помлад (црвено поместување). Сепак, ѕвездородните галаксии се доста ретки во нашиот месен универзум, а се почести на поголеми растојанија - што покажува дека биле почести пред милијарди години. Сите галаксии тогаш биле поблиску заедно, и затоа поверојатно е да биле под влијание на нивната гравитацијата. Почестите средби произведувале повеќе ѕвездородија како галактички облици кои се развиле со ширењето на вселената.

Познати ѕвездородни галаксии

Галаксијата наречена SBS 1415+437 се наоѓа на околу 45 милиони светлосни години од Земјата.

M82 е ѕвездородна галаксија. Своето високо ниво на ѕвездено создавање го должи на блиската средба со блиските спирална галаксија M81. Картите од областите направени со радиотелескопи покажуваат големи текови на неутрален водород кои ги поврзуваат двете галаксии, како резултат на судирот. Радио снимките на централните региони на M82, исто така покажуваат голем број на млади остатоци од супернови, последица од експлозиите на масивните ѕвезди создадени во ѕвездообразбата при крајот на нивните животи. Пипки се уште еден добро познат ѕвездороден систем, кои стана познат по прекрасната слика на Хабл, објавена во 1997 година.

Список на ѕвездородни галаксии

Галаксија	Вид	Забелешки
M82		Ѕвездородна галаксија
Пипки		Ова се всушност две галаксии во судир
IC 10		Средни ѕвездородни галаксии
HXMM01		Екстремни ѕвездородни галаксии
HFLS3		Невообичаено многу интензивна ѕвездородна галаксија
NGC 1569		Џуџеста галаксија која поминува низ сеопфатен ѕвездород

Галерија

Ова видео е насочено кон далечните галаксии кои поминуваат низ ѕвездообразбата во регионот на небото познато како продолжение на јужното далечно поле на сателитот Чандра, во соѕвездието Печка.

Ова видео е од истата галаксија.

• 
  J125013.50+073441.5 снимена од страна на Хабл, како дел од една студија наречена ЛАПП (Лиманов Алфа Појдовен Примерок)
• 
  Ѕвездородната активност во централната област на џуџестата галаксија NGC 1569 (Arp 210). Снимена од страна на вселенскиот телескоп Хабл.
• 
  Гледано од нашата местоположбА 12,2 милијарди светлосни години од нас Бејби бум галаксијата создава 4.000 нови ѕвезди годишнно. Заслуга: NASA.
• 
  Галаксијата NGC 4449 моментално е во сеопфатно ѕвездообразба,со што ѕвезденаото создавање е активно и широко распространето низ галаксијата.
• 
  Експлозивно ѕвездено создавање при моменталното спојување на галаксијата HXMM01 која е оддалечена 11 милијарди светлосни години од нас. Сликано од страна на NASA.

Поврзано

• Активна галаксија
• Бејби Бум
• Џуџеста галаксија
• Месје 82
• Грашок
• Ѕвездообразба

Надворешни врски

• „Chandra :: Field Guide to X-ray Sources :: Starburst Galaxies“. chandra.harvard.edu. Посетено на 2007-12-29.
• Kennicutt, R. C.; Evans, N. J. (2012). „Star Formation in the Milky Way and Nearby Galaxies“. Annual Review of Astronomy and Astrophysics. 50: 531. arXiv:1204.3552. Bibcode:2012ARA&A..50..531K. doi:10.1146/annurev-astro-081811-125610.
• Weedman, D. W.; Feldman, F. R.; Balzano, V. A.; Ramsey, L. W.; Sramek, R. A.; Wuu, C. -C. (1981). „NGC 7714 - the prototype star-burst galactic nucleus“. The Astrophysical Journal. 248: 105. Bibcode:1981ApJ...248..105W. doi:10.1086/159133.