Шведски центар за архитектура и дизајн

Од Википедија — слободната енциклопедија

Шведскиот центар за архитектура и дизајн (шведски: Svenskt arkitektur- och designcentrum) или AркДес, претходно познат како Музеј на архитектура (Arkitekturmuseet), е шведски национален музеј посветен на архитектурата и дизајнот. Се наоѓа на островот Скепшолмен во Стокхолм, Шведска, во истиот комплекс како и Музејот на современа уметност. Музејот изложува архитектура, урбанистичко планирање и дизајн под неговиот сегашен директор Киеран Лонг. Тој е управен орган под Министерството за култура.

Историја[уреди | уреди извор]

Архитектонскиот музеј бил основан во 1962 година на иницијатива на Националната асоцијација на шведски архитекти како приватна фондација. Тој бил национализиран во 1978 година, во тој момент беше сместен во згради претходно окупирани од Одделот за наутички карти на Скепшолмен. Новите простории, дизајнирани од лауреатот на Прицкеровата награда Рафаел Монео по меѓународен натпревар, биле отворени во февруари 1998 година.[1]

На 28 февруари 2013 година, владата издала нови упатства за музејот и на 1 мај, го променила неговото име во Шведски центар за архитектура и дизајн. Од средината на 1990-ти, музејот е под управа на Министерството за култура.

Згради[уреди | уреди извор]

АркДес е сместен во две згради, старата сала за вежбање на морнарицата, Ексерцисхусет,[2] и неодамна изградената зграда дизајнирана од шпанскиот архитект Рафаел Монео, изградена помеѓу 1994 и 1997 година[3] Постојаните и привремените изложбени сали стојат во историски згради дизајнирани од Фредрик Блом, а новата зграда, дизајнирана во функционалистички стил, содржи канцеларии, библиотека, истражувачки простории, работилници и архиви во кои се чува Државната архитектонска колекција. Зградата Монео ја добила наградата Каспер Салин во 1998 година[4] Во јуни 2018 година, нов привремен изложбен простор, Boxen,[5] бил отворен за дизајни на Dehlin Brattgård Architects.[6]

Функција[уреди | уреди извор]

АркДес се наоѓа на Скепшолмен во центарот на Стокхолм делумно во згради дизајнирани од Рафаел Монео.

АркДес има постојана изложба и неколку привремени тематски изложби.[7] Постојаната изложба ја претставува шведската архитектура низ вековите во цртежи, модели, фотографии и историски предмети.[8]

Другите простори се посветени на тематски изложби кои ја истражуваат современата архитектура и дизајн, заедно со историски изложби.[9] Во архивските збирки на ArkDes има цртежи, модели и фотографии од делата на околу 500 архитекти. Библиотеката на музејот содржи списанија од 1930-тите па наваму, како и над 24.000 книги.[10]

АркДес управува со Фондацијата на Ајнар Матсон за истражување на згради и имот.[11]

Центарот во повеќе наврати соработувал со Фондацијата Викимедија. Во 2013 и 2014 година, Викимедија Шведска го одржала својот годишен состанок таму, а во 2014 година, АркДес бил домаќин на настанот „Запознај ја Википедија“.[12]

Значајни изложби[уреди | уреди извор]

АркДес бил домаќин на голем број значајни привремени изложби и соработки. Во 2010 година, АркДес бил домаќин на изложбата „Грета Магнусон Гросман: Од Стокхолм до Беверли Хилс“, изложба на предвоен дизајн на мебел и експериментална архитектура од 1940-ти, 1950-ти и 1960-ти години.[13] Во 2013 година, музејот го претстави „Модниот свет на Жан-Пол Готје: „Од тротоарот до модната писта“.[14] Во 2014 година, АркДес бил домаќин на „Блокхолм“, изложба заснована на пренос на податоци за земјиштето од Стокхолм во Мајнкрафт за да се создаде точна, целосна претстава на шведскиот главен град.[15]

Во 2015 година, соработката помеѓу АркДес и Музејот на современа уметност ја претставила работата на данско-исландскиот уметник Олафур Елиасон[16] и во 2016 година слична соработка резултирала со голема изложба на делата на јапонскиот уметник Јајои Кусама.[17] Во 2017 година, АркДес изложи голема монографска изложба за австриско-шведскиот архитект Јозеф Франк во соработка со МАК во Виена[18] заедно со изложбата на дизајнерскиот колектив на HI-групата.[19]

Од 2017 година, под раководство на Киеран Лонг, музејот презентирал голем број привремени изложби во својата главна сала и во Боксен, „машина за брзо менување, експериментални изложби“.[20] Тие вклучуваат: „Јавен луксуз“, изложба „за архитектурата, дизајнот и борбата за јавен живот“;[21] „Иднината започнува овде“, изложба направена во соработка со музејот Викторија и Алберт која ги истражува односите помеѓу дизајнот и технологијата;[22] „Популарен простор: вредност во виртуелното“, проект кој ја истражува виртуелната реалност, архитектурата и урбанизмот;[23] кулминативното издание на Павилјонот за крстарење; и изложба која го истражува префабрикуваниот бетонски панел куриран од Педро Игнасио Алонсо и Хуго Палмарола.[24] Во 2020 година, Боксен бил домаќин на првата музејска изложба во светот која го истражува креативното поле на АСМР.[25][26] Како резултат на КОВИД-19 имало виртуелно отворање.[27]

АркДес е домаќин на годишниот натпревар „Џинџербред хаус“ секој декември.[28]

Директори[уреди | уреди извор]

Kieran Long
Киеран Лонг, директор на АркДес од 2017 година
  • Киеран Лонг, 2017- [29]
  • Керстин Брунберг, привремен директор, јули 2014-јули 2015 година
  • Лена Рахулт, 2009–јули 2014 година[30]
  • Бите Нигрен, 1999–2008[31]
  • Јоран Линдвал, 1985–99
  • Бенгт О.Х. Јохансон, 1966–77

Галерија[уреди | уреди извор]

Згради[уреди | уреди извор]

  • Изградба на експонати
    Изградба на експонати
  • Изградба на експонати
    Изградба на експонати
  • Административна зграда
    Административна зграда
  • Административна зграда
    Административна зграда

Изложби[уреди | уреди извор]

  • Постојана сала за изложби
    Постојана сала за изложби
  • Привремена изложба „Модниот свет на Жан Пол Готје: Од тротоарот до модната писта“, 2013 година
    Привремена изложба „Модниот свет на Жан Пол Готје: Од тротоарот до модната писта“, 2013 година
  • „Јавен луксуз“ (2017)
    „Јавен луксуз“ (2017)
  • „Павилјон за крстарење: Архитектура, геј секс и култура на крстарење“ (2019)
    „Павилјон за крстарење: Архитектура, геј секс и култура на крстарење“ (2019)
  • „Летечки панели“ (2019)
    „Летечки панели“ (2019)
  • „Јозеф Франк: против дизајнот“ (2017)
    „Јозеф Франк: против дизајнот“ (2017)
  • „Популарен простор: вредност во виртуелното“ (2018)
    „Популарен простор: вредност во виртуелното“ (2018)
  • „Архитектонски проекти: Скепсброн“ (2019)
    „Архитектонски проекти: Скепсброн“ (2019)
  • „Чудната сензација чувствува добро“, изложба за АСМР (2020)
    „Чудната сензација чувствува добро“, изложба за АСМР (2020)
  • „Инфилд“ од Линда Тег (2020)
    „Инфилд“ од Линда Тег (2020)
  • „Кируна засекогаш“ (2020)
    „Кируна засекогаш“ (2020)

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Statens centrum för arkitektur och design“. www.regeringen.se (Swedish). Government of Sweden. стр. 6–17. Посетено на 3 June 2015.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  2. ↑ „MODERNA MUSEET, ARKITEKTURMUSEET (EXERCISHUSET) (akt.)“. www.bebyggelseregistret.raa.se. Swedish National Heritage Board. Посетено на 4 June 2015.
  3. ↑ Moneo, Rafael; Mårtelius, Johan; Jewson, William; Lidman, Åke E:son (1998). Modern Museum and Swedish Museum of Architecture in Stockholm (Swedish). Stockholm: Arkitektur. ISBN 91-87214-76-8.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  4. ↑ Schiratzki, Malin. „Kasper Salinpriset till Arkitekturmuseum“ (PDF). www.sfv.se. National Property Board of Sweden. Архивирано од изворникот (PDF) на 2015-09-24. Посетено на 4 June 2015.
  5. ↑ „Boxen – ArkDes utställningsrum med samtida design och arkitektur“. ArkDes – Sveriges nationella centrum för arkitektur och design (шведски). Архивирано од изворникот на 2019-07-09. Посетено на 2019-07-09.
  6. ↑ „Boxen at ArkDes / Dehlin Brattgård Arkitekter“. ArchDaily (англиски). 2019-02-18. Посетено на 2019-07-09.
  7. ↑ „Utställningar“. www.arkdes.se. ArkDes. Посетено на 4 June 2015.
  8. ↑ Rörby, Martin (2004). Arkitektur i Sverige: funktion, konstruktion och estetik genom tiderna. Stockholm: Arkitekturmuseet. ISBN 9185460702.
  9. ↑ „Utställningar“. ArkDes – Sveriges nationella centrum för arkitektur och design (шведски). Посетено на 2019-07-09.
  10. ↑ „Arkitekturmuseets bibliotek“. www.archive-se.com. HISS. Посетено на 4 June 2015.[мртва врска]
  11. ↑ Fröjd, Mattias (20 November 2012). „Einar Mattsson-stipendiater är utsedda“. www.fastighetsnytt.se (Swedish). Fastighetsnytt. Посетено на 4 June 2015.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  12. ↑ „Träffa Wikipedia“. www.arkdes.se. ArkDes. Архивирано од изворникот на 2016-03-03. Посетено на 4 June 2015.
  13. ↑ „Greta Magnusson Grossman: From Stockholm to Beverly Hills“. ArkDes - Sweden's National Centre for Architecture and Design (англиски). Архивирано од изворникот на 2019-07-09. Посетено на 2019-12-10.
  14. ↑ Stockholm TT Spektra (2 November 2011). „Arkitekturmuseum visar Gaultier“. www.svd.se. Svenska Dagbladet. Посетено на 4 June 2015.
  15. ↑ „Blockholm: The Amazing City“. ArkDes - Sweden's National Centre for Architecture and Design (англиски). Архивирано од изворникот на 2019-07-09. Посетено на 2019-12-10.
  16. ↑ „Olafur Eliasson: Reality machines“. ArkDes - Sweden's National Centre for Architecture and Design (англиски). Архивирано од изворникот на 2019-07-09. Посетено на 2019-12-10.
  17. ↑ „Yayoi Kusama: In Infinity“. ArkDes - Sweden's National Centre for Architecture and Design (англиски). Архивирано од изворникот на 2019-07-09. Посетено на 2019-12-10.
  18. ↑ „Josef Frank: Against Design (MAK)“. www.mak.at (англиски). Посетено на 2019-12-10.
  19. ↑ „The HI-group: Craftsmanship in the Plastic Age“. ArkDes - Sweden's National Centre for Architecture and Design (англиски). Архивирано од изворникот на 2019-09-15. Посетено на 2019-12-10.
  20. ↑ „Dehlin Brattgård Arkitekter creates "robust machine for experimental exhibitions" at ArkDes museum“. Dezeen (англиски). 2019-02-27. Посетено на 2019-12-10.
  21. ↑ „Public Luxury“. ArkDes - Sweden's National Centre for Architecture and Design (англиски). Архивирано од изворникот на 2022-01-28. Посетено на 2019-12-10.
  22. ↑ „The Future Starts Here – from V&A in London“. ArkDes - Sweden's National Centre for Architecture and Design (англиски). Архивирано од изворникот на 2022-07-05. Посетено на 2019-12-10.
  23. ↑ „Space Popular: Value in the Virtual – ArkDes“. ArkDes - Sweden's National Centre for Architecture and Design (англиски). Архивирано од изворникот на 2022-05-26. Посетено на 2019-12-10.
  24. ↑ „Flying Panels: How Concrete Panels Changed the World“. ArkDes - Sweden's National Centre for Architecture and Design (англиски). Архивирано од изворникот на 2022-04-25. Посетено на 2019-12-10.
  25. ↑ „This way for brain tingles: ASMR gets a shiver-inducing exhibition“. The Guardian (англиски). Посетено на 2020-04-21.
  26. ↑ „WEIRD SENSATION FEELS GOOD: An Exhibition About ASMR – ArkDes“. ArkDes (англиски). Посетено на 17 јуни 2020.
  27. ↑ „ArkDes presents a virtual vernissage of WEIRD SENSATION FEELS GOOD: An exhibition about ASMR“. e-flux Architecture (англиски). Посетено на 17 јуни 2020.
  28. ↑ „Gingerbread House 2019“. ArkDes - Sweden's National Centre for Architecture and Design (англиски). Архивирано од изворникот на 2022-05-26. Посетено на 2019-12-10.
  29. ↑ „Press release från the Ministry of Culture in Sweden“. Government of Sweden. 10 September 2018.
  30. ↑ Fristorp, Mimmi (19 December 2008). „Lena Rahoult ny chef för Arkitekturmuseet“. www.dn.se. Dagens Nyheter. Посетено на 4 June 2015.
  31. ↑ Andersson, Patrik (25 April 2012). „Bitte Nygren“. www.gp.se. Göteborgs-Posten. Посетено на 4 June 2015.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Шведски_центар_за_архитектура_и_дизајн&oldid=5184844“