Непсис

Непсис (or нипсис; грчки: νῆψις) — концепт во православната христијанска теологија.

Тоа значи „будност“ и претставува состојба на трезвеност стекната по период од катарза. Св. Хесихиј ја дефинирал непсата како „постојано фиксирање и запирање на мислата на влезот во срцето“.

Етимологија

Терминот доаѓа од Новиот завет на Првото послание на Петар (5:8, νήψατε, γρηγορήσατε. ὁ ἀντίδικος ὑμῶν διάβολος ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τινα καταπιεῖν - NIV: Бидете внимателни и трезвени. Твојот непријател ѓаволот се шета наоколу како лав што рика бара некого да проголта). Таму „непсис“ се појавува во глаголска форма, во императивно расположение, како итна заповед за будност и внимателност: „биди буден и на штрек“.

Контекст

Можеби најмногу е поврзана со православното монаштво, безброј референци за непсис се направени во Филокалија (целосниот наслов на Филокалија е Филокалија на нептичките отци ).

Поврзаност

Во православното христијанство, борбата против расипаноста на страстите се води преку аскетски напор за очистување на душата (аскетизам од грчки: аскесис „вежба“). Во напредните фази ова вклучува „внесување на умот во срцето“ („умот“ е замена за грчки nous (νοῦς), што овде укажува на таа способност на душата со што човекот стапува во заедница со Бога). Владимир Лоски, „Мистичната теологија на источната црква“, св. Владимирскиот семинарски печат, Њујорк, 1976 година, стр. 127. Очистувањето на душата, кое се постигнува само со помош на божествената благодат, се остварува преку напорите за исполнување на Христовите заповеди, учеството во Светите тајни на Христијанската православна црква, приватната молитва, вклучително и посветеноста на Исусовата молитва, постот според црковниот календар, проучувањето на Светото писмо и житијата на светиите и будното бдеење над мислите за да се спречат грешните мисли да станат грешни дела, а потоа и страсти.

Како што христијанинот се прочистува, со текот на времето тој го достигнува степенот на теорија или просветлување. Во овој момент започнува контемплативниот живот. Сета подвижност мора да се сфати како едноставно средство со кое се остварува целта на христијанскиот живот. Ова е стекнување на Светиот Дух, што се нарекува теоза, што значи „обожение“ на човекот. Според Св. Атанасиј и други, „Бог стана човек за човекот да стане бог“..

Поврзано

• Исихазам
• Хесихија
• Молитва на срцето
• Теорија
• Теоза (источно православна теологија)
• Сати (будизам)
• Јудаизам
• Девекут