Легенда за свештеникот и свештеничкото лице
Легендата за свештеникот и свештеничкото лице (изворно: Legend of the Parson and Clerk) ― приказна која се насочува на еден духовник и ѓавол поставен во близина на природен лак сместен во близина на градовите Тинмут и Долиш, Девон, Англија. По должината на брегот кон Долиш, каде што пругата поминува низ Парсоновиот тунел, може да се видат виснатите близнаци (карпи) Парсон (Свештеник) и Клерк (Свештеничко лице).
Геологија[уреди | уреди извор]
Свештеникот и свештеничкото лице се составени од релативно ронлив седиментен тинмутска бреча со пермиска возраст, како и сите блиски карпи. Нивните меки карпести слоеви се зачувани од ерозија со потешкиот „покривна карпа“ која била наталожена над нивните слоеви.[1] Понатаму надворешната карпа, Шаг Рок, изгубил најголем дел од својата висина во бура во 1984 година, а потоа ја изгуби „главата“ во бура во јануари 2003 година.[2]
Свештеникот и Свештеничкото лице и карпите лесно се гледаат од патеката на југозападниот брег што ја следи железничката линија Егзетер до Њутон Абот по должината на брегот помеѓу тунелот на Парсон и Тејнмут.
Легенда[уреди | уреди извор]
Постојат многу верзии на приказната. Роберт Хант (во 1881 година)[3] и Сара Хјут (1900 година)[4] раскажувале дека на извесен епископ во Ексетер му се слошило и дошол во Долиш за да си го врати здравјето. Меѓутоа, еден амбициозен месен свештеник имал за цел да успее во случајот на смртта на неговиот претпоставен.
Водачот на свештеникот бил негов службеник и тие често патувале за да проверат во каква состојба е епископот. Една ноќ, во страшно невреме, при преминувањето на Халдон, тие го изгубиле патот и се оддалечиле километри од вистинскиот пат. Свештеникот во својата вознемиреност му свикал својот службеник со зборовите повеќе би сакал да го имам ѓаволот, отколку тебе, за водич. Во тој момент се појавил коњаник и доброволно се пријавил да биди нивни водич.
По неколку километри дошле на сјајно осветлена палата и биле поканети од нивниот водич да влезат и да се причестат во неговото гостопримство. Уживале во раскошната репетиција и среде веселоста пристигнала веста дека епископот е мртов. Желни да ја обезбедат својата шанса за унапредување, свештеникот се подготвил да замине, заедно со свештеничкото лице и водичот; сепак коњите одбиле да се движат. По слободното користење на неговиот камшик и поттикнување, свештеникот извикал Ѓаволот земи ги брутите, по што водичот извикал Благодарам, господине. Коњите галопирале над карпата, носејќи ги со себе свештеникот и службеничкото лице. Ѓаволот ги претворил и двајцата во камен, свртени вечно кон морето, споменици на алчност и разочараната амбиција.[4]
Малку поинаква верзија на приказната може да се најде во „Легендите на Девон“, објавена од Леонард Ават Весткот во 1848 година.[3] Неидентификуван постар и сè уште амбициозен духовник, кој дејствувал како капелан кај кралскиот војвода, имал штанд во Велс, превендан во Норич и прекенторство во Ирска било ветено, од Архиепископот во Кантербери, следната празна столица. Свештеникот се сместил во куќа во Источен Девон, знаејќи дека епископот во Ексетер е стар и во лошо здравје. На патување до Бискупската палата во Долиш во бура, свештеникот и свештеничкото лице (идентификуван како Роџер) се разочарале кога слушнале дека Бискупот е добро и лови елени. Тие дошле на место каде што патот се дели на пет ленти и сфатиле дека се изгубени. Во верзијата на Весткот, станува збор за пешак кој им доаѓа напомош да ги насочи кон Долиш откако свештеникот извикал: „Посакувам Ѓаволот, посакувам Ѓаволот да ме стави на краткиот пат до Долиш“.
И покрај тоа што не биле спремни, нивниот водич бил во состојба да биде во чекор со коњите. Кога стигнале до бискупскиот салон слушнале дека Епископот има само уште неколку недели живот. Нив им понудиле морска храна, од ликот наречен Пијавица. Морските плодови биле живи, а останатите гости на гозбата првично не го препознавале Свештеникот, а потоа сфатил дека сите тие се починати духовници кои некогаш ги познавал Свештеникот. Откако зеле осум зрна опиум, свештеникот и свештеничкото лице заминале за Тинмут во насока предложена од Пијавица, кој им ветил : „Безбедни конаци и топло, ве залагам“, доколку се држеле од карпите десно. Одеднаш Бискупската палата исчезнала и тие се нашле на плажата, заробени меѓу влезната плима и карпите на песочник. Во овој момент од приказната, тие се симнале од своите коњи. Следниот ден се пронајдени трупови од нивните коњи. Свештеникот и свештеничкото лице исчезнале. Откриено е дека на крајбрежјето се појавиле два огромни столба на песочник, со едниот дополнет со карпестаоблик што наликува на перика од карфиол.
Во верзијата објавена во „Популарни романси на западот на Англија; или, Смешките, традициите и суеверието на стариот Корнвол“, гостите се претвориле во демони. Коњите биле пронајдени живи следниот ден, а телата на свештеникот и свештеничкото лице биле прилепени на две карпи кои имале изглед на коњи.[5]
Потекло[уреди | уреди извор]
Приказната се појавува во 1848 година во анонимно напишаната збирка „Легенди од Девон“.[6] Дописник на „Белешки и пребарувања“ во 1868 година изјавил дека сите приказни во збирката биле првична измислица без основа во фолклорот.
„Предметните легенди беа составени од членови на многу пријатно мало приватно општество, пред околу триесет години, од кои јас бев. Дамата што ги собра и отпечати, исто така беше и еден од соработниците, е мртва, а исто така и некои нејзини соработници; и да ги дадам имињата (дури и да имам дозвола), сега би ги интересирало малкумина. Но, можам да кажам прилично самоуверено од сеќавањето, дека тие беа сите привични каприци на моментот, а не репродукција на популарните легенди.[7]
Слики на свештеникот и свештеничкото лице[уреди | уреди извор]
Ф. Тоти ги прикажал Карпите Парсон (Свештеник) и Клерк (Свештеничко лице) во графитен цртеж од 1847 година.[8] Свештеникот и свештеничкото лице биле насликан од Џон Валас Такер (1808–1869). Сликата ја чува Кралскиот Албертов меморијален музеј.[9] Библиотеката за научна и општествена слика на Научниот музеј има две слики од Карпата на свештеникот и свештеничкото лице, едната датира од 1831 година, другата со 1852 година.[10][11] Карпите се видливи во стогодишниот постер на Големата западна железница на Мареј Сикретан од 1935 година, скоро сигурно насликан од сигналната кутија на Парсоновиот тунел.[12] Збирката на Френсис Фрит има две фотографии од карпестата формација, обете датирани во 1906 година.[13][14]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Selwood, E. B.; others (1984). Geology of the country around Newton Abbot. London: HMSO. стр. 103. ISBN 0-11-884274-9.
- ↑ "Rocks that inspired legend to vanish?" Western Morning News (Plymouth, England), 22 јануари 2003
- ↑ 3,0 3,1 Hunt, Robert, уред. (1993) [1881]. The Drolls, Traditions, and Superstitions of Old Cornwall. Felin Fach: Llanerch Publishers. ISBN 1-897853-17-3.
- ↑ 4,0 4,1 Hewett, Sarah (1900). Nummits and Crummits. Devonshire Customs, Characteristics and Folk-lore. Thomas Burleigh. стр. 177–179.
- ↑ Hunt, Robert (1908). Popular romances of the west of England; or, The drolls, traditions, and superstitions of old Cornwall;. Robarts - University of Toronto. London, Chatto & Windus. стр. 262.
- ↑ Legends of Devon, 1848, London: Whittaker and Company, Exeter: Holden - Wallis, Dawlish LA Westcott. Google Books
- ↑ 'Jean Le Trouveur', Notes and Queries, 4th S.II, page 614, December 26, 1868. Google Books
- ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2018-11-01. Посетено на 2021-01-28.
- ↑ https://artuk.org/discover/artworks/the-parson-and-clerk-teignmouth-devon-95570/search/actor:tucker-john-wallace-18081869/page/1/view_as/grid
- ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2018-11-01. Посетено на 2021-01-28.
- ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2018-11-01. Посетено на 2021-01-28.
- ↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2020-11-29. Посетено на 2021-01-28.
- ↑ https://www.francisfrith.com/teignmouth/teignmouth-parson-and-clerk-rocks-1906_54062a
- ↑ https://www.francisfrith.com/dawlish/dawlish-parson-and-clerk-rocks-1906_54045