Кафуле Шабандар
Кафуле Шабандар е едно од најстарите и најпознатите кафулиња во Багдад, Ирак. Се наоѓа на крајот од улицата Ал-Мутанаби во близина на Кушла. Зградата на кафулето претходно била „Ал Шабандар Прес“, која била основана во 1907 година и била во сопственост на Муса ал Шабандар, кој станал министер за надворешни работи во времето на крал Фајсал II во 1941 година. Кафулето сега претставува културен и интелектуален социјален центар и се смета за едно од најважните знаменитости на наследството на Багдад каде се дискутира за поезијата, политиката, културата, литературата и уметноста и место за зголемување на знаењето за споменатите теми.[1] [2][3]
Етимологија[уреди | уреди извор]
Кафулето Шабандар го добило името по нејзините сопственици од семејството Ал Шабандар, семејство Багдади познато по своето богатство, престиж и нивната работа во областа на трговијата и политиката.[4]
Историска позадина[уреди | уреди извор]
Воспоставување и културна улога[уреди | уреди извор]
Сегашниот сопственик на кафулето, Мухамед ал-Кашали, рекол дека кафулето било основано во 1917 година, но зградата порано била печатница наречена „Ал Шабандар Прес“ во сопственост на Муса ал-Шабандар, бидејќи оваа зграда претходно била печатница за печатење книги. Контроверзии потоа предизвикал Муса и бил протеран од Ирак на неколку години и кога се вратил, почнал да го обновува она што останало од зградата. Муса повторно го изградил како кафуле, го понудил за изнајмување. Кафулето почнало да прима муштерии во 1917 година и почнало да одржува концерти за ирачкиот макам, чии приходи биле вратени во добротворни цели во Багдад.[1] [5] Кафулето, исто така, било место за собирање и културна станица за различни писатели, поети, писатели, интелектуалци и личности, вклучително и политички, како што се Нури ал-Саид и Абд ал-Карим Касим, поради неговата близина до владините институции во земјата. Кафулето, исто така, станало збирно место каде што биле започнати и политички демонстрации, како на пример демонстрациите против Англо-ирачкиот договор во 1948 година.[3] [6]
Модерна историја и реставрација[уреди | уреди извор]
Во март 2007 година, во пресрет на секташкото насилство во земјата по американската инвазија на Ирак во 2003 година, кафулето Шабандар било жртва на бомбашки напад од автомобил заробен во замка, сместен на улицата Ал Мутанаби, во кој загинале повеќе од сто луѓе.Како резултат на страшната експлозија, кафулето било целосно уништено заедно со нејзината библиотека. Во овој инцидент, четворица од синовите на Ал-Кашали и еден негов внук биле убиени и пронајдени меѓу урнатините и под урнатините. Оваа несреќа предизвикала и нивната мајка да го загуби видот од шокот, па неколку месеци подоцна починала. Во тоа време се мислело дека и Ал-Кашали бил убиен, но тој откако ја слушнал веста, Ал-Кашали бил скршен и морал да го контролира својот гнев. Ал-Кашали си поставил за цел да го задржи кафулето како центар на културна атракција и да ги зачува неговите културни карактеристики и неговиот стар идентитет. Како резултат на тоа, кафулето било повторно изградено, со финансии од државата, трговците и нејзините клиенти.[7][6][3] Кафулето по ова добило и ново име, „Кафуле маченици“.[8]
Одговорот на бомбардирањето бил голем. Два дена по инцидентот, ирачкиот поет Ахмед Хусеин рецитирал песна крај урнатините на кафулето со новинарите и луѓето, вклучително и постарите и помладата генерација, кои се собирале околу него за да слушаат.[9]
За време на инцидентот, ирачкиот уметник Емад Али Абас, кој студирал отсек кино на Академијата за ликовни уметности во Багдад во 2006 година,[10] снимил дваесет и пет минутен документарен филм со наслов „Свеќа за кафе Шабандар“ кој ја хронизирал историјата на кафеаната и неговото значење, како и посебни делови. Документарецот вклучувал и снимки од надворешноста и внатрешноста на кафулето, како и снимки од луѓе кои разговараат, пијат чај и читаат. Опишувајќи ја како историска локација и интелектуално засолниште бидејќи игрите, викањето и телевизорите не се истакнати во кафулето.[11] Целта на документарецот била да се документира кафулето Шабандар, како и да се прикаже друг дел од Багдад кој не бил секташкото насилство што се случувало во тоа време. Како такви, сопствениците и клиентите се интервјуирани на кафулето на улицата Ал-Мутанаби.[9] Меѓутоа, за време на снимањето, се случил самоубиствениот бомбашки напад кој ја уништил неговата филмска тема.[11] Снимањето на крајот продолжило неколку месеци подоцна, но додека ја напуштал улицата Ал-Мутанаби, бил нападнат од група насилници кои му ја украле камерата и му пукале во нозете. На Емад му требало цела година да се опорави. Ова довело до вклучување на личното искуство на Емад во документарецот како епилог.[12] Документарецот ја освоил третата награда во делот Студентски документарен филм на Филмскиот фестивал во Заливот во 2008 година во Дубаи.[10]
Кафето Шабандар останало активно и сè уште го одржува својот надворешен изглед, по реставрацијата и реновирањето. Неговите ѕидови се исто така покриени со слики, сведоштва и исечоци од весници кои вклучуваат различни аспекти од ирачкото општество и историја. Меѓу сликите се и сликите на четворицата сина и внукот што сопственикот на кафулето ги загубил поради бомбардирањето како спомен. Останало социјален клуб за трговци, шеици, вработени, писатели и странски туристи. Тоа е и место каде што се прават лични интервјуа од ирачките медиуми.[6][13] [14]
Опис и архитектонски карактеристики[уреди | уреди извор]
Кафето Шабандар се карактеризира со оригиналниот багдадиски архитектонски стил што содржи; кафулето покажува еден од ретките примери на автентичната архитектура на Багдад што стои и денес. Нејзината зграда е изградена од тули и гипс со поглед на грандиозноста на зградата и нејзината уникатност во поглед на дизајнот и инженерството во кои се истакнува ирачката архитектура, тоа се смета за едно од најважните археолошки локалитети во Багдад што сè уште стои. Ал-Кашали објаснил дека сакал да се дистанцира од комерцијалниот менталитет за да ја зачува старата атмосфера, вклучително и употребата на стари дрвени седишта и стари самовари кои сè уште се користат внатре.[8][13][15]
Внатрешните ѕидови на кафулето на првото приземје се украсени со стари фотографии кои датираат од Багдад во текот на 19 век и почетокот на 20 век, вклучувајќи слики на отомански паши како Халил Кут и слики на други ирачки личности како кралот Фајсал I, кралот Фајсал. II, министри од кралската ера и ирачки поети и уметници, па дури и странски познати личности како Ум Култум. Во кафулето се служи чај од лимон приготвен на традиционалниот багдадиски начин и наргиле. За разлика од многу кафулиња во Ирак, игрите како домино и табла биле забранети во кафулето за да се даде простор за дијалог и културна размена. Кафулето исто така вклучува два ката, на горниот кат ги опфаќа старите канцеларии на печатењето на весници кои датираат од 1930-тите.[8][13][15]
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 „مقهى الشابندر.. شاي عراقي وأحاديث في الثقافة | الحرة“. www.alhurra.com (арапски). Посетено на 2023-06-14.
- ↑ „جريدة الجريدة – الشابندر .. علامة (المتنبي) وآخر محطات عالم الكتب“. Архивирано од изворникот на 2016-04-13.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 „مقهى الشابندر فضاء عريق للثقافة والأدب ببغداد“. www.aljazeera.net (арапски). Посетено на 2023-06-14.
- ↑ „الگاردينيا – مجلة ثقافية عامة – بغداديات..مقهى الشابندر في بغداد“. Архивирано од изворникот на 2017-12-07.
- ↑ „مقهى الشابندر.. حكاية الأمس واليوم“. 2016-11-13. Архивирано од изворникот на 2016-11-13. Посетено на 2023-06-14.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 „قبلة لكبار الشخصيات في العراق..ذاكرة 100 عام لمقهى "الشابندر" ببغداد“. CNN Arabic (арапски). 2020-01-27. Посетено на 2023-06-14.
- ↑ „مقهى (الشابندر).. البيت الثقافي في بغداد « كهرمانة نيوز“. 2017-06-06. Архивирано од изворникот на 2017-06-06. Посетено на 2023-06-14.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Al-awsat, Asharq. „Middle-east Arab News Opinion“. eng-archive.aawsat.com (украински). Посетено на 2023-06-15.
- ↑ 9,0 9,1 Ducles, Daine (2016). „Revisiting Iraqi Cultural Heritage from "Outside" in Times of Looting and Destruction: Al-Mutanabi Street in Motion“. Cairn.info.
- ↑ 10,0 10,1 „Emad Ali Abbas“. Dancing on the Edge (англиски). Посетено на 2023-11-06.
- ↑ 11,0 11,1 Watson, Ryan (2021-10-05). Radical Documentary and Global Crises: Militant Evidence in the Digital Age (англиски). Indiana University Press. ISBN 978-0-253-05801-0.
- ↑ Al-Ali, Nadje; Al-Najjar, Deborah (2013-01-18). We Are Iraqis: Aesthetics and Politics in a Time of War (англиски). Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-3301-3.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 „مقهى الشابندر في بغداد“. www.almadasupplements.com. Посетено на 2023-06-14.
- ↑ Hosken, Andrew (2015-07-23). Empire of Fear: Inside the Islamic State (англиски). Simon and Schuster. ISBN 978-1-78074-807-8.
- ↑ 15,0 15,1 „The changing world of Baghdad's cultural cafés | Oumayma Omar“. AW (англиски). Посетено на 2023-06-14.