Имамат на Ауса

Од Википедија — слободната енциклопедија

Имаматот на Ауса, исто така познато како Имамат на Авса, бил средновековен сунитски муслимански имамат во денешна источна Етиопија и северозападен Џибути.[1]

Историја[уреди | уреди извор]

Потекло[уреди | уреди извор]

Харар кој ја држел позицијата на главниот град 58 години помеѓу 1519 и 1576 година, бил премногу изложен на честите напади на Оромо и како резултат на тоа ја изгубил својата стратешка важност. Следствено, новиот Имамат одлучил да го премести својот главен град во Ауса, што било поодбранливо и обезбедувало посигурна локација за управување. Оваа одлука била донесена во светло на предизвикувачките околности со кои се соочувал имаматот и потребата од капитал кој би можел да издржи надворешни закани. Како резултат на тоа, Ауса станала ново седиште на моќта и одиграла клучна улога во историјата и развојот на имаматот.[2] По префрлањето на владиното седиште во Ауса од страна на имамот Мухамед Гаса[3][4] од месецот Џумад ал-Ахира од 1576 година наваму, регионот потпаднал под власт на претставник на имамот од Ауса. Ова означило значајна промена во политичката структура на регионот и почеток на нова ера на владеење.[2][5][6]

Во арапскиот текст на Харар од крајот на шеснаесеттиот век „Taʾrīkh al-mulūk“ било наведено дека Ауса е окупирана од Адалит кој ја имал титулата Хегано и веќе станала почва за оние што се противат на владетелите на султанатот Адал со седиште во Харар.[7] Неколку историчари велат дека иматот бил по потекло Харари.[8][9][10][11]

Внатрешен конфликт[уреди | уреди извор]

Оваа политика била нарушена со внатрешни конфликти меѓу Харла и Арапите.[12] Во 1647 година, владетелите на Емиратот Харар се отцепиле за да формираат своја политика. Имамите од Дардора (Даруд) од Харла кои се етаблирале во Ауса од 13 век и новите мигранти Харла поврзани со имамот Гаса дошле во конфликт.[13] Во рамките на оазата, сложеноста на ситуацијата произлегувала од трите присутни групи.

Харала, без разлика дали седентарен народ кој ја исцедувал и одгледувал Ауса во 14 век, воспоставениот наречен Дардора (Даруд) од локалното население, во трајно разединување и седентарен Авсимара, растргнат меѓу верноста и отпорот. Околу 1628-36 година, Ахмад Јави, началникот на Харала, го реструктуирал копнениот систем со следење на границите на полињата.[14] Ова довело до тензии меѓу имамите и седентативните локални жители, вклучително и Харала, кои станале земјопоседници познати како бада-х аба. Сепак, фазите што довеле до проширување на Дебне и Веима на запад и југ од оазата, како и на Модајто на север, останувале нецелосно познати. Се верува дека оваа експанзија била фаворизирана од Харала, кои биле во потрага по надворешна поддршка во нивната борба против арапските имами.

Со помош на Модајто, Харала предизвикало палење на резиденцијата на имамот Салман во Хандаг, за која се верува дека се наоѓа во Вабле Фанта, на сливот на Нангалта и Афал-Геде. Имамот починал во 1750 година, а Салман се смета дека бил последниот имам на Гара. Неговиот наследник бил предокот на фракцијата Дурусо, Махамед „Дус“ (околу 1750-1760), кој станал првиот Харала „Султан“ од Авса и бил означен како „Раис“ во арапските хроники.[15][16][17][18] Според Хелоиз Мерсиер, жителите на Харар кои мигрирале во Ауса не биле во можност да ги задржат своите обичаи и дијалект спротивно на оние што се задржале во Харар.[19] Во седумнаесеттиот век индукцијата на висинските популации на Харла и Доба во идентитетот на Афар довела до појава на султанатот Ауса.[20]

Колапс на имаматот[уреди | уреди извор]

Кабирто од Харла кои потекнуваат од династијата Валазма биле соборени во 1769 година од династијата Мудаито од Афар, потомок на шејхот Кабирто Кабир Хамза, која ја зачувала својата историја преку ракописи.[21][22] Енрико Серули тврди дека иако Ауса станала под доминација на афарците, древното муслиманско кралство што зборувало семитски преживеало во форма на Емиратот Харар по 1700-тите.[23]

Имами од Ауса[уреди | уреди извор]

Име Царувај Забелешка
1 Имам Махамед „Јаса“ Ибрахим 1577 - 1583 година Роднина на Имам Ахмед Гуреј, тој го преселил главниот град во Авса и го назначил својот брат (исто така наречен Махамед) за визир од Харар. Комора на Гаса бил Абдула ал-Хабаши, а негов помошник Кабир Хамид б. Ибрахим ал Џандабали.[24] Тој бил убиен во битка со Вара Даја во 1583 година. По неговата смрт, неговиот брат, кој останал во Харар, го презел тронот во 1583 година, но набргу потоа тој ќе се пресели во Ауса.[25]
2 Имам Махамед „Јаса“ Ибрахим II 1584 - 1589 година Брат на Имам Махамед „Јаса“ Ибрахим, неговиот соборец Зулал б. Абдалах ал-Хасани накратко го презел тронот во 1583 година, но со помош на гувернерот на Бејл Абас б. Кабир Мухамед, Гаса II на крајот го поразил Зулал и стана имам на Ауса. Абас б. Кабир Мухамед самиот се побунил што довело до тоа Гаса II да добие значителна поддршка од народот Харла и да ја окупира Зеила и да го собори Абас Кабир. Афарците во овој период ја нападнале државата.[26]
3 Имам Абрадин Адан 1589 - 1613 година Внук на Имам Махамед „Јаса“ Ибрахим
4 Имам Адик Абрадин 1613 - 1632 година Синот на Имам Абрадин Адан
5 Malāq Ādan Ṣadiq 1632 - 1646 година Синот на Имам Адик Абрадин.[27]
6 Имам Ахмед Абрам 1646 - 1647 година Внук на Имам Садик Абрадин, внук на Малак Адан Садик.
7 Имам Умардин Адан 1647 - 1672 година Гарада на Иса. Почетокот на династијата Харла Иса.[28] Синот на Малак Адан Садик, неговиот имамат бил уништен од Мудаито Афарс и Харла.[29]

Вазири од Харар[уреди | уреди извор]

Име Царувај Забелешка
1 Емир Сааддин Ибрахим 1585 - 1620 година Првиот Вазир од Харар кој се нарекувал себеси „Емир“ со што ја зацврстил автономијата на Харар. Тој бил брат на Имам Махамед „Јаса“ Ибрахим. Неколку години подоцна по добивањето на оваа позиција, тој истовремено станал и Имам на Ауса
2 Емир Абрадин Адан 1620-1625 година Успева Са'ададин Махамед
3 Емир Адик Абрадин 1625-1646 година Го наследил неговиот татко Абрадин Адан
4 Емир Малак Адан Адик 1646-1646 година Наследејќи го неговиот татко Садик Сабрадин, тој владеел 11 месеци пред да биде убиен.
5 Емир Ахмед Абрам 1646-1647 година Го наследил Малак Адан, тој бил син на Вазир Абрам, владеејќи 10 дена по што умрел од пиење напивка.
6 Емир Али бин Дауд 1647-1647 година Успева Ахмед Абрам. Се одвоила од Имаматот на Ауса за да го основа Емиратот Харар.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ Awsa. Encyclopedia Aethiopica.
  2. ↑ 2,0 2,1 Paulitschke, Carl. Harar: Geschichte der Stadt Harar und des Harergebiets. Vienna: Alfred Hölder, 1888.
  3. ↑ Morin, Didier (2004). Dictionnaire historique afar: 1288-1982. KARTHALA Editions. p. 134. ISBN 9782845864924.
  4. ↑ Cerulli, Enrico. Islam Yesterday and Today translated by Emran Waber. Istituto Per L'Oriente. стр. 214.
  5. ↑ Al-Makrizi, Taqi al-Din Ahmad. Tarikh al-Muluk wa al-Umara. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyah, 1999.
  6. ↑ Al-Makrizi, Taqi al-Din Ahmad. Tarikh al-Mujahidin. Ed. M. J. de Goeje. Leiden: Brill, 1897.
  7. ↑ Mercier, Héloïse. Writing and rewriting history from Harar to Awsa : a reappraisal of the Taʾrīkh al-mulūk. Annales d'Éthiopie. стр. 46–47.
  8. ↑ Harbeson, John (1978). „Territorial and Development Politics in the Horn of Africa: The Afar of the Awash Valley“. African Affairs. Oxford University Press. 77 (309): 486. doi:10.1093/oxfordjournals.afraf.a097023. JSTOR 721961. Архивирано од изворникот на 2021-09-10. Посетено на 2021-09-10.
  9. ↑ Lindahl, Bernhard. Local History of Ethiopia (PDF). Nordic Africa Institute. стр. 37. Архивирано од изворникот (PDF) на 2020-03-27. Посетено на 2020-05-16.
  10. ↑ Dilebo, Lapiso (2003). An introduction to Ethiopian history from the Megalithism Age to the Republic, circa 13000 B.C. to 2000 A.D. Commercial Printing Enterprise. стр. 41. Like their direct descendants, the Adares of today, the people of ancient Shewa, Yifat, Adal, Harar and Awssa were semitic in their ethnic and linguistic origins. They were neither Somalis nor Afar. But the Somali and Afar nomads were the local subjects of the Adal.
  11. ↑ Page, Willie. Encyclopedia of African History and Culture (PDF). Facts on File inc. стр. 4. Архивирано од изворникот (PDF) на 2019-02-17. Посетено на 2019-03-12.
  12. ↑ IslHornAfr – 3rd Field Mission Report Djibouti (PDF). University of Copenhagen. Архивирано од изворникот (PDF) на 2020-12-29. Посетено на 2020-05-12.
  13. ↑ Fani, Sara. IslHornAfr – 3rd Field Mission Report Djibouti, 31st January - 8th February 2016 (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2023-04-04. Посетено на 2023-04-17.
  14. ↑ Histoire De La Conquete De L'Abyssinie, ed. by Basset
  15. ↑ Didier Morin, Dictionnaire historique afar 1288-1982 (Paris: Maisonneuve et Larose, 2004), p. 66.
  16. ↑ Studi Etiopici, I. La Lingua E La Storia Di Harar, Rome 1936
  17. ↑ Page, Willie. Encyclopedia of African History and Culture (PDF). Facts on File inc. стр. 4. Архивирано од изворникот (PDF) на 2019-02-17. Посетено на 2019-03-12.
  18. ↑ Fani, Sara. IslHornAfr 6thField Mission Report (PDF). University of Copenhagen. стр. 8. Архивирано од изворникот (PDF) на 2020-01-14. Посетено на 2020-05-13.
  19. ↑ MERCIER, HÉLOÏSE (2020). The Awsa Oasis (Eastern Ethiopia): historiographical assessment and new historical milestones. Hypotheses. Архивирано од изворникот на 2022-08-20. Посетено на 2022-07-28.
  20. ↑ Bausi, Alessandro. Ethiopia History, Culture and Challenges. Michigan State University Press. стр. 83. Архивирано од изворникот на 2023-04-09. Посетено на 2023-04-07.
  21. ↑ Alwan, Daoud. Historical Dictionary of Djibouti. Scarecrow Press. стр. 19.
  22. ↑ IslHornAfr 6 th Field Mission Report (PDF). University of Cophenhagen. стр. 10. Архивирано од изворникот (PDF) на 2023-04-04. Посетено на 2023-04-17.
  23. ↑ Cerulli, Enrico. Islam Yesterday and Today translated by Emran Waber. Istituto Per L'Oriente. стр. 387.
  24. ↑ Hirsch, Bertrand. In Search of Gendabelo, the Ethiopian “Market of the World”of the 15th and 16th Centuries. Marseille Université.
  25. ↑ Mercier, Héloïse. Writing and rewriting history from Harar to Awsa : a reappraisal of the Taʾrīkh al-mulūk. Annales d'Éthiopie. стр. 62.
  26. ↑ Muhammad Gasa II b. Ibrahim. Encyclopedia Aethiopica.
  27. ↑ Morin, Didier (2004). Dictionnaire historique afar: 1288-1982. KARTHALA Editions. стр. 134. ISBN 9782845864924.
  28. ↑ Morin, Didier (2004). Dictionnaire historique afar: 1288-1982. KARTHALA Editions. стр. 134. ISBN 9782845864924.
  29. ↑ Fani, Sara (2017). HornAfr 6thField Mission Report (PDF). University of Copenhagen. стр. 8.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Имамат_на_Ауса&oldid=5128218“