Германци во Србија
| Вкупен број | |
|---|---|
| 4,064 (2011) | |
| Подрачја со значајно население | |
| Војводина (Банат and Бачка) | |
| Јазици | |
| германски, српски јазик | |
| Вероисповед | |
| Претежно Римокатолици and протестантски sects | |
| Сродни народи | |
| Дунавски Шваби, Банатски Шваби, Германци од Романија, Германци од Унгарија, Германци од Хрватска |
Германци во Србија — етничко малцинство во Србија кое брои 4.064 луѓе според последниот попис на населението во 2011 година. Германците од Србија се нарекуваат Шваби кои се групирани во Дунавски Шваби или Банатски Шваби во регионот на Војводина, каде што живее повеќето од населението. Германците се населиле и во делови од Србија кон крајот на 17 век за време на администрацијата на Хабсбург. Германското население на Војводина во минатото било многу побројно околу 350.000 пред Втората светска војна. Повеќе од 250.000 заминале за време на повлекувањето на нацистичките сили. Како последица на настаните од Втората светска војна во Југославија, југословенската комунистичка влада презема одмазда врз етничките граѓани кои се со германско потекло во Југославија. Им било одземено државјанството, а нивните предмети и куќи им биле национализирани и одземени од нив. Помеѓу 1944 и 1946 година, бил воспоставен систем на затворски кампови за југословенските граѓани со германско потекло, обично во населбите каде што живееле. По укинувањето на затворските логори, етничките Германци од Југославија ги вратиле своите права и државјанства и повеќето од нив емигрирале во Германија или Австрија во следните години поради економски причини.
Демографија[уреди | уреди извор]
Повеќето од Германците (3.272) живеат во регионот Војводина, и со значителен број (498) и во регионот на Белград.
| година | Германците | % |
|---|---|---|
| 1900 година | 336.430 | 23,5% |
| 1910 година | 324.180 | 21,4% |
| 1921 година | 335.902 | 21,9% |
| 1931 година | 328.631 | 20,2% |
| 1948 година | 41.460 | 0,63% |
| 1953 година | 46.228 | 0,66% |
| 1961 година | 14.533 | 0,19% |
| 1971 година | 9.086 | 0,11% |
| 1981 година | 5.302 | 0,06% |
| 1991 година | 5.172 | 0,07% |
| 2002 година | 3.901 | 0,05% |
| 2011 година | 4.064 [1] | 0,06% |
Рана историја[уреди | уреди извор]
Историјата на Германците на територијата на денешна Србија датира од крајот на XVII век и е поврзана со повлекувањето на Отоманската империја од Панонија. Во тоа време, Хабсбуршката држава почнала да формира населби во областите кои биле напуштени од Турците.
Германците почнале да се населуваат и на територијата на денешна Србија кон крајот на 17 век, кога Хабсбуршката монархија одзела делови од овие области од Отоманската империја. За време на владеењето на Хабсбург, Германците имале привилегирана националност во монархијата.По австро-унгарскиот компромис во 1867 година, денешна северна Србија била вклучена во унгарскиот дел на Двојната монархија и унгарскиот јазик го заменила германскиот како главен јазик на администрација и меѓуетничка комуникација.
Во 1918 година, по распаѓањето на Австро-Унгарија, во регионот Банат било прогласена краткотрајна Банатска република, главно како иницијатива на локалните Германци. Наскоро, територијата на оваа република била поделена помеѓу новоформираното Кралство на Србите, Хрватите и Словенците и Кралството Романија. Во 1929 година, регионите на денешна Србија со германско население биле вклучени во новоформираната провинција Дунавска Бановина.
Во меѓувоениот период, Германците биле едни од најголемите национални малцинства на територијата на денешна Србија, второ по Унгарците. Според пописот во 1931 година, Германците сочинувале најголем дел од населението во областите Бачка Паланка, Оџаци, Кула, Апатин и Сомбор. Исто така тие сочинуваат најголем дел од населението во неколку значајни градови како Вршац, Рума, Бачка Паланка, Инѓа, Врбас, Футог, Апатин, Нова Пазова, Бела Црква, Црвенка, Оџаци, Бачки Јарак, Бач, Банатски Карловац, Пландиште. , Житиште, Јаша Томиќ, Сечањ и др., како и во уште многубројни населени места.
Окупација во Втората светска војна[уреди | уреди извор]
За време на окупацијата во Банат, Бачка, Барања и Хрватска, по април 1941 година, германските власти во контролата на регионот регрутираат етнички Германци за Вафен СС по пат на регрутација.
За време на окупацијата на Оската на Југославија, од 1941 до 1944 година, Банат бил автономен регион кој бил управуван од Германија во рамките на окупирана Србија, со приближно 120.000 етнички Германци, кои главно биле селани и занаетчии. Седмата СС доброволна планинска дивизија Принц Еуген формирана во 1941 година од доброволците на Фолксдојче од Банат била германска планинска пешадиска дивизија на Вафен-СС, вооруженото крило на германската нацистичка партија. Озлогласената СС дивизија извршила масовни воени злосторства против српското цивилно население. Во 1943 година Хајнрих Химлер вовел задолжителна воена служба за етничките Германци во Србија. Доброволното вклучување и вклучување под принуда на Фолксдојче во окупираниот регион Банат му помогнал на нацистичкиот режим во нивната насочена кампања кон еврејскиот народ.
Постои дебата меѓу различни групи за тоа дали насилството што се случило врз етничките Германци во југословенскиот регион во овој период дали е всушност геноцид или не.
По Втората светска војна[уреди | уреди извор]
Во втората половина од војната и повоениот период кои бил помеѓу 1945-1948 година, од етничките германски цивили оставени во југословенскиот регион, околу 51.000 мажи, жени и деца загинале во логори каде што се одржувале условите за да предизвикаат смрт.
Откако регионот бил ослободен од советската Црвена армија кон крајот на 1944 година, некои од етничките Германци побегнале од регионот Банат. Приближно три петтини останале и последователно страдале поради обесправеност и затворање поради нивната поврзаност со нацистичкиот режим.
Резиме[уреди | уреди извор]
Германскиот воен пораз во Втората светска војна резултирал со бегство или затворање на речиси целата германска заедница која броела околу 350.000 на територијата на Србија. Се проценува дека околу 200.000 Германци биле евакуирани за време на бегството на германската војска од српска територија, додека околу 140.000 кои останале во државата биле испратени во затворски логори кои биле управувани од новите комунистички власти. По распуштањето на затворските логори во 1948 година, поголемиот дел од останатото германско население ја напуштило Србија поради економски причини.
Денешен ден[уреди | уреди извор]
Во 2007 година, малцинството формирало национален совет за прв пат по Втората светска војна. Во 2000-тите биле подигнати неколку споменици на предвоеното германско население. Во 2008 година, Здружението на Дунавските Шваби побарале од владата на градот Сремска Митровица да ги ексхумира телата на Германците кои загинале во повоен логор во градот.
-
Покраини на Хабсбуршката монархија на територијата на денешна Србија, 1718-1739 г. -
Банатска Република, прогласена во 1918 година -
Република Банатија, предложена во 1920 година -
Јужногерманска тампон држава, планирана во 1941 година
Забележителни луѓе[уреди | уреди извор]
Главна статија: Категорија:Српски луѓе со германско потекло
- Иван Бек
- Лујза Мишиќ
- Игњат Шопрон
- Ѓорѓе Вајферт
- Хелмар Милер, западногермански олимписки атлетичар во атлетика
- Ана Штајн, западногерманска олимписка уметничка гимнастичарка
Погледни[уреди | уреди извор]
- Германски егзоними (Војводина)
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Republički zavod za statistiku, уред. (2012). Nacionalna pripadnost: podaci po opštinama i gradovima = Ethnicity: data by municipalities and cities. Popis stanovništva domaćinstava i stanova 2011. Beograd. ISBN 978-86-6161-023-3.
Литература[уреди | уреди извор]
- Zoran Janjetović (2009). Nemci u Vojvodini. INIS. ISBN 978-86-7005-073-0.
- Nenad Stefanović, Jedan svet na Dunavu, Beograd, 2003.
- Dr Anđelija Ivkov, Demografska slika Vojvodine, Beograd, 2006.
- Saša Kicošev; Drago Njerovan (2013) [2010], Razvoj etničke i verske strukture Vojvodine, Novi Sad: Prometej, ISBN 978-86-87513-20-4
- Borislav Jankulov (2003) [1961], Pregled kolonizacije Vojvodine u XVIII i XIX veku, Matica Srpska
- Dragomir Jankov, Vojvodina - propadanje jednog regiona, Novi Sad, 2004.
Понатамошно читање[уреди | уреди извор]
- Aleksandar Krel (2010), Etnički identitet: Nemci u Vojvodini : doktorska disertacija
- Krel, A., 2012. Sprechen sie deutsch? German language and revitalization of ethnic identity of the Germans in Bačka. Glasnik Etnografskog instituta SANU, 60(2), pp.171-185.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Официјална веб-страница на Германците од Србија: Nacionalni savet nemačke nacionalne manjine